Ομιλιά του σκηνοθέτη Πανίκου Χρυσάνθου στην δικοινoτική προβολή της ταινίας του "Η ιστορία της πράσινης γραμμής", η οποία γυρίστηκε στην πράσινη γραμμή

                                             

Αγαπητοί φίλοι,

Η αποψινή προβολή είναι αφιερωμένη:

          Πρώτα στους νεκρούς στρατιώτες της πράσινης γραμμής. Είναι αυτοί που άκουσαν μέσα τους τη φωνή του πανανθρώπινου νόμου κι εμπιστεύτηκαν αυτόν που στεκόταν απέναντί τους, γιατί ήταν πρώτ’ απόλα άνθρωπος, κι ας τον έλεγε ο άλλος νόμος «εχθρό». Αυτοί πλήρωσαν με τη ζωή τους την ανθρωπιά τους. Βρήκαμε 10 καταγραμμένους τέτοιους Έλληνοκύπριους στρατιώτες. Και μάρτυρες από τις γειτονιές της πράσινης γραμμής, με τους οποίους μιλήσαμε, μας διηγήθηκαν και για κάποιους Τουρκοκύπριους νεκρούς της νεκρής ζώνης. Λένε μάλιστα για 2 περιπτώσεις, όπου εχτελέστηκαν επι τόπου και οι 2 στρατιώτες την ώρα που συναντιόντουσαν μέσα στη νεκρή ζώνη.

Αυτούς τους τιμά απόψε η ταινία. Είναι οι αφανείς ήρωες της ανθρωπιάς και της συναδέλφωσης. Οι ήρωες της επανενωμένης Κύπρου, που ακόμα δεν υπάρχει.

          Μετά η ταινία είναι αφιερωμένη σε όλους εσάς και κάποιους άλλους σαν και εσάς, που δεν είναι απόψε μαζί μας, είτε γιατί δεν μπορούν να έρθουν είτε γιατί δεν τους ξέρουμε. Είτε γιατί δεν ζουν πια. Είναι οι άνθρωποι της Κύπρου, που αντιστάθηκαν στον φανατισμό και τη μισαλλοδοξία. Κάποιοι αντιστάθηκαν από ανάγκη. Ο φανατισμός εισέβαλε βίαια στην προσωπική τους ζωή και απαίτησε να την κατευθύνουν όπως αυτός θεωρούσε σωστό και πρέπον. Δε σεβάστηκε πολύ απλά και ανθρώπινα πράματα, όπως η αγάπη, η εχτίμηση, η φιλία, η αλληλεγγύη. Κάποιους τους έκαμε ερείπια τη ζωή τους, τους εξευτέλισε, τους χλεύασε, και σε μερικές περιπτώσεις τους την πήρε τη ζωή τους. Κι έφερε τη δυστυχία σε όσους ήταν γύρω τους. Κάποιους τους ανάγκασε να ζήσουν μέσα στο φόβο και τη σιωπή.

Κάποιοι άλλοι αντιστάθηκαν συνειδητά στον εθνικισμό και τη μισαλλοδοξία. Ενώ είχαν κάποιο λόγο να είναι κήρυκες του μίσους, αφού υπήρξαν οι ίδιοι θύματα του αντίπαλου σωβινισμού, έβαλαν το μυαλό τους να δουλέψει και κατάλαβαν μια πολύ απλή αλλά ουσιαστική αλήθεια:  ότι δεν είναι όλοι οι «άλλοι» (Ελληνοκύπριοι ή Τουρκοκύπριοι) υπεύθυνοι για το κακό που έπεσε πάνω τους. Αλλά μερινοί φανατικόπελλοι, που ναι μεν έδρασαν εν ονόματι υποτίθεται του εθνικού σκοπού της κοινότητάς τους, ήταν όμως μια μικρή ομάδα ανόητων, φονιάδων και κλεφτών, που με πρόσχημα τον πατριωτισμό έκαμαν πράξεις για τις οποίες πρέπει να ντρέπεται ο κάθε άνθρωπος σε όποια εθνικότητα ή ομάδα κι αν ανήκει. Οι άνθρωποι, που έχουν συνειδητοποιήσει αυτή την αλήθεια είναι το νέκταρ της Κύπρου μας, κάποιοι από εσάς, τους οποίους χαίρομαι που απόψε, με μια σεμνή τελετή όπως είναι η προβολή μιας ταινίας, σας αποδίδω μια μικρή τιμή. Αν κάποτε καταφέρουμε να φτιάξουμε την επανενωμένη Κύπρο, την χώρα της ανθρωπιάς, της συγχώρεσης, του νούσιμου κόσμου μπροστά, είμαι βέβαιος ότι εσείς θα είσαστε τα μπόλια με τα οποία μεγαλώσουν τα νέα δέντρα της Κύπρου, αυτά που θα βγουν από την πιο όμορφη και πανάρχαιη παράδοση αυτού του τόπου, από την ανθρωπιά του.

