Δελτίο Εποχής: από την χαμένη ευκαιρία του Κρανς Μοντανα, στην προσπάθεια συγκάλυψης και εκβιασμών λογοκρισίας από το κυβερνητικό επιτελείο, στην εξέγερση μέσω του ίντερνετ ενάντια στην χειραγώγηση. Η αποκάλυψη της αλήθειας – και ο συνακόλουθος πανικός της εξουσίας. Και τωρα απέναντι στην πραγματικότητα των τουρκοκυπριακών πρωτοβουλιών, των ντε φάκτο κινήσεων για λύση από τα κάτω, και την πραγματικότητα ενός γεωπολιτικού πλαισίου που αλλάζει δραματικά, η πλειοψηφία της ε/κ πολιτικής ελίτ [κυβερνητικής και απορριπτικής], χαμένη στην προεκλογική εσωστρέφεια, φαίνεται να αδυνατεί να κατανοήσει….

Ελληνοκυπριακή κοινότητα: Μια αμήχανη δυσφορία

Οι ε/κ εφημερίδες την Κυριακή 30/7 εξέφραζαν εν μέρει το πικρό αίσθημα αδιέξοδου, στο οποίο οδηγείται πια η κοινότητα τους η οποία για 54 χρονια μονοπωλούσε την Κυπριακή Δημοκρατία. Δυο εφημερίδες [μάλιστα και από τι 2 πτέρυγες του κυπριακού: η κάπως προς την λύση, Καθημερινή, και η άλλη ενάντια στη λύση, η Σημερινή] έφτιαχναν σενάρια για τον τρόπο αναβάθμισης της «τδβκ» [η καταγραφή με μικρά γράμματα έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται από τον ε/κ τύπο, αντί το «ψευδοκράτος»]: η μεν Καθημερινή πρόβαλε το σενάριο Γιβραλτάρ, ενώ η Σημερινή το σενάριο Κριμαία. Ο Φιλελεύθερος που τα τελευταία χρονιά καταγράφει μετά το γεγονός την κληρονομιά των τετελεσμένων που αφήνουν οι πρωτοσέλιδες εκστρατείες υστερίας που κατασκευάζει, πληροφορούσε το κοινό ότι τελικά ο «Άιντα αφήνει κληρονομιά». Άρα παρ’ όλα [ή και λόγω αυτών] τα ρεζιλίκια της ελληνοκυπριακής πλευράς τώρα το πνεύμα του Άιντε θα τους συνοδεύει για πάντα. Ουσιαστικά, το πλαίσιο Γκουτέρες, ως η εξελικτική ολοκλήρωση των συζητήσεων για το κυπριακό από το 1977, θα είναι πια η νέα [και μάλλον τελευταία] προέκταση στο τραπέζι. Ο Πολίτης συνεχίζοντας τη στροφή [συγκυριακής; Στρατηγικής;] αποστασιοποίησης από τα θεάματα του Προεδρικού δημοσίευσε πρωτοσέλιδα ότι τελικά υπήρχε σχέδιο λύσης στο Κραν Μοντανά και «ευκαιρία που χάθηκε»… Η Αλήθεια προσπάθησε να αλλάξει θέμα και το έριξε στην οικονομία για να βρει κάτι θετικό, ενώ η Χαραυγή κατέγραψε αυτό που φαίνεται σαν γεγονός πια – ότι τίποτα δεν θα γίνει πριν τις εκλογές.

 Αλλά όλοι ξέρουν πια ότι τα γεγονότα τρέχουν, αλλά απλώς η ε/κ πλευρά είναι πια παροπλισμένη – στο ψήφισμα ανανέωσης της Ουνφικυπ πέρασε αναφορά σε επανεξέταση του ρόλου της δύναμης στην Κύπρο, ενώ οι τ/κ και η Άγκυρα κινούνται πια σε ένα πλαίσιο ανοιγμάτων παραβλέποντας την ξεκάθαρα αδύναμη κυβέρνηση Αναστασιάδη.

Μια Δημόσια Σφαίρα και ένας πρόεδρος που έβαλαν στον «αυτόματο πιλότο» του παρελθόντος τη διαδικασία για το κυπριακό – και έτσι, ενώ οι εξελίξεις έτρεχαν προς το μέλλον, αυτοί αναζητούσαν δικαιολογίες επιστροφής στην ακινησία του χθες. Και έχασαν δραματικά

Για να κατανοήσει κανεις αυτό το αίσθημα αδυναμίας και αμηχανίας στην πλειοψηφία της ε/κ πλευράς θα πρέπει να δει, όχι μόνο τις εξελίξεις στο εξωτερικό περιβάλλον [όπου όντως η ε/κ θέση είναι πια αδύναμη, ίσως και πιο αδύναμη από το 2004] αλλά ιδιαίτερα στο εσωτερικό, όπου η κρίση νομιμότητας της ούτως η άλλως προβληματικής κυβέρνησης Αναστασιάδη, φαίνεται να διαχέεται σε βαθμό που δεν ελέγχονται οι πολίτες πια ούτε με το κεντρικό σημείο αναφοράς – την εθνική ενότητα για το κυπριακό. Με βάση τα τεκμήρια/μαρτυρίες για τα γεγονότα, η κυβέρνηση Αναστασιάδη φαίνεται ότι σύρθηκε απρόθυμα στις συζητήσεις του Κραν Μοντανά, ελπίζοντας ότι θα κατάφερνε να φύγει χωρίς ιδιαίτερο κόστος διεθνώς και πουλώντας στο εσωτερικό το μόνιμο γλειφιτζούρι της «τουρκικής αδιαλλαξίας». Αν οι προηγούμενοι 6 μήνες δεν ήταν εκφραστικοί για τις προθέσεις του Αναστασιάδη, η όλη διαδικασία προς το Κραν Μοντανά ήταν χαρακτηριστική: μέχρι και ένα κείμενο σύνοψης των θέσεων των 2 πλευρών που συνέταξε ο Άιντε, και ο διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς, ο Μαυρογιάννης, το βρήκε ισορροπημένο στο Εθνικό Συμβούλιο, άρχισαν να το υπονομεύουν. Κορυφαίο σημείο ήταν ένα πρωτοσέλιδο δημοσίευμα του Φιλελευθέρου με βάση κείμενο του Πιμπίσιη ότι η συνοψη Αιντα «καταργούσε την Κυπριακή Δημοκρατία». Προς έκπληξη του προεδρικού υπήρξε μια έντονη αντίδραση, και η όλη ερμηνεία καταγράφηκε σαν fake news. Ο Φιλελεύθερος δικαίως άρχισε να φορτώνεται το κόστος των κατασκευασμένων υστεριών και εκστρατειών της αρχισυνταξίας του, αλλά η στόχευμενης διαρροή μάλλον από το προεδρικό ήρθε, αφού εκεί φαίνεται να είναι η πηγή, αλλά και η «προστασία» του Πιμπίσιη.

