Κυπριακή Διάλεκτος, Γλώσσα ή ιδίωμα;

«Έσει πολλούς που θαρκούνται πως άμα συντυχάννουν την γλώσσαν του τόπου, την συνηθισμένη, την ίδιαν, την γλώσσαν του τζυρού τους, πως εν νεν’ ευκενείς τζαι γυρεύκουν πας την κουβένταν τους ν’ ανακατώνουν λόγια που, εν λόος που λαλεί, κοντά μας εν έχουν σχέσιν κουτσίν.. Πας ’’τούτον ππέφτουν πολλά έξω… μακάρι τζαι ναν τζι ομπροστά στον βασιλέαν, να συντυχάννουμεν την γλώσσαν μας… Εγιώνη τον τζαιρόν που ‘μουν όξω, που έθθεν να πάω να ψουμνίσω, για να κάμω, για να φκιάσω, έπρεπεν να αρκέψω τζήνη την γλώσσα μου την γλυτζιάν [του τόπου μου δηλαδή]…»

Β. Γερμασοΐτης, 1939: Ένας κυπραίος στο Λονδίνο στον Μεσοπόλεμο.. μιλώντας την γλώσσαν την γλυτζιάν…

«Ματς εν έσιει τζι η Τζύπρος μας δικήν της ιστορία

τζαι σπήλιους του γρουσαφκιού

τζι ούλλοι στον Παρθενώναν παν τζαι σγάφφουν με μανίαν

για να’ βρουν κούζες που τζαι που,

[…]

Εγιώ στην Τζύπρον έμεινα Λιπέρτης τζαι Βασίλης,

σπήλιους που σγάψαμεν καλά

Τζι ηύραμεν πράμαν πόλικον, τζι ας ήτουν τέλεια δείλις

μέσα στου κόσμου τα μυαλά.

Παύλος Λιασίδης, Εμείς οι τρεις [1979]

Ο φουτουριστής ποιητής με την βράκα καταγράφει την ανασφάλεια των ιθαγενών που γυρεύκουν αλλού….

Στη Κορνουάλη της Αγγλίας μέχρι τες αρκές του 19^ου αιώνα εμιλιέτουν μια Κέλτικη γλώσσα με το όνομα Κορνουαλικά. Είσ̌σ̌εν σχεδόν εξαφανιστεί που προσώπου γης μέχρι που ερευνητές τζ̌αι ακτιβιστές στες αρκές του 20^ου αιώνα εξεκινήσαν διαδικασία αναβίωσης της γλώσσας, κάτι που συνεχίζεται μέχρι τζ̌αι σήμερα. Το 2009 η UNESCO άλλαξε την κατάταξη των Κορνουαλικών που εξαφανισμένη σε απειλούμενη γλώσσα. Πλέον εισήχθηκε στα νηπιαγωγεία τζ̌αι στα σχολεία, τζ̌αι ούλλες σχεδόν οι ταπέλλες δρόμων στην Κορνουάλλη έχουν πλέον 2 ονόματα, Αγγλικά/Κορνουαλικά. Επίσης εμπήκε στη διαδικασία για πρότυπη (στάνταρτ) γραπτή μορφή. Πλέον οι φυσικοί ομιλητές των (αναβιωμένων) Κορνουαλικών εν περίπου πάνω-κάτω 20, τζ̌αι τζ̌ινοί που υποστηρίζουν ότι τα Κορνουαλικά εν η βασική τους γλώσσα εν γύρω στους 550.

Τωρά στην Κύπρο των 800,000 φυσικών ομιλητών της Κυπριακής, γιατί εν πιο δύσκολο να γίνει κάτι παρόμοιο με τζ̌ίνο στη Κορνουάλη; Υπάρχουν διάφοροι λόγοι τζ̌αι ένας που τούτους εν ο εθνικισμός πολλών που μας, τζ̌αι ο άλλος το κόμπλεξ που νιώθουμε για τη γλώσσα ΜΑΣ παραπάνω, λόγω του πρώτου λόγου. Πολλοί εν με την ιδέα ότι άμα πούμε ότι τα Κυπριακά εν η μητρική μας γλώσσα σημαίνει είμαστε ανθέλληνες τζαι απαρνιούμαστεν την επίσημη Ελληνική. Με όλο το σεβασμό αλλά τούτο εν κολοκούθκια τούμπανα. Πως γίνεται να ισχυρίζεσαι ότι με το να έσ̌σ̌εις την Κυπριακή σαν μητρική σου γλώσσα απαρνιέσαι την Ελληνική που τη στιγμή που η Κυπριακή εν πιο κοντά στην Ελληνιστική Κοινή (βλέπε Μέγας Αλέξανδρος) [ῥωμανίσε= κλείδωσε με συρτό σίδερο], απ’ ότι η επίσημη (Αθηναϊκή) που ακούμε σαν «σωστή» στη Κυπριακή τηλεόραση, διαβάζουμε σε Κυπριακές εφημερίδες και τα λοιπά; (Με εξαίρεση το «Τουτουκκιν Νιους» και μπράβο τους!) Το να έχουμε τούρτζ̌ικες (σ̌εφταλιά), Αραβικές (μασ̌αλ̌λ̌α), Γαλλικές (πρότσα), Ιταλικές (ζόπ̌π̌ος), εγγλέζικες (φούρπος) λέξεις εν σημαίνει ότι η γλώσσα εν μπαστάρτικη αλλά πιο πλούσια, τζ̌αι πιο πολυποίκιλη. Γιατί νομίζετε η Νεα Ελληνική εν εσ̌σ̌ει τούρκικες (μεζές) τζ̌αι Γαλλικές (ρεπορτάζ) λέξεις; Η Αγγλική ας πούμεν εν εσ̌σ̌ει λατινικές (color) τζ̌αι γαλλικές (beauty) λέξεις; Πέτε μου μια γλώσσα που έν έσ̌σ̌ει λεξιδάνεια τζ̌αι θα σας παραδεκτώ. Γιατί ή γλώσσα εν σαν οργανισμός τζ̌αι αναπτύσσεται, μεγαλώνει, τζ̌αι εξελίσσεται. Αν δεν το κάμει τούτο σημαίνει απλά ότι εν νεκρή τζ̌αι όϊ ‘σωστή’ τζ̌αι ‘καθαρή’ όπως κάποιοι υποστηρίζουν.

B.
Θωρείς μιτσιούς στη τηλεόραση που πάσιν να μιλήσουν Κυπριακά αλλά λόγω του κόμπλεξ που έχουν ότι θα τους πουν «αμπάλατους, αγράμματους, χώρκατους» γυρίζουν το στα «καλαμαρίστικα» τα οποία όμως ακούουνται τες παραπάνω φορές αδέξια. Τούτον ΕΝ σημαίνει ότι τα Κυπραιούθκια ΕΝ ηξέρουν να μιλούν (πράμα που το ‘χουμε καμάρι να λαλούμε) αλλά λόγω του ότι η Κυπριακή τους γλώσσα δέχεται ισχυρές πιέσεις που