Δελτίο εποχής: Η κρίση στις διαπραγματεύσεις, το κλασικό μοτίβο της Μετατόπισης των ευθυνών [λες και δεν είναι ο Αναστασιάδης που πήγε στην Αθήνα].. και η ουσία που λογοκρίνεται πίσω από τα θεάματα – οι ομοσπονδιακές περιοχές ως συμβιβασμός και μελλοντική προοπτική, οι εγγυήσεις και ο ΟΗΕ
«Ρε Μουσταφά, να σκεφτούμε
τα παιδιά και τα εγγόνια μας»… Η δραματική αυτή έκκληση του Προέδρου
Αναστασιάδη αποτύπωνε σε λέξεις την εικόνα ενός δακρυσμένου και βαθιά
απογοητευμένου προσώπου. Το οποίο, όμως, στεκόταν απέναντι στο παγωμένο βλέμμα
του Μουσταφά Ακιντζί.»
«When
Anastasiades adamantly insisted on finishing off the territorial aspect,
including drawing up new maps, without walking an inch regarding setting a date
for the five-party conference or satisfying the security demands of the Turkish
Cypriots, talks collapsed and the entire Turkish team burst into tears in shock
and sorrow at the loss of yet another chance for settlement.»
Τα
πιο πάνω αποσπάσματα, από τον Πολίτη και
την Χουριγιέτ, καταγράφουν την διαφορετική κωδικοποίηση του αδιέξοδου στην
οποία οδηγήθηκαν οι συναντήσεις στην Ελβετία. Χαρακτηριστικό δεκαετιών
μονόφθαλμης δημοσιογραφίας. Ο κ. Κασκανης μας μετέφερε τη δακρύβρεχτη εικόνα
του κ. Αναστασιάδη, αλλά δεν ρώτησε, δεν έμαθε, δεν ήθελε να μάθει τις
αντιδράσεις της τουρκοκυπριακής αντιπροσωπείας, και τα δικά της δάκρυα – όπως
τα καταγράφει η Χουριγιέτ, η οποία,
βέβαια, δεν καταγράφει το σκηνικό «ράκους» στο οποίο φαίνεται να ήταν ο Αναστασιάδης.[1]
Θα προσπαθήσουμε πιο κάτω να ανιχνεύσουμε, μέσω του δημόσιου λόγου και των
θεαμάτων του, το τί έγινε. Αλλά και το πώς διαμορφώνεται το σκηνικό με τις
διεθνείς ανακατατάξεις – και τις δυναμικές στην περιοχή. Διότι τα θεάματα «Κοτζιάς»
κοκ, είναι βολικά, πολύ βολικά για μια δημόσια σφαίρα [την ελληνοκυπριακή] που
μετατοπίζει από την ουσία με θεάματα, για να αποφύγει τα δύσκολα θέματα. Και
αυτό μπορεί να έχει να κάνει με προσωπικές αδυναμίες των διαπραγματευτών, αλλά σίγουρα
έχει να κάνει και με υλικά και θεσμικά συμφέροντα…
Η τελετουργία της
«σύμπνοιας» στον ελληνοκυπριακό ηγεμονικό λόγο
Το
ναυάγιο των συνομιλιών στην Ελβετία απογοήτευσε, μεν, όσους θεωρούσαν ότι ήταν
πια εφικτή η ολοκλήρωση των συνομιλιών που κοντεύουν τη δεκαετία [2008-2016],
αλλά κοιτάζοντας τα δεδομένα από την τελευταία φάση των συνομιλιών
Αναστασιάδη-Ακιντζή, θα μπορούσε κάποιος να αναμένει μια ακόμα απόπειρα
κωλυσιεργίας. Φυσικά, στην ελληνοκυπριακη κοινότητα επιβλήθηκε και πάλι το
καθεστώς της «εθνικής ενότητας» με τον Πολίτη, σε μια κωμική αντιστροφή της
ρητορικής του, να βλέπει σύμπνοια μετά το ναυάγιο. Η εθνική ενότητα είναι σαφώς
βολική για τον νυν πρόεδρο, τον οποίο εκφράζει η εφημερίδα.. Όμως, το σενάριο
της "ομοψυχίας», όπως άλλωστε συνήθως, κρύβει τις εσωτερικές διαφωνίες –
οι οποίες εκφράστηκαν με τις απόπειρες ερμηνείας του τί δεν πήγε καλά.. Το
γενικό επιτρεπόμενο συμπέρασμα είναι ότι φταίει ο Ακιντζή, φταίει η Τουρκία. Σε
ένα δεύτερο επίπεδο, το εκφραστικό όργανο του προεδρικού, ο Πολίτης, λάνσαρε
και την ανακάλυψη ότι.. φταίει ο Κοτζιάς και έτρεξαν οι απορριπτικοί να στηρίξουν τον έλληνα υπουργό εξωτερικών.. και
τον ..Αναστασιάδη. Η εφημερίδα Πολίτης, προφανώς, έχει καθήκον να ξεχάσει ότι
είναι ο Αναστασιάδης που διέκοψε τις συνομιλίες για να διαβουλευθεί με την
ελληνική κυβέρνηση. Ακόμα και η ιδέα ότι η ελληνική πολιτεία σήμερα έχει την
άνεση η την δύναμη να θέτει όρους λες και είμαστε στην εποχή του εθνικού
κέντρου, θα προκαλούσε χαμόγελα σε μια ισόμερη συζήτηση. Αλλά στον επίσημο λόγο
της ελληνοκυπριακής δημόσιας σφαίρας, το ζητούμενο είναι η συγκάλυψη των
εσωτερικών ενοχών και διαφωνιών για να εμφανιστεί ενιαίο μέτωπο.. Μέχρι και το
ΑΚΕΛ, που βρέθηκε στον άχαρο ρόλο να συμμετέχει στη διοργάνωση μαζικής
εκδήλωσης για στήριξη και του… Αναστασιάδη [το κόμμα του προέδρου αντίθετα,
μόλις και έβγαλε μια νερόβραστη ανακοίνωση για.. συμμετοχή στην εκδήλωση[AM1] ..