Η αντίληψη της κίνησης στον αντεστραμμένο κόσμο της ελληνοκυπριακής εξουσίας

Το προεδρικό την έβγαλε καθαρή μεν – αλλά δεν υπολόγισε δε την οργή ενός κοινού που δεν ελέγχεται πια από τις τηλεοπτικές οθόνες και τα πρωτοσέλιδα των ελεγχόμενων εφημερίδων. Έτσι, πήγε στο Κραν Μοντανά και έκανε ότι μπορούσε να φύγει χωρίς λύση – στην αρχή προσπάθησαν κουτοπόνηρα να ισχυριστούν ότι έκαναν προτάσεις στα πλαίσια των παραμέτρων Γκουτιέρες. Διαπίστωσαν με δυσφορία ότι δεν έγιναν πιστευτοί και ότι έπρεπε είτε να αναλάβουν ευθύνη, είτε να κάνουν κάτι. Επιστρατεύτηκε ο Κοτζιάς για να φτιάχνει θεάματα μετατόπισης – η πλειοψηφία των ε/κ δημοσιογράφων τσίμπησε, αλλά ήταν και έτοιμοι προφανώς να εξυπηρετήσουν. Αλλά η διαδικασία προχωρούσε.

Ο Αναστασιάδης αναγκάστηκε μπροστά στο κίνδυνο να βρεθεί κατηγορούμενος να αναγνωρίσει ότι δέχεται την εκ περιτροπής προεδρία. Η Τουρκία φάνηκε ότι έκανε κινήσεις στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Άρχισε να υπάρχει σύγκλιση – και τότε ο Αναστασιάδης, ανησυχώντας πάντα για τις ακροδεξιές εκροές από το κόμμα του [και τον κίνδυνο να μην περάσει καν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών] αλλά και γενικά με βάση την αδυναμία του να παίρνει αποφάσεις [δεν είναι ακριβώς αυτό που θα αποκαλούσε κάποιος «γενναίος πολιτικός»], έψαχνε απεγνωσμένα διέξοδο. Καθώς πλησίαζε η στιγμή, όπου θα έπρεπε να κληθούν οι πρωθυπουργοί, άρχισε να φωνάζει και να ζητά γραπτό κείμενο για τις υποχωρήσεις της Τουρκίας… Κάπου εκεί ήταν φανερό σε όλους ότι η συμπεριφορά του δεν ήταν απλά σύμπτωμα στέρησης από τον εθισμό του στο αλκοόλ, αλλά αδυναμία να προχωρήσει.

Εξέγερση και ανατροπή από τους πολίτες του ίντερνετ με φόντο την αναζήτηση της αλήθειας για το τι έγινε στο Κραν Μοντανά: το κυβερνητικό επιτελείο ξαφνικά είδε με τρόμο το συγυρισμένο σενάριο χειραγώγησης [«φταίει η τουρκική αδιαλλαξία»] να καταρρέει και να γίνεται η ίδια στόχος σαρκασμού και ειρωνείας – η κρίση νομιμότητας είναι πια εδώ και στο κυπριακό…

Βλέποντας πίσω από την θρυμματισμένη επιφάνεια της εξουσίας

Όλα αυτά, τεκμηριωμένα πια από τους ανεξάρτητους παρατηρητές της ΕΕ και του ΟΗΕ, λίγο απασχολήσαν την ε/κ αντιπροσωπεία που φάνηκε ανακουφισμένη που «γλύτωσε». Ούτε καν φάνηκαν ειλικρινά να κατανοούν ότι έχασαν μια ιστορική ευκαιρία. Παραβλέποντας το πραγματικό επικοινωνιακό κλίμα στην Κύπρο [την ε/κ κοινότητα πρέπει να λέει κανείς πια] πόνταραν ότι με μια ομοβροντία των ΜΜΕ θα φορτωνόταν η ευθύνη της αποτυχίας [και πάλι] στην Τουρκία. Και ο Αναστασιάδης θα προχωρούσε στις εκλογές, γλυτώνοντας από την κριτική του Ν. Παπαδόπουλου, ο οποίος του έχει γίνει πια εμμονή σε τέτοιο βαθμό που απορεί κανείς πια αν δεν πρέπει να ανακηρυχθεί ήδη νικητής των εκλογών, αφού η ατζέντα του έχει υιοθετηθεί από τον Αναστασιάδη σε τέτοιο βαθμό που μοιάζει αντίγραφο του. Το σενάριο «φταίει η Τουρκία» με κέτσαπ Κοτζιά, και με υπερφίαλες μάλιστα κορώνες ότι «ξεσκεπάστηκε η τουρκική αδιαλλαξία» δεν κράτησε ούτε μια εβδομάδα. Με το δημοσίευμα της Cyprus Mail [το οποίο επικρότησε ο αντιπρόσωπος της ΕΕ στις συνομιλίες] και το κείμενο της Κ. Ηλιάδη για την ανάγωγη συμπεριφορά του Αναστασιάδη, άρχισαν να σκιαγραφούν το τί πραγματικά έγινε. Το κυβερνητικό επιτελείο πανικόβλητο άρχισε να κατηγορεί όσους πρόβαλαν την αλήθεια σαν ..εθνικά ύποπτους. Η κυβερνητική αφήγηση κατάρρεε στο ίντερνετ, παρά την σεβάσμια εικόνα των καθεστωτικών ΜΜΕ..