          Το σινεμά είναι μια πολυδιάστατη τέχνη. Είναι εμπόριο και χρήμα, είναι προπαγάνδα, είναι διασκέδαση, είναι παραπλάνηση. Όπως και πολλές άλλες μορφές της ζωής. Όπως και ένα μαχαίρι. Που είναι ένα εργαλείο της κουζίνας. Μπορεί να είναι όμως και ένα εργο τέχνης ή ένα εργαλείο φόβου και θανάτου. Το ίδιο είναι και ο κινηματογράφος. Για μένα είναι η μορφή μιας όμορφης και πολύ ανθρώπινης τέχνης. Ένα θαύμα έκφρασης και επικοινωνίας, που εκπροσωπεί ό,τι πιο καλό βγάζει μέσα από τη ψυχή του ο άνθρωπος. Σκεφτείτε τους «Μοντέρνους Καιρούς» του Τσάρλι Τσάπλιν, το «Χιροσίμα αγάπη μου» του Αλαίν Ρεναί, τη «Βιριδιάνα» του Μπουνιουέλ, τον «Πολίτη Κέην» του Όρσον Ουέλς ή τις «Αγριοφράουλες» του Μπέρκμαν. Είναι όλες τους έργα που βγήκαν μέσα από μια επίπονη επεξεργασία της πιο καλής και όμορφης πλευράς του ανθρώπου. Αυτής που έβγαλε και την «Ιλιάδα», την «Αντιγόνη», τον «Ρωμαίο και Ιουλιέτα», τα α και ﷽﷽﷽﷽ορωτοπαρουσιερωμένη:.."Κονσέρτα για βιολί και ορχήστρα", τη «Δραπετσώνα», το «Yol”.  Αυτό είναι το σινεμά που αγαπώ και το σινεμά που έχω ως πρότυπο κάμνοντας ταινίες στην Κύπρο. Μια τέχνη της ανθρωπιάς. Αυτήν που είναι πανανθρώπινη, οικουμενική. Που μιλά στις καρδιές και τα μυαλά όλων των ανθρώπων σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης, γιατί μιλά για τον Άνθρωπο με Α κεφαλαίο.

Στη μικρή μας χώρα όσοι ζουν με την ιδέα ότι ο μικρόκοσμός μας είναι ο ομφαλός της γης δεν έχουν τη δυνατότητα να καταλάβουν την ουκουμενικότητα της τέχνης. Την περιφρονούν, αν δεν τη μισούν, γιατί μια πανανθρώπινη τέχνη καταργεί από τη φύση της τα εθνικιστικά σύνορα. Στα μάτια τους εμφανίζεται ως προδοτική και επικίνδυνη. Είμαι βέβαιος πως, αν είχαν για πρώτη φορά μπροστά τους τον Όμηρο, θα τον θεωρούσαν κι αυτόν ως προδότη, αφού ο πιο συμπαθητικός του ήρωας είναι ένας εχθρός, ο Έχτορας στη συνάντησή του με την Ανδρομάχη.  Και δυστυχώς, αυτοί που έχουν εξουσία κι αποφασίζουν για την τέχνη στον τόπο μας δίνουν την αίσθηση ότι είναι τέτοιοι άνθρωποι, χωρίς ευρύτητα σκέψης κι αγάπη για τον Άνθρωπο – το Α με κεφαλαίο.

Σας ομολογώ πως συχνά νιώθω, όπως και πολλοί από σας, ξένος σ’ αυτή τη χώρα που αγαπώ. Έχω την αίσθηση ότι η ταινία που σας παρουσιάζω απόψε μπορεί να είναι η τελευταία που κάμνω. Τα σημάδια είναι εμφανή και πυκνώνουν με τον χρόνο. Και μ’ αυτό το αίσθημα έχω ακόμα ένα λόγο να την πρωτοπαρουσιάσω σ’ εσάς, την πρωτοπορία και το χρυσάφι του τόπου μας. Εύχομαι να μιλήσει στις καρδις ﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽ιαν πιο όμορφη και πανές σας και να σας δώσει κουράγιο.

Καλώς ήρθατε!