δυο ώρες πριν την έναρξη της], το έριξε στο τί πρέπει να γίνει για να μην
σταλώσει η διαδικασία..
Αφηγήσεις για το «Τί έγινε,
λοιπόν, στο Μοντ Πελεράν;»
Υπάρχουν
δυο αφηγήσεις που τεκμηριώνονται κάπως – και ένα τρίτο πλαίσιο το οποίο ως
αφήγηση διαφεύγει ή λογοκρίνεται..
- Άλλαξε γραμμή ο Ακιντζή, γιατί τον
πίεσε η Άγκυρα, που ενοχλήθηκε.. από τον Κοτζιά.. [ή πως θα απαλλαγεί ο
Αναστασιάδης από τις ευθύνες του και τον μνημειώδη, πια, φόβο του[AM2] ..
Ή μηπως προσπαθεί με νύχια και με δόντια να καθυστερησει τη διαδικασία
μέχρι τις προεδρικές παίζοντας θελω/δεν θέλω λύση;]..
- Το πόκερ του Αναστασιάδη – και πώς
πρόβλεψε τι θα πάθαινε ο ίδιος, όταν έκανε κριτική στους άλλους..
- Οι συνομιλίες είναι κυπριακής
ιδιοκτησίας, επιτέλους, αλλά η γεωπολιτική συγκυρία, δεν είναι – όπως
φυσικά δεν έχει σημασία ο όποιος Κοτζιάς κοκ…Το παιχνίδι είναι παγκόσμιου
επιπέδου και όχι συνοικιακού..
Τα γεγονότα: από την Νέα
Υόρκη τον Σεπτέμβριο μέχρι το Μοντ Πελεράν: Η τουρκοκυπριακή αντιπροσωπεία
θέλει να προχωρήσει η διαδικασία, ενώ η ελληνοκυπριακή αναζητά σημεία
καθυστέρησης – και αναμένει «προσφορές»
Ας
δούμε τα γεγονότα.
Αυτο
το μέρος της διαδικασίας ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο, όταν οι δυο ηγέτες των
κοινοτήτων συναντήθηκαν με τον Μπαν Κι Μουν. Τότε, ο κ. Αναστασιάδης βγήκε από
τη συνάντηση περιχαρής, γιατί δεν τέθηκαν χρονοδιαγράμματα. Και τότε, όπως και
τώρα, ο κ. Αναστασιάδης ηρθε πίσω δίνοντας μια δικαίωση στους απορριπτικούς
[και ενάντια σε ότι ο ίδιος και τα ΜΜΕ που τον στηρίζουν, όπως ο Πολίτης, φώναζαν
για χρόνια], αλλά παρασκηνιακά αφέθηκε να κυκλοφορήσει ότι θα υπήρχαν άτυπα
χρονοδιαγράμματα. Έτσι, εμφανίστηκε το Μοντ Πελεράν. Όταν πήγαν εκεί, οι
πιθανότητες ήταν 50% με 50%, αν θα προχωρούσε η διαδικασία ή αν η
ελληνοκυπριακή πλευρά θα έβρισκε τρόπο να καθυστερήσει – διότι εμφανώς ήταν η
τουρκοκυπριακή που ήθελε να προχωρήσει η διαδικασία στην τελική φάση της
διεθνούς/πολυμερούς διάσκεψης.
Από
τις 4 μέρες, οι περισσότερες ξοδεύτηκαν σε ανασκόπηση [και πάλι] των κεφαλαίων
που έκλεισαν. Ακολούθησε ένα κλίμα απαισιοδοξίας [μέσω των διαρροών στα ε/κ
ΜΜΕ] και ξαφνικά, είχαμε «ανατροπή», όταν η τουρκοκυπριακή πλευρά, έκανε..
παραχώρηση[AM3] /υποχωρηση.
Από ότι έγινε αντιληπτό μετά, η μετακίνηση αφορούσε την αποδοχή ότι στη Μόρφου
θα επέστρεφαν οι ελληνοκύπριοι, αλλά θα γινόταν ειδική ρήτρα για ..μερικούς
τουρκοκύπριους.. Προφανώς, το θέμα είχε να κάνει με το ποιός θα είχε
προτεραιότητα στην ιδιοκτησία – ο ιδιοκτήτης ή ο χρηστης [και εδώ μιλάμε για
τουρκοκύπριους πρόσφυγες από την νότια Κύπρο]. Τίποτα σε ότι αναφέρει η
ελληνοκυπριακή εκδοχή δεν φαίνεται να δείχνει ότι ο Ακιντζή αποδέχτηκε να είναι
μέρος του ε/κ συνιστωντος κρατιδίου η Μόρφου..