Η συνέντευξη του Άιντε στο ΚΥΠΕ και ακολούθως η κάθοδος του στην Κύπρο και οι σαφείς δηλώσεις του για το τί έγινε, τεκμηρίωσαν ολοκληρωτικά την εικόνα. Ο Άιντε προσπάθησε να χρυσώσει το χάπι της αλήθειας [με αναφορές για συνεισφορά των «ηγετών» κοκ] αλλά η εικόνα που μετάφερε και ιδίως το γεγονός ότι όντως οι ε/κ είχαν χάσει την ευκαιρία να ξεφύγουν από τις τουρκικές εγγυήσεις και το δικαίωμα επέμβασης άγγιξε ένα νεύρο. Το προεδρικό τα έχασε τελείως… Ο Αναστασιάδης άρχισε να ωρύεται εναντίον του Άιντε με μια φρασεολογία που τεκμηρίωνε το ανάγωγο της όλης συμπεριφοράς του όπως την κατέγραψε η Κ. Ηλιάδη.

Καθώς το προεδρικό έβριζε πια τον αντιπρόσωπο του ΟΗΕ και ο Αναστασιάδης καταντούσε γελοίος, αν αναλογιζόταν κανείς τί έλεγε και τί έκανε το 2004, ο Άιντε επέμενε με απόλυτη ψυχραιμία και ένα αδιόρατο χαμόγελο να επαναλαμβάνει τα γεγονότα. Καθώς η διάχυση των ειδήσεων και της αλήθειας μέσω του ίντερνετ άρχισε πια να διαβρώνει κάθε τί που προωθούσε η κυβερνητική προπαγάνδα τις προηγούμενες εβδομάδες, η κυβέρνηση, σε επίπεδο νηπιαγωγείου πια, απείλησε ότι θα ..δημοσιοποιούσε τα πρακτικά… Ήταν το κύκνειο άσμα της ό,ποιας σοβαρότητας του Αναστασιάδη και του επιτελείου του.

Η εμφανής άγνοια, η παραγνώριση των διεθνών θέσμιων [έστω και για τα πρακτικά] αλλά και η χονδροειδέστατη συμπεριφορά έδειχναν πανικό και την αστεία αντίληψη ότι η φημολογούμενη νοοτροπία του Αναστασιάδη να πετάει τασάκια και απειλές άμα έχει άδικο, θα είχε επίδραση σε διεθνές επίπεδο. Εξευτελίστηκε πλήρως. Και όταν, όπως αναμενόταν, δεν δημοσιοποίησε τα πρακτικά μετά από μια ευγενική, αλλά σαφή υπόδειξη των θεσμίων από αντιπρόσωπο του ΟΗΕ, ο Αναστασιάδης και το κωμικό του επιτελείο αναδιπλώθηκε σαν βρεγμένη γάτα. Με την ρητορική των επιθέτων ο «Νίκαρος» αποκαλύφθηκε σαν «Νικούην»…

Το ζήτημα δεν ήταν ότι απλώς φάνηκε και στο εσωτερικό ότι ο Αναστασιάδης παραπλανούσε – ήταν κάτι πολύ ευρύτερο. Ενώ γινόταν η όλη συζήτηση κανένας διεθνής παράγοντας δεν εμφανιζόταν να στηρίξει την εκδοχή Αναστασιάδη. Η απόλυτη απομόνωση, καθώς οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως και εκείνοι του ΟΗΕ, στήριζαν εμφανώς την εκδοχή ότι η ε/κ πλευρά ευθυνόταν για το αδιέξοδο, ενώ είχε μπροστά της μια πολύ καλή συμφωνία [για την ίδια]..

Το χειρότερο για τον Αναστασιάδη ήταν η έκρηξη στα κοινωνικά δίκτυα – ένας παρατηρητής σχολίασε ότι ακόμα και οι φανατικοί υποστηρικτές του Αναστασιάδη μουγγάθηκαν, ενώ υπήρχε ένα κατακλυσμός ειρωνείας και οργής για την αποκάλυψη της αλήθειας. Στην ουσία, υπήρξε μια εξέγερση στο χώρο του ίντερνετ που ανέτρεψε την κυβερνητική προπαγάνδα.