Ο κύριος Σάββας Λιασής στην Αγία Τριάδα Ριζοκαρπάσου σήμερα στέκει και κρατάει τον τόπο.
Μοντ Πελεράν ΙΙ: «Αφού
πήραμε την Μόρφου, και την μισή Καρπασία, να στήσουμε παιχνίδι δηλώσεων και για
τις εγγυήσεις» - λογαριάζοντας διαπραγμάτευση με το είδωλο στον καθρέφτη. Όταν
εμπλέκεις και την Ελλάδα, είναι λογικό να αναμένεις αντίδραση.. Λάθος κίνηση σε
ένα χάλια, έτσι και αλλιώς, παιχνίδι πόκερ..
Όμως,
για την ελληνοκυπριακή πλευρά η παραχώρηση του Ακιντζή [προτεραιότητα σε
ελληνοκύπριους] ερμηνεύτηκε ως παραχώρηση της Μόρφου στο ε/κ κρατίδιο. Ίσως και
να ήταν μια ύστατη προσφορά, αν και δεν τεκμηριώνεται. Κατά τα άλλα τα δυο
βασικά κριτήρια [το ποσοστό του εδάφους – 28-29%- και η εξισορρόπηση ελέγχου
των ακτογραμμών] φαινόταν να κλείνουν. Σε εκείνο το στάδιο στο Μοντ Πελεράν Ι,
ο Αναστασιάδης [θεωρώντας από αφέλεια ότι είχε κερδίσει μέσα από μια μυστήρια
διαπραγματευτική ικανότητα που ανακάλυψε πρόσφατα;] σηκώθηκε και έφυγε για να διαβουλευθεί,
[AM4] είπε,
με την ελληνική κυβέρνηση και τα κόμματα. Εκείνος, ουσιαστικά, άνοιξε το θέμα
εμπλοκής της Αθήνας. Όταν επέστρεψαν πίσω το κλίμα ήταν πια βαρύ. Τα τούρκικα
ΜΜΕ έδιναν αρνητική εικόνα με βάση δηλώσεις στην Αθήνα ότι δεν έπρεπε να
υπάρχουν εγγυήσεις κλπ – και αυτό ετίθετο σαν είδος προϋπόθεσης για να
καθοριστεί ημερομηνία για πολυμερή-διεθνή διάσκεψη. Δεν ήταν και δύσκολο να
υποθέσει κανείς ότι η επίσκεψη Αναστασιάδη προκάλεσε εκείνες τις δηλώσεις από
την Αθήνα που μέχρι τότε ασχολειτο με τα του μνημονίου κοκ. Στα ε/κ ΜΜΕ, ωστόσο,
υπήρχε θετική προσμονή. Και με βάση την εξάρτηση τους από δημοσιογράφους
εγκεκριμένους σε μεγάλο βαθμό από το προεδρικό, το κλίμα ήταν μεταφερόμενο από
την Ελβετία..
Φαίνεται
ότι το πρωί της δεύτερης μέρας ο Αναστασιάδης έκανε ένα μικρό άνοιγμα [είδος καρότου,
ας πούμε] με την κατάθεση πιθανών ημερομηνιών για τη διεθνή διάσκεψη. Άρα και
στα τούρκικα ΜΜΕ άρχισε να αλλάζει το κλίμα. Όμως, ξαφνικά, στο τέλος τα
πράγματα μπλόκαραν. Σύμφωνα με την ελληνοκυπριακή εκδοχή, του Αναστασιάδη
δηλαδή, ο Ακιντζή εμφανίστηκε με μειωμένους αριθμούς προσφύγων που θα
επέστρεφαν. Οι ε/κ κατέθεσαν αριθμούς από 78,000 μέχρι 93,000, αλλά οι
τουρκοκύπριοι φάνηκε να ρίχνουν τον αριθμό σε 55,000 με 65,000. Άρα αν πάρει
κανείς τον χαμηλότερο των ελληνοκύπριων και τον ψηλότερο των τουρκοκύπριων,
υπήρχε μια διαφορά 13,000.. Ήταν εμφανές ότι το θέμα είχε να κάνει με την Μόρφου..[2] Οι τουρκοκύπριοι δεν θεωρούσαν ότι οι ε/κ
κάτοικοι της Μόρφου θα επέστρεφαν σε καθεστώς ελληνοκυπριακής πολιτείας.. Εκεί
μπλόκαρε το σκηνικό.. Και γιατί οι τουρκοκύπριοι διαπραγματευτές έχουν και
εσωτερικές πιέσεις για το μέγεθος των «παραχωρήσεων» [όπως λ.χ. της Μόρφου –
και υπάρχει και μια κεντροδεξιά κυβέρνηση, η οποία προέκυψε και εν μέσω των
καθυστερήσεων Αναστασιάδη], αλλά και νοιώθουν ότι δεν μπορούν να εμπιστευθούν
τον Αναστασιάδη – ενώ από την ελληνοκυπριακή πλευρά, η στρατηγική φαίνεται να
είναι, να πάρουμε ότι μπορούμε να επιδείξουμε στο εσωτερικό ακροατήριο [στη
διαμάχη Αναστασιάδη – Παπαδόπουλου/απορριπτικών].. και να καθυστερούμε την διαδικασία..