Η μετατόπιση της εφημερίδας Πολίτης [από ύμνους για τον ηγέτη σε πρωτοσέλιδα σχόλια να ηρεμήσει] φάνηκε να είναι μέρος αυτής της διαδικασίας. Ο Αναστασιάδης ήταν γυμνός – ένας ανάγωγος καιροσκόπος πολιτικάντης που ούτε καν φάνηκε να κατανοεί την ευκαιρία που είχε μπροστά του. Και άμα έβαζε κάποιος το πλαίσιο του τί έλεγε και τι φώναζε το 2004 η εικόνα ήταν πια θλιβερή. Το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι ακόμα και με την στήριξη των απορριπτικών, που τον απεχθάνονται, ο Αναστασιάδης φάνηκε χαμένος…

Οι τουρκοκυπριακές αντιδράσεις στην αυτό-αποδόμηση του Αναστασιάδη  και την αποκάλυψη του σαν ενός επαρχιακού πολιτικάντη αδυναμου να αντιληφθεί καν τις εξελίξεις πέρα από τον ιδιωτικό/ιδιοτελή του χώρο: επιστροφή στη συζήτηση για το είδος της λύσης, αλλά σαφής ομοφωνία στην αυτόνομη [σε σχέση με την Τουρκία] διεκδίκηση

Οι εξεγέρσεις της ελληνοκυπριακής κοινής γνώμης, καθώς απελευθερώνεται από τον καθοδηγητικό τόνο των επίσημων/καθεστωτικών ΜΜΕ[1] είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον σύμπτωμα της περιόδου εσωτερικά. Όμως, όσον αφορά στο κυπριακό οι εξελίξεις δεν σταμάτησαν εκεί. Αντίθετα, η τουρκοκυπριακή και η τουρκική πλευρά με την άνεση πια ότι, όχι μόνο δεν κατηγορούνταν, αλλά θεωρούνταν και οι πιο θετικές στο όλο ζήτημα και τη διαδικασία, προσχωρήσαν στο επόμενο βήμα. Άνοιξαν την πόρτα για άλλες διαδικασίες – αλλά ημιτελώς. Και αυτό δεν ήταν αποτέλεσμα μυστικού σχεδίου κοκ, αλλά και αντανάκλαση μιας πραγματικότητας: η τ/κ κοινότητα όπως το καταγράφει ο Ν. Μούδουρος είναι μεν διχασμένη για το αν πρέπει να εγκαταλειφθεί η διζωνική ομοσπονδία ως πλαίσιο [αυτό θέλει η τ/κ δεξιά/ακροδεξιά η οποία σε γενικές γραμμές ταυτίζεται με το απορριπτικό ε/κ κέντρο και ακροδεξιά] αλλά όλες οι παρατάξεις θέλουν την αυτονομία τους χώρου/διοίκησης/κρατιδίου [αν είναι για ομοσπονδία] από την Τουρκία. Άρα υπαρχει και εκεί μια ρευστότητα εσωτερικά, η οποία μάλιστα προδιαγράφει μια ενδιαφέρουσα ντε φάκτο συμμαχία του απορριπτισμού της αρχισυνταξίας του Φιλελευθέρου με την τουρκοκυπριακή απορριπτική δεξιά. Η ταύτιση απόψεων είναι όντως εντυπωσιακή. Ακόμα και στην φρασεολογία πια της «αναζήτησης άλλης λύσης», της «εξήγησης του κυπριακού στο εξωτερικό με άλλους όρους» κοκ…

Η εικόνα του πλαισίου και των συνεπειών της "πρόταξης" του Αναστασιάδη από την οπτική γωνία όσων δεν ενδιαφέρονται για την εκλογική συσπείρωση του κόμματος του

Την καθοριστική, όμως, παρέμβαση φαίνεται να την έχει κανει ο Σ. Ντενκτάς και η οποία φαίνεται να λειτουργεί ως κοινός χώρος και των τ/κ και της Τουρκίας - που απολαμβάνει την ε/κ απορριπτική στροφή που την αποενοχοποιεί και της προσφέρει δυνατότητες μελλοντικών κινήσεων, όποτε και όπως θέλει. Η νέα εισήγηση φαίνεται να είναι ότι, αφού οι ε/κ δεν μπορούν να ανταποκριθούν, ούτε στο διεθνές πλαίσιο συζητήσεων, η τ/κ πλευρά θα πρέπει να κινηθεί αυτόνομα, διευθετώντας διαστάσεις του κυπριακού στο διεθνές πλαίσιο που είναι καταγεγραμμένο, οι οποίες θα δημιουργήσουν δυναμικές ξεπεράσματος του αδιεξόδου με το οποίο οι ε/κ, όπως το βλέπουν οι τ/κ, όχι μόνο υφάρπαξαν την διαχείριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και τους κρατούν στην απομόνωση. Άρα επέκταση της θετικής εικόνας στο Κραν Μοντανά. Σε αυτό το πλαίσιο, συζητείται και η αναβάθμιση της επιτροπής αποζημιώσεων που έχει νομιμοποιηθεί μετά το 2004, αλλά μπήκαν  στο τραπέζι και άλλες εισηγήσεις μέρος των οποίων είναι και η επιστροφή των Μαρωνιτών και των Βαρωσιωτών.

Ο Σερντάρ Ντενκτάς πέραν από την περιγραφή των εισηγήσεων του σε ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά ΜΜΕ, κατάφερε να εκφράσει και την «δήλωση της περιόδου», αντικατοπτρίζοντας την ψυχολογική κατάσταση ενός μεγάλου μέρους των Τουρκοκυπρίων μετά την πρόσφατη αποτυχία στο Κυπριακό: «Δεν θέλουμε να είμαστε ούτε πολιτεία των Ελληνοκυπρίων, ούτε και επαρχία της Τουρκίας». Με αυτή του την δήλωση φαίνεται να επαναφέρει στο νέο πλαίσιο όλα αυτά που υποστήριζε ως το «ανερχόμενο αστέρι» του Δημοκρατικού Κόμματος στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Τότε διαχώρισε τη θέση του από τον Ραούφ Ντενκτάς λέγοντας ότι «ο πατέρας μου είναι Τούρκος εθνικιστικής, ενώ εγώ είμαι Τουρκοκύπριος εθνικιστής». Αυτή ήταν και η βασική τομή που κατάφερε να δημιουργήσει στη Δεξιά «η νέα γενιά της Δημοκρατίας» όπως ονομάστηκε. Απέναντι στην πίεση για προσάρτηση με την Τουρκία που δεχόταν από τη μια και απέναντι στην πίεση που ήδη καλλιεργούσαν οι πολιτικές Κληρίδη όπως το δόγμα του ενιαίου αμυντικού χώρου και των πυραύλων S-300, αυτή η μερίδα της Δεξιάς εξέφραζε ίσως την χειραφέτηση των χωριστών δομών εξουσίας των Τουρκοκυπρίων. Σήμερα ακριβώς η ίδια ανησυχία επαναφέρεται.

Δίπλα στις δημόσιες παρεμβάσεις Σερντάρ Ντενκτάς, τουλάχιστον σε ότι αφορά στην Τ/Κ δεξιά, αξιοσημείωτη είναι και η παρουσία Κουντρετ Οζερσαϊ. Νεαρός, άφθαρτος, ο Όζερσαϊ έχασε τον πατέρα του σε δολοφονική επίθεση της ελληνοκυπριακής ακροδεξιάς. Και το πιο σημαντικό... Μέχρι σήμερα ποτέ του δεν εκμεταλλεύτηκε την προσωπική του ιστορία στη πολιτική του δραστηριότητα, κάτι που τον έχει διαφοροποιήσει σαφώς από την παραδοσιακή δεξιά της κοινότητας του. Ποτέ του δεν ενεργοποιεί εθνικιστικά ταμπού και μιλά στοιχειοθετημένα. Είναι ο πρώτος που εδώ και ένα χρόνο κατέθεσε ολοκληρωμένη πρόταση διάνοιξης των Βαρωσίων προς τους Ελληνοκύπριους κατοίκους και από τότε συνεχίζει να θεωρείται ο «εμπνευστής» τέτοιων κινήσεων στο τουρκοκυπριακό πλαίσιο.

 Ο Όζερσαϊ επανέφερε αυτές τις μέρες ακόμα κάτι σημαντικό: Παρουσίασε την στάση Αναστασιάδη ως μια δομική πλευρά των Ελληνοκυπρίων που «συνήθισαν στο μονοπώλιο της εξουσίας», που δεν θέλουν να την μοιραστούν και επομένως οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να καταθέσουν προτάσεις που να απομακρύνονται από το δίλημμα του διαμοιρασμού εξουσίας.

 Βεβαίως η ρευστότητα της εποχής είναι αυτή που τελικά θα καταδείξει πόσο επηρεάζουν το σύνολο της κοινότητας οι «φωνές από τα δεξιά».

Η ελληνοκυπριακή κρίση νομιμότητας της εξουσίας επεκτείνεται πια και στο κυπριακό

Αυτές οι δυο κινήσεις θα πρέπει να ενταχθούν στο ευρύτερο πλαίσιο της διαμόρφωσης δυο στρατοπέδων στη βορεια και νότια Κύπρο [όπως τα κατέγραψε προφορικά ο Γκουτιέρες μετά το Κραν Μοντανά]: από την μια είναι οι αντίπαλοι της διζωνικής ομοσπονδίας [τ/κ δεξιά/ακροδεξιά – ε/κ απορριπτικό κέντρο/ακροδεξιά] και από την άλλη οι υποστηρικτές της ως μορφή επανένωσης [τ/κ αριστερά/κέντρο, όπως ο Ακιντζή και ε/κ αριστερά, αλλά και ο ευρύτερος χώρος του κινήματος επανένωσης που καλύπτει και σημαντικό χώρο στον ΔΗΣΥ, αλλά και ευρύτερες ομάδες με συγκεκριμένα συμφέροντα όπως οι πρόσφυγες]. Σε αυτήν τη διαμάχη διαμορφώνεται πια και ένα ρήγμα στο κλίμα της «εθνικής ενότητας» και τις δυο κοινότητες: σε αυτό το πλαίσιο και οι Μαρωνίτες, αλλά και μεγάλη μερίδα των Βαρωσιωτών είχαν ξεκινήσει από πριν [μετά το 2003] τις προσπάθειες συμφωνιών για επιστροφή. Αυτές οι προσπάθειες είναι μέρος των ευρύτερων προσπαθειών για επανένωση από τα κάτω. Η καιροσκοπική συμπεριφορά Αναστασιάδη ήταν και το Βατερλό μιας εικόνας και μιας ελπίδας που υπήρχε και στο βορρά και στον νότο. Το έμμεσο, ακόμα, αποτέλεσμα το οποίο φάνηκε με την έκρηξη στα κοινωνικά δίκτυα που ανέτρεψε την κυβερνητική προπαγάνδα για το τί έγινε στο Κραν Μοντανά, είναι η απονομιμοποίηση της κυβέρνησης, αλλά και της εκπροσώπησης πια για το ζήτημα της επανένωσης. Ήδη διάφορες ομάδες [και του ακτιβιστικού χώρου της δικοινοτικής αριστεράς, αλλά και του ευρύτερου κινήματος επανένωσης – όπως το unite cyprus now] κινούνται πέρα από την κυβερνητική προπαγάνδα, κατανοώντας ότι δεν εκπροσωπεί την διάθεση για λύση.