για παρακάτω.... [AM5]
Ο Αναστασιάδης ήξερε πολύ καλά το σενάριο για
ομοσπονδιακή περιοχή στη Μόρφου που θα έσπαζε το αδιέξοδο [και πάλι με μεγάλο
αριθμό ε/κ που επιστρέφουν και στη συγκεκριμένη περιοχή ως μέρος της ομόσπονδης
πολιτείας] αλλά και πάλι δεν τόλμησε.. Ήδη, ήταν δεσμευμένος με όσα έλεγε πριν
για τη Μόρφου.. Και δεν θα είχε το κουράγιο να βγει και να δικαιολογήσει τις
επιλογές του..
Και
αξίζει να σκεφτεί κανείς αν ο Αναστασιάδης θα σταματούσε απλώς και στις 78,000
– αν δεν θα ανακάλυπτε και πάλι, δηλαδή, νέο ζήτημα, όπως, ας πούμε ,την
καταγραφή σε χάρτη, και μετά θα ζητούσε νέα αναβολή κλπ.. Κοιτάζοντας από το
εξωτερικό δεν είναι παράδοξη [με δεδομένο ότι στο εσωτερικό λογοκρίνεται σχεδόν
τέτοια συζήτηση αυτές τις μέρες] η εικόνα του Αναστασιάδη σαν κάποιου που
φαίνεται να προσπαθεί να αποφύγει τις συνομιλίες γιατί φοβάται την κριτική [και
την πιθανή εσωτερική διαφοροποίηση στο ίδιο του το κόμμα – με αυξανόμενες
διαρροές προς απορριπτικά κόμματα]. Έτσι φαίνεται να είναι – πήγε τον
Σεπτέμβριο στον ΟΗΕ για να μην υπάρχουν χρονοδιαγράμματα [άσχετο τί έλεγε επί
Τάσσου λ.χ.], μετά έφυγε από το Μοντ Πελεράν μόλις του έγινε μια καλή προσφορά.
Οι αδυναμίες του κ.
Αναστασιάδη: ο μόνιμος φόβος και το άγχος… Ή πώς θα ήθελε να κάνουν άλλοι τη
δύσκολη δουλειά, και να φτιάχνει ο ίδιος, και τα ΜΜΕ που ελέγχει, θεάματα για
να εμφανιστεί σαν.. αυτός που τα κατάφερε..
Η εικόνα της συμπεριφοράς του κ. Αναστασιάδη από την τουρκοκυπριακή αντιπροσωπεία: «On many occasions, particularly on Nov. 10, talks reached the brink of collapse, with Anastasiades yelling at his team and shoving chairs around. His
people explained to the perplexed Akıncı and the Turkish team that this was his
typical distressed behavior.»
Το
ότι ο Αναστασιάδης είναι ένας πολιτικός χωρίς ιδιαίτερο θάρρος άποψης, αλλά ένας πολιτικός με
αμυντικό ένστικτο επιβίωσης [προσπαθεί να αποφύγει πιέσεις παρά να προσπαθεί να
βρει λύσεις], μάλλον έχει επαυξηθεί με την εμπειρία του φιάσκου του κουρέματος
το 2013 – όταν πήγε και αποφάσισε μόνος του και βρέθηκε απομονωμένος και από το
κόμμα του, κατηγορούμενος για διαπλοκή [ελέω συμπέθερου] και με μόνιμα πια
τραυματισμένη τη φερεγγυότητά του όπως και της λέξης «δεσμεύομαι»..
Αν θέλει κάτι ο Αναστασιάδης φαίνεται να προτιμά να
βγάλουν οι άλλοι το φίδι από τρύπα και εκείνος απλώς να πάρει κάποιο κέρδος..
Ο
τρόπος που τα ΜΜΕ που ελέγχει απόλυτα [Πολίτης, Αλήθεια] συμπεριφέρονται
απέναντι στον πρώην πρόεδρο, Δ. Χριστόφια, είναι εκφραστικός και των φοβιών
του, αλλά και ενός είδος μικροπρέπειας. Ενώ ο ίδιος στηριζόταν, και στηρίζεται,
και στις συγκλίσεις του κ. Χριστόφια, και στον ιστορικό χώρο της αριστεράς για
στήριξη, οι 2 εφημερίδες της δεξιάς, εξακολουθούσαν [μέχρι μια εβδομάδα πριν]
μια υστερική επίθεση ενάντια στον Χριστόφια με οποιαδήποτε ανόητη δικαιολογία.