Αυτή η αμφισβήτηση προστίθεται στην απονομιμοποίηση της πλειοψηφίας της ε/κ πολιτικής ελίτ, η οποία πριμοδοτήθηκε εν μέρει και από τα ελεγχόμενα ΜΜΕς ω είδος μετατόπισης από την κρίση των τραπεζών. Ας πούμε, αντί να διερευνηθεί  ο Π. Πολυβίου για το τί ήξερε για τα σκάνδαλα της Τράπεζας Κύπρου, ήταν πιο εύκολο να προβληθεί η κατάρρευση του Βέργα ως σύμβολο μιζών. Όμως, εκείνη η απονομιμοποίηση διαχέεται τώρα, καθώς οι άμεσα εμπλεκόμενοι δεν έχουν ανάγκη δημοσιεύσεις στο Φιλελεύθερο [όπου θα τους λογοκρίνει ο κάθε Άριστος Μιχαηλίδης και ο κάθε Κώστας Βενιζέλος] – απλώς προσπερνούν πια τα υπάρχοντα ΜΜΕ και συζητούν αυτόνομα. Και οι διεκδικήσεις για το κυπριακό αρχίζουν πια να αγγίζουν την ουσία: ότι, δηλαδή, οι πρόσφυγες πλήρωσαν το οικονομικό κόστος της τραγωδίας και δεν έχουν διάθεση [εκτός και αν δεν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ή συμφέροντα με την επιστροφή] να παραδώσουν και για τις επόμενες δεκαετίες την διαχείριση της μοίρας τους στους πολιτικάντηδές του νότου, η/και σε εκείνη τη φιγούρα αποκαλυπτική θρασύτητας για το ιδιοτελές συμφέρον – τον αρχιεπίσκοπο.

Ένας Μαρωνιτης το έθεσε με σαφήνεια:
Yiannakis Athanasi Emmanuel Εγώ σάν Μαρινιώτης και Μαρωνίτης δέν θα κάνω ότι μου υποδείξη το κλεφτοκράτος ή το ψευτοκράτος αλλά ότι μου λέει η ψυχή μου.
Και η ψυχή μου λέει να στήσω ένα αντίσκηνο στη πλατεία του χωριού μου και να πίνω νερό από τους λάκκους της πλατείας και να αναπνέω τον αέρα του κοκκινόκρεμμου όπως έκαναν ο παππούς μου ο Αχμετής και ο παππούς μου ο Εμμανουήλ.
Αφήνω το Κοτσιάτη και την λύση του Κυπριακού σε σάς!

Συναντώντας τον ΟΗΕ από τα κάτω: Η διαδικασία προώθησης της λύσης από τα κάτω και με βάση πρωτοβουλίες πολιτών, θα φέρει αναπόφευκτα στο τέλος το ευρύτερο συλλογικό ζήτημα της διεθνούς παρέμβασης του ΟΗΕ – αλλά χωρίς την συμφεροντολογική διαχείριση του θέματος των προσφύγων από άλλους [που μπορεί και να έχουν άλλα συμφέροντα] χωρίς την άμεση εμπλοκή των ιδίων

Σε αυτό το πλαίσιο, ξεκινά μια παράλληλη διαπραγμάτευση για το κυπριακό με δεδομένο ότι το συνολικό πλαίσιο μιας λύσης του κυπριακού είναι πλέον καταγεγραμμένο από τις προηγούμενες συζητήσεις δεκαετιών, τις συγκλίσεις και το τελικό πλαίσιο Άιντε [για να είμαστε ειλικρινείς] – Γκουτιέρες.

Αυτή η διαδικασία κινήσεων από τα κάτω θα συναντήσει αναπόφευκτα το ευρύτερο διεθνές πλαίσιο. Ήδη η επιστροφή των Βαρωσιωτών συνδέεται [έστω και δημοσιογραφικά] με τον ΟΗΕ. Είτε συνδεθεί από την αρχή είτε όχι, ο ΟΗΕ θα αναγκαστεί [εκτός και αν αποχωρήσει που είναι επίσης μια πιθανότητα αν δεν γίνει τίποτα] να αναλάβει την διαχείριση, έστω και εντός των περιοχών της βόρειας Κύπρου μέχρι την όποια οριστική λύση. Από την στιγμή που θα εμπλακεί ο ΟΗΕ, ουσιαστικά το λιμάνι, αλλά και η όλη πόλη θα μπορεί να γίνει κατανοητή ως δικοινοτική υπό διεθνή προστασία. Αλλά τώρα θα είναι οι ε/κ που θα ζητούν ένα είδος εκ περιτροπής διαχείρισης της πόλης – ενώ ταυτόχρονα το Βαρώσι μπορεί να γίνει μετατραπεί σε εάν είδος οικονομικού θαύματος με δεδομένο το τέλος του πολέμου στην Συρία.

Και τότε ποιός Βαρωσιώτης ή άλλος πρόσφυγας δεν θα δει στις απορριπτικές φωνές και τον καιροσκοπισμό του όποιου μελλοντικού Αναστασιάδη τα τοπικά συμφέροντα της Λεμεσού και της Λευκωσίας που καλύπτονται από εθνικό περίβλημα; Ουσιαστικά, το εθνικό χρησιμοποιείται ήδη για την εξυπηρέτηση νότιων συμφερόντων – μια ενδεχομένη κίνηση των βαρωσιωτών θα βάλει στο τραπέζι την πραγματικότητα.