Θα ήθελε, ενδεχομένως, ο Αναστασιάδης να πει ότι όσα δεν θέλουν οι οπαδοί του
[όπως η εκ περιτροπής] θα αποδοθούν στον κακό Χριστόφια, και ο καλός
Αναατασιάδης θα πάρει πίστωση για την.. Καρπασία [που όμως φυσικά ανήκει
ιστορικά στη διαπραγμάτευση του Τάσσου, αλλά και του Χριστόφια].. Με αυτήν την
κουτοπόνηρη νοοτροπία είναι εμφανές ότι δυσκολεύεται να βγει και να πει την
αλήθεια – είτε για τις αναγκαίες υποχωρήσεις σε μια διαπραγμάτευση, είτε για τα
συλλογικά και μέλλονται οφέλη των ομοσπονδιακών περιοχών..
..Το θέμα είναι ποιός τον
εμπιστεύεται πια..
«Now, there is a crisis of confidence between Akıncı and Anastasiades.
Akıncı no longer believes in a word said by Anastasiades. Only a few weeks are
left before the end of the year. 2017 is election year on the Greek side of Cyprus U.S.
http://www.hurriyetdailynews.com/flying-the-crashed-cyprus-plane.aspx?pageID=517&nID=106533&NewsCatID=425
http://www.hurriyetdailynews.com/flying-the-crashed-cyprus-plane.aspx?pageID=517&nID=106533&NewsCatID=425
«Το γυαλί είχε ραγίσει.
Εκείνη τη στιγμή δεν κατέρρεε μόνο η διαδικασία, αλλά και η ανθρώπινη σχέση που
είχαν αναπτύξει οι δύο ηγέτες.»
Όμως,
από την οπτική όσων διαπραγματεύονται μαζί του, όπως οι τουρκοκύπριοι, ο κ.
Αναστασιάδης πρέπει να μην είναι πια φερέγγυος. Μοιάζει να είναι κάποιος που
ζητά κάτι, του δίνεται, αλλά εκείνος δεν δίνει, και μετά ζητά και άλλα..
[άλλωστε αυτό έκανε και τον πρώτο χρόνο της εκλογής του Ακιντζή][3]..
Και στήνει θεάματα δραμάτων… Έχασε την εγκυρότητά του.. Γιατί να πιστέψει
κάποιος κάποιον αλλον που δυο φορές αρνήθηκε να επικυρώσει τη διαδικασία [Νεα
Υόρκη, Μοντ Πελεράν] και μετά μόλις πήρε κάτι [υπόσχεση για επιστροφή μορφιτών,
αλλά και μιση Καρπασία ομοσπονδιακή] γυρίζει μετά και αρχίζει [μέσω Αθηνών] να
φτιάχνει κλίμα για το πώς θέλει την διεθνή διάσκεψη.. Ο κ. Αναστασιάδης
παρεξηγεί την τοπική συνοικιακή λογική και ρητορική της ελληνοκυπριακής
δημόσιας σφαίρας με το διεθνές πλαίσιο. Μέσω του Πολίτη μπορεί να πουλά το
σενάριο ..φταίει ο Κοτζιάς, και μετά να καμώνεται, ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με
την Αθήνα, αλλά διεθνώς αυτά τα καμώματα είναι διαφανή… Όπως και το μικροκομματικά
– στο διεθνες πλαίσιο κανένας δεν ασχολιέται με τις δημοτικές εκλογές – αλλά
όλοι καταλαβαίνουν, από ότι μαθαίνουν από τις πρεσβείες τους, ότι το κυβερνών
κόμμα κάνει ασκήσεις αυτοσυντήρησης.. Και άρα ο Αναστασιάδης εκτός από τη
γενική ατολμία και τις φοβίες του να αναλάβει ευθύνες, έχει και εμμονές με την
μικροπολιτική…
Η
κίνηση της τουρκοκυπριακής πλευράς να μειώσει τον αριθμό των προσφύγων που θα
επιστρέψουν υπό ε/κ διοίκηση, είναι μια απλή απάντηση στην προσπάθεια του
Αναστασιάδη να προκαταλάβει, με όρους μέσω Αθηνών, τη διεθνή διάσκεψη.. Στην
πιο απλοϊκή εκδοχή οι τ/κ θα δώσουν κάτι τις έξτρα, όταν πάρουν στη διεθνή
διάσκεψη, σαν πραγματικότητα – αφού ο Αναστασιάδης την ξεκίνησε πριν καθοριστεί
καν ημερομηνία. Κάνουν και άλλοι πολιτική μέσω εφημερίδων και τηλεοπτικών
δηλωσεων - και παιζουν σε πιο διεθνες επιπεδο, παρα τα parochial local της τωρινής εποχής...
Ιστορικοί παραλληρισμοί και
το δομικό πλαίσιο ανάλυσης: αυτή την εποχή, σε αυτήν την περιοχή, η διεθνής
εγγύηση είναι η μόνη διασφάλιση ασφάλειας. Και όμως, ο ελληνοκυπριακός
ηγεμονικός λόγος επαναλαμβάνει, σχεδόν χωρίς σκέψη πια, τελετουργικά, το «όχι
εγγυήσεις»
Αν η κυπριακής ιδιοκτησίας διαδικασία, που ξεκίνησε το
2008, θυμίζει και την Διασκεπτική, όπου οι κύπριοι είχαν την ευκαιρία να γράψουν
ένα δικό τους σύνταγμα [αλλά ακόμα υπό αποικιοκρατία – η οποία, όμως, ιστορικά
ήταν εμφανές ότι έληγε πια], αυτό που καθόρισε την αποχώρηση των βρετανών ήταν
η ήττα τους στο Σουέζ από την ντε φάκτο
αντί-αποικιακή συμμαχία ΕΣΣΔ – ΗΠΑ το 1956. Και ήταν αυτή ακριβώς η άτυπη
συμμαχία που οδήγησε και στη διακοπή των τούρκικων βομβαρδισμών μετά την
επίθεση στα Κόκκινα το 1964.
Σήμερα,
στην περιοχή μας συμβαίνουν μεταμορφώσεις που θα επηρεάσουν αναπόφευκτα την
Κύπρο. Ήδη οι διαμάχες για τα οικόπεδα του φυσικού αερίου και τα όρια των ΑΟΖ
είναι εκφραστικές. Αλλά και μετά το χάος των δυτικών επεμβάσεων από το 2003, η
περιοχή έχει πια άλλο πρόσωπο. Η Ρωσία είναι εδώ – και το ότι γίνονται
συζητήσεις για τις εγγυήσεις και ασφάλεια χωρίς να αναφέρεται ρητά πια η
εμπλοκή του Συμβουλίου Ασφάλειας, είναι μέρος της διαδικασίας συγκάλυψης των
πραγματικών διαστάσεων της λύσης. Ο Δ. Χριστόφιας και ο Γ. Βασιλείου ήταν οι
μόνοι πρόεδροι μετά τον Μακάριο [ο οποίος διαχειρίστηκε με μεταβατική περίοδο]
οι οποίοι είπαν την αλήθεια του τί διαπραγματευόμαστε. Ο σημερινός πρόεδρος
συγκαλύπτει. Και ελπίζει ότι, κάπως, θα εμφανιστεί και η πραγματικότητα – από
άλλους - και να αποδοθεί σε άλλους, η ευθύνη. Όμως, καθώς τα δεδομένα
ξεκαθαρίζουν, με τις μεγάλες δυνάμεις στην περιοχή, και με την εκλογή Τραμπ που
ενδέχεται να οδηγήσει σε νέα Ρώσο-αμερικανική συνεργασία στην περιοχή, τότε
ίσως η διεθνής συγκυρία να φέρει την λύση [που είναι πια καθορισμένη με βάση
τις διαπραγματεύσεις των κυπρίων] αν προσθέσει κανείς σε ότι ξέρουμε, τις ομοσπονδιακές
περιοχές, και τις εγγυήσεις/ασφάλεια μέσω Συμβουλίου Ασφαλείας – και
επιλεγμένων άλλων. Και αν οι ελληνοκύπριοι αρνούνται να καταλάβουν την σημασία
της Τουρκίας, απλώς θα είναι εκτός πραγματικότητας.
Αυτό που συμβαίνει στην περιοχή μας και ο τρόπος αρθωσης
του δημόσιου λόγου στο εσωτερικό της ε/κ κοινότητας, είναι ενδεικτικό του
τεράστιου χάσματος ανάμεσα στο τί συμβαίνει και τί επιβάλει ο ηγεμονικός λόγος
σαν τα επιτρεπόμενα όρια διάλογου. Στο εσωτερικό της ε/κ κοινότητας η κοινή
κραυγή είναι: όχι τούρκικες εγγυήσεις γιατί είναι ξεπερασμένες για την εποχή
μας. Το επιχείρημα του ξεπερασμένου ακούγεται τόσο αυτονόητο που είναι
εντυπωσιακό πόσο αντιφατικό είναι σε σχεση με την πραγματικοτητα – γύρω μας η
έννοια της κυριαρχίας των κρατών παραβιάζεται ασύστολα:
Η
Σαουδική Αραβία έχει στρατό σε δυο χώρες για να καταστείλει εξέγερση [Μπαχρέιν]
και σαν παρέμβαση σε εμφύλιο [Υεμένη]. Ταυτόχρονα, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ
και η Τουρκία οργάνωσαν και χρηματοδότησαν μια εκστρατεία ενόπλων ισλαμιστών ενάντια
στη Συρία. Ταυτόχρονα, στη Συρία πολεμούν η Ρωσία, το Ιράν [με σύμβουλους], και
μονάδες από Ιράκ και Λίβανο [Χιζμπολλάχ] στο πλευρό της κυβέρνησης.. Η Τουρκία
βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση στα σύνορα της με Ιράκ, Συρία. Το Ισραήλ είναι
κατοχική δύναμη και στη Δυτική Όχθη προάγει οργανωμένο πρόγραμμα εποικισμού,
και έχει την Γάζα υπό πολιορκία.. Τα σύνορα είναι ρευστά. Και μόνο οι περιοχές
που έχουν διεθνή προστασία και εγγύηση μπορούν να είναι ασφαλείς.