Θα είναι μια διεύρυνση της εξέγερσης της κοινωνίας από τα κάτω ενάντια σε μια ελίτ [οικονομική και πολιτική] που έχει φτάσει πια στο σημείο του διάφανου/ξεδιάντροπου όσον αφορά στη χρησιμοποίηση της πολιτικής εξουσίας για ιδιοτελή συμφέροντα. Και αφού όλα αυτά αφορούν και τις δυο κοινότητες, τότε θα πρέπει να αναφερθει ότι οι τ/κ ξεκίνησαν την αμφισβήτηση του δικού τους βαθέως κράτους και της διαπλοκής του από το 2003. Οι ε/κ έκαναν μια εντυπωσιακή εξέγερση το 2003 ενάντια στην απόπειρα κοινωνικοποίησης των ζημιών των τραπεζών με το καθολικό κούρεμα το Αναστασιάδη, αλλά ο έλεγχος των ΜΜΕ τους εμπόδισε να ολοκληρώσουν – τώρα η αμφισβήτηση έρχεται από το κυπριακό. Για αυτό φωνάζει και πιο έντονα ο αρχιεπίσκοπος ένα από τα αρχέτυπα σύμβολα διαπλοκής.

Η Τουρκία και η στρατηγική της για την Κύπρο: διατηρώντας ανοικτό το παράθυρο της συζήτησης συνεργασίας με την ΕΕ

Όσον αφορά στα συμφέροντα της Τουρκίας, αλλά και την ευρύτερη γεωπολιτική δυναμική και ισορροπία μπορεί κανείς να πει δύο πράγματα:

1.    Η ανατολική στροφή μιας περιφερειακής δύναμης και η Κύπρος σαν ευρωπαϊκό παράθυρο. Η Τουρκία συνεχίζει μια ανατολική στροφή, όπως δείχνει η τάση για προσέγγιση με τη Ρωσία, την ανάληψη ρόλου εγγυητή του Κατάρ, και η ανάπτυξη των σχέσεων με το Ιράν. Κατάφερε από ηττημένη στην Συρία να είναι με τους νικητές του Συριακού [Ρωσία – Ιράν] και κουβαλά μαζί της τον άλλο ηττημένο, το Κατάρ. Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να αλλάξει πολιτική για το κυπριακό, προτιμώντας να το έχει σαν ανοικτό θέμα φιλικής προσέγγισης με την ΕΕ… Και αυτή φαίνεται να είναι η στάση της ΕΕ επίσης. Οι κινήσεις στην Κύπρο για ντε φάκτο προώθηση της λύσης [όπως με επιστροφή προσφύγων] μπορεί να δώσει ένα πεδίο όπου η ΕΕ [αν έχει χρόνο, βέβαια, από την δικιά της εσωστρέφεια] να παίξει ρολο. Και στο Βαρώσι θα παίξει ρολο γενικότερα διεθνώς, αν λειτουργήσει σαν εμπορικό κέντρο της ανατολικής Κύπρου.

2.    Το φυσικό αέριο και η ντε φάκτο περικύκλωση της Κύπρου, την οποία η ε/κ ελίτ και τα ΜΜΕ κάνουν ότι δεν βλέπουν… Η Τουρκία δεν κάνει ιδιαίτερες κινήσεις διότι παρακολουθεί την εσωστρέφεια της ε/κ πολιτικής η οποία την ευνοεί. Ουσιαστικά, ακόμα και να μπλόφαρε η Τουρκία στο Κραν Μοντανά, βγήκε απόλυτα κερδισμένη. Με το διερευνητικές εξορύξεις για το φυσικό αέριο, η Τουρκία έχει επιβάλει ήδη μια περικύκλωση της Κύπρου, και η ε/κ κυβέρνηση, φαίνεται να αδυνατεί να κατανοήσει. Το πιο εντυπωσιακό ως αποτυχία της Λευκωσίας ήταν η στάση του Ισραήλ που από υποτιθέμενος σύμμαχος, ξαφνικά βρέθηκε να συζητά για αγωγό φυσικού αεριού με την Τουρκία. Και μάλιστα, όταν προέκυψε ένταση στις σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ λόγω των συγκρούσεων με του Παλαιστίνιους, ο Νετανιάχου δεν ανέφερε καν τους ε/κ, αλλά τη βόρεια Κύπρο και τους τ/κ. Αυτήν την στιγμή, η μονη χωρα προς την οποία έχει διέξοδο η Κυπριακή Δημοκρατία [υπό την ε/κ διαχείριση] είναι η Αίγυπτος. Το κυπριακό φυσικό αέριο ακόμα και να βρεθεί, ακόμα και να συνεχίσουν οι εταιρείες [αμφίβολο, αφού την επένδυση την έκαναν υπολογίζοντα λύση του κυπριακού με τις συνήθεις φούσκες Αναστασιάδη που αποδεικνύονται προοδευτικά βαρίδια σαν συνέπειες] με επενδύσεις, το κόστος θα είναι απαγορευτικό.

Μια απλή γεωπολιτική ανάγνωση: πληθαίνουν γεωμετρικά τα μη αναγνωρισμένα κρατίδια/μορφώματα στην γεωπολιτική περιοχή, θέτοντας αναπόφευκτα θέμα νέων πολιτειακών ομοσπονδιακών σχημάτων ή/και αναγνωρίσεων: όταν ο Μαρωνίτες και οι Βαρωσιώτες γράφουν Ιστορία;

Γενικότερα, η ε/κ ελίτ στην αυτοκαταστροφή της πορεία τα τελευταία χρονια φαίνεται να αδυνατεί να αντιληφθεί τις εξελίξεις. Το τ/κ πολιτειακό μόρφωμα δεν είναι πια μοναδικό στην ευρύτερη περιοχή που εκτείνεται από την Ουκρανία στην Μέση Ανατολη. Ουσιαστικά, μετά τις εξελίξεις από το 2011, έχουμε πια μια ολόκληρη σειρά κρατικών μη αναγνωρισμένων μορφωμάτων: Ήδη προϋπήρχαν μορφώματα που προέκυψαν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ [ 2 περιοχές στην Γεωργία και μια στην Μολδαβία], 1 στα Βαλκάνια [Κόσοβο] μετά την νατοϊκή επέμβαση του 1999, μια περιοχή στην Ουκρανία μετά τα γεγονότα του 2014 [Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντόνεσκ και Λουχάνσκ], μια περιοχή στο βόρειο Ιράκ [ιρακινό Κουρδιστάν] με τάση για ανεξαρτησία, αλλά και έντονες αντιδράσεις, αφού είναι περικυκλωμένο από μη φιλικές χώρες, η περιοχή των κούρδων στην Συρία, η Γάζα  και το ημι-αναγνωρισμένο σχήμα της Δυτικής Όχθης. Αναπόφευκτα, η γεωμετρική αύξηση αυτών των σχηματισμών σημαίνει ότι στο όχι απόμακρο μέλλον, είτε θα αναπτυχθούν ευρύτερα ομοσπονδιακά σχήματα συμπερίληψης,  ή θα αναγνωριστουν διαφορετικών μορφών κρατικές οντότητες….

Στην ίδια την Κύπρο ήδη [έστω και αν δεν το προσέχουν οι ε/κ] υπάρχουν ήδη 3 ειδών πολιτειακές μορφές: η Κυπριακή Δημοκρατία του 1960 [η οποία μετατρέπεται από την ε/κ πολιτική ελίτ σε κοινοτική δομή αυξανόμενα], τις βρετανικές βάσεις που αποτελούν ιδιόμορφη κατάσταση, αλλά υπαρκτό πολιτειακό σχήμα της Μ. Βρετανίας που υπάρχει συμβιωτικά με την Κυπριακή Δημοκρατία – αλλά και το τ/κ σχήμα της «τδβκ»… Το τ/κ σχήμα είναι το τρίτο… Αυτό το οποίο μπορεί να προκύψει από την παρέμβαση της βάσης της κοινωνίας για επανένωση, είναι ακριβώς η δημιουργια ενός ενδιάμεσου ιστού με διεθνή προστασία [ΟΗΕ] το οποίο θα λειτουργεί σαν συναινετική ζώνη μέχρι την τελική νομική ενοποίηση [με δεδομένο ότι ο διαχωρισμός του νησιού  το οποίο δεν έχει φυσικά σύνορα και όπου 2 από τις 3 μεγάλες πόλεις είναι μεικτές είναι ανέφικτος στη σημερινή εποχή των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και με βάση την ευρωπαϊκή εμπλοκή και στο βορρά και στο νότο. Απλώς οι απορριπτικοί θα αποδεχθούν την αποκάλυψη των κινήτρων τους και θα συμβιβαστούν, όπως οι ακροδεξιοί προτεστάντες της βόρειας Ιρλανδίας - που ήταν και οι μόνοι που ήθελαν τον διαχωρισμό]…

Ήδη η συμμετοχή των τ/κ στην ΕΕ [σαν αναγνωρισμένων πολιτών από το 2004 – έστω και αν ο χώρος τους καλύπτεται από ένα νεφελώδες σχήμα χώρου που ανήκει μεν στην ΕΕ, αλλά όχι ..στην σημερινή του μορφή] είναι ένα τέτοιο δίκτυο υπόγειας συνένωσης του νησιού πολιτικά/θεσμικά, όπως και το γεγονός των ευρωπαϊκά εγγυημένων ανοικτών οδοφραγμάτων και της χρηματοδότησης θεσμικών οντοτήτων των τ/κ από την ΕΕ. Ακόμα και να ήθελε μερίδα των ε/κ δεν θα μπορούσαν να αποκλείσουν τους τ/κ – και είναι εμφανές ότι οι κινήσεις των τ/κ για διάλογο με το ε/κ κίνημα επανένωσης, διατηρεί μεν και μια συνοχή ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις στη βόρεια Κύπρο, και κρατά την Τουρκία σε απόσταση, αλλά ταυτόχρονα επενδύει στο «τρίτο παράγοντα» [την ΕΕ] πέρα από τους ε/κ διαχειριστές της Κυπριακής Δημοκρατίας και την Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη. Η ΕΕ, σε αυτό το πλαίσιο, λειτουργεί όπως, λειτουργούσε, για τους ε/κ ο ΟΗΕ [και η πλειοψηφία των αδέσμευτων και σοσιαλιστικών χωρών στο Ψυχρό πόλεμο – ή και ο ΟΗΕ γενικότερα μέχρι σήμερα]. Οι ε/κ επένδυαν για δεκαετίες, μετα το 1964 στον ΟΗΕ σαν αποκλειστικά δικό τους φιλικό θεσμό, τον οποίον, όμως, χάνουν τωρα, και αυξανόμενα από το 2004, όπως σωστά παρατήρησε ο Γ. Ιωάννου. Σήμερα, οι τ/κ επενδύουν και στην ΕΕ και τον ΟΗΕ, και στην ευρύτερη ρευστότητα των πολιτειακών σχημάτων στην περιοχή, ενώ οι ε/κ φαίνονται να υποβαθμίζονται. Σε αυτό το πλαίσιο, η δημιουργια ενδιάμεσων θεσμών από τα κάτω με έμφαση στα συμφέροντα των κυπρίων ιθαγενών, τα οποία κινούνται από το συγκεκριμένο στο συνολικό, μπορεί να αποδειχθεί καταλυτική.

---

[1] Ανάγονται για να έχουμε το ιστορικό πλαίσιο στην ιστορική εξέγερση του 2003 με τους νότιους πολίτιες που διέσχισαν τα ανοικτά οδοφράγματα, παρά την αρνητική στάση των ΜΜΕ.