Η σοφία της αδέσμευτης πολιτικής και της κίνησης του
Μακάριου το 1964 προς τον ΟΗΕ, εξασφάλισε την προστασία των κύπριων γενικά, και
των ελληνοκύπριων το 1974, όταν μαγικά ο τούρκικος στρατός σταμάτησε, ενώ είχε
καταρρεύσει η ε/κ αντίσταση. Δεν μπορούσε να προχωρήσει με τις διεθνείς
συγκυρίες που διαμορφώνονταν με την επιβίωση του Μακάριου μετά το πραξικόπημα
και την ανατροπή της χούντας στην Ελλάδα μετά την εισβολή. Αυτό που προστάτευσε
την Κύπρο είναι ο ΟΗΕ.. Και πιο συγκεκριμένα η ισορροπία δυνάμεων στο Συμβούλιο
Ασφαλειας [και το μεγάλο κακό έγινε την περίοδο 15-20 Ιουλίου, όταν μόνο οι
δυτικοί έλεγχαν την Κύπρο μετά το πραξικόπημα]. Οι ελληνοκύπριοι αυτό λένε όταν
μιλούν για το οχυρό της προστασίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Όμως, το Συμβούλιο Ασφάλειας αποτελείται από 2
τέως αποικιακές δυνάμεις [Γαλλία, Βρετανία] τις δυο μεγάλες δυνάμεις του ψυχρού
πολέμου [ΗΠΑ – Ρωσια] και την ανερχόμενη πολιτικό-οικονομική δύναμη [Κίνα].. Η
Ρωσία [και ενδεχομένως η Γαλλία] θα μπορούσαν ιστορικά να θεωρηθούν ταυτισμένοι
με την ε/κ κοινότητα. Όμως, καμία από τις
άλλες 3 δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι θα ήταν έμπιστη να προστατεύσει τους
τουρκοκύπριους. Άρα και η Τουρκία θα πρέπει να μπει σαν ειδικό μέλος της ομάδας
συν το Συμβούλιο Ασφαλείας.. Και ίσως συμβολικά [οιδιπόδεια για μερίδα ων ε/κ]
και η Ελλάδα. Έτσι και αλλιώς, αυτοί που φωνάζουν τώρα ότι οι εγγυήσεις είναι
ξεπερασμένες, είναι οι ίδιοι που κατά τα άλλα φωνάζουν ότι η Ελλάδα πρέπει να
παρεμβαίνει – εδώ ο διευθυντής σύνταξης του Φιλελεύθερου, ο Α. Μιχαηλίδης,
θυμήθηκε το εθνικό κέντρο και έγραψε ότι κακώς η Ελλάδα δεν συμμετέχει στις
διαπραγματεύσεις για ένα «κομμάτι του ελληνισμού»..[4]
Κατά συνέπεια θα μπουν και διακοσμητικά στοιχεία..
Όμως,
ιστορικά η εικόνα είναι σαφής: όπως η ένωση την δεκαετία του 1950 ήταν ένα
σύνθημα χωρίς νόημα μπροστά στη διαδικασία του τέλους της αποικιοκρατίας με την
ανακήρυξη ανεξάρτητων κρατών, έτσι και η ιαχή «όχι εγγυήσεις» δεν έχει νόημα
για μια πολιτεία που υπάρχει ακριβώς γιατί ντε φάκτο την εγγυάται ο διεθνής
οργανισμός του ΟΗΕ και με στρατιωτική δύναμη ειρήνης…
Οι δυναμικές από το
εξωτερικό και το εσωτερικό πέρα από την επιφάνεια του θεάματος…
Σε
αυτό το δομικό πλαίσιο ανάλυσης, όπου οι συστημικες δυναμικές του παγκόσμιου
συστήματος, δημιουργούν συνθήκες μεταμόρφωσης στην περιοχή μας [με βασικό άξονα
την σταθεροποίηση και την αναγνώριση/ανοχή του πλουραλισμού], η όλη διαδικασία,
από τον Σεπτέμβριο, θα μπορούσε να θωρηθεί σαν μέρος μιας δυναμικής: τώρα πια
[έστω και με την απροθυμία Αναστασιάδη] καθορίστηκαν 2 σημεία καμπής [χάρτης –
με εστίαση τώρα στο σημείο «αριθμός προσφύγων που επιστρέφουν.», και διεθνής
διάσκεψη – και εδώ ξεκίνησε, έστω και με τα υπόγεια σενάρια θεαμάτων, η
συζήτηση μεταξύ δυο εμπλεκομένων – Ελλάδας και Τουρκίας… Και γενικότερα είναι
και καιρός να αναλάβει και ο Αναστασιάδης τις ευθύνες του.. Αλλά και να
κατανοήσει η ελληνοκυπριακή ελίτ [οικονομική και πολιτική] ότι δεν μπορεί να
στήνει πια τα θεάματα μόνη της όπως έκανε για δεκαετίες – δαιμονοποιόντας την
άλλη άποψη. Αυτοί που όντως φοβούνται τη λύση, φοβούνται απώλεια μονοπωλίων…
Στο θεαματικο επίπεδο, αυτά τα συμφέροντα παρουσιάζονται σαν συλλογικά.. Γιατί
ελέγχουν το ηγεμονικό πλαίσιο συζήτησης.. Αλλά και αυτό ειναι διάτρητο με τις
νέες τεχνολογίες επικοινωνιας.. Αλλά και την υπόγεια δυναμική…
Η μαζική εκδήλωση στο θέατρο στην Σαλαμίνα και η εξίσου
μαζική συγκέντρωση στο γήπεδο της Τσεττίν Καγια, δεν ξεκίνησαν από τα πάνω.. Η
προσέλευση στην παράσταση της Αντιγόνης ήταν και μια έκφραση στήριξης των
αόρατων, αλλά βαθιά υπαρκτών, δεσμών συνένωσης.
Η εκδήλωση των
συνδικάτων και των οργανώσεων για την επανένωση στην Λευκωσία, έχουν ήδη πίσω
τους, σαν ιστορική πορεία, τις φωτιές στον Ορφέα, τα πικ νικ στην πράσινη
γραμμή, και μια ολόκληρη σειρά από άλλες κινήσεις και πρωτοβουλίες που
συνθέτουν τον αγώνα για απελευθέρωση από τον διαχωρισμό..
Και
σε αυτόν τον χώρο σημαντικό ρόλο, στην ε/κ κοινότητα, αλλά και δικοινοτικά,
έχει η εξωθεσμικη αριστερά..
Και φυσικά, αν και όταν καθοριστεί ημερομηνία για την
διεθνή διάσκεψη, θα χρειαστούν και μήνες προεργασίας. Και εσωτερικά και
εξωτερικά..
Και
σε ένα πλαίσιο όπου οι αλλαγές είναι και ενδογενείς, αλλα και εξωγενείς – φαίνεται
λ.χ. ότι η έμφαση της εξωτερικής πολιτικής της νέας αμερικανικής κυβέρνησης οδηγεί
σε αλλαγή στάσης στην Συρία. Ίσως να υπάρξει και αναδιάταξη θέσεων Ελλάδας Τουρκίας, αλλά και των σχέσεων της Λευκωσίας
με Ουάσιγκτον και Μόσχα – όπως και τις αντίστοιχες θέσεις της Άγκυρας…
Και
στην Κολομβία υπογράφηκε νέα συμπληρωματική συμφωνία κυβέρνησης και ανταρτών…
[1] Η διατύπωση ότι κ. Αναστασιάδης ήταν «ράκος» μετά την αποτυχία,
δημοσιοποιήθηκε και στον Φιλελεύθερο και στον Πολίτη – ενδεχομένως να ήταν και
από την ίδια πηγή.
[2]Αξίζει, εδώ, να συγκριθούν 2 τεκμήρια – πως παρουσιάζει ο Κασκάνης [που
εμφανώς αναπαράγει την αφήγηση του προεδρικού] και πώς καταγράφεται στην Χουριγιέτ,
η οποία λογικά μεταφέρει την τουρκοκυπριακή οπτική.
Κασκάνης – και οι αριθμοί που οδηγούσαν
σε αμφιλεγόμενο καθεστώς της Μόρφου [την δυνατότητα του ομοσπονδιακού δηλαδή]:
Ενώ την περασμένη βδομάδα οι δύο πλευρές
έφθασαν κοντά ως προς τον αριθμό προσφύγων που θα επιστρέψουν (74 χιλιάδες
έλεγαν οι Τ/Κ, 90 χιλιάδες οι Ε/Κ), στο δεύτερο Μοντ Πελεράν ο Τουρκοκύπριος
ηγέτης ήρθε με αρχική θέση 55 χιλιάδες! Μέσα από τη μακρά συζήτηση η διαφορά
έφθασε στις 65 με 78 χιλιάδες. Μια διαφορά, δηλαδή, 13 χιλιάδων ανθρώπων
ανάμεσα στις δύο πλευρές. Αυτό αμέσως παρέπεμπε, σύμφωνα με τους υπολογισμούς
που έκανε η ελληνοκυπριακή αντιπροσωπεία, σε μη επιστροφή της Μόρφου.»
Και η οπτική της τουρκοκυπριακής πλευράς,
που θεωρούσε ότι η μεγάλη παραχώρηση στο πρώτο
Μοντ Πελεραν, δεν είχε να κάνει με την Μορφου, αλλα με το ποσοστό εδάφους:
“At that moment, when talks appeared
deadlocked, Akıncı walked the extra mile and put a landmark territorial
concession on the negotiations table. For the first time in decades, Akıncı
said he could agree to a territorial arrangement that would leave only 29.2
percent of the island to the Turkish Cypriots, almost seven percentage points
less than what they have at the moment.
[3] Αυτού του είδους η συμπεριφορά ήταν εμφανής σε διάφορα ζητήματα – με
πιο χαρακτηριστικό, αφού το παρατηρούσαμε εδώ στην Δ.Α., το θέμα της Αγγλικής
Σχολής και τις πρακτικές του Συμβουλίου, μέχρι πρόσφατα.
[4] «Η Ελλάδα ουδέποτε ανακατεύτηκε στις διαπραγματεύσεις. Κακώς.
Διότι εδώ κινδυνεύει με αφανισμό ένα κομμάτι του ελληνισμού. Όμως, οι εγγυήσεις
την αφορούν ως κράτος και καλά κάνει να συνεχίσει την άρνησή της να συζητήσει
οτιδήποτε άλλο πέραν της κατάργησής τους. Καλά κάνει να συνεχίσει γιατί αν
καμφθεί από τη «διαλλακτικότητα» των Ελληνοκυπρίων πολιτικάντηδων και
δημοσιογραφίσκων, θα βρεθούμε με όρους χειρότερους του 1960, όπως βρεθήκαμε και
το 2004» Α. Μιχαηλίδης.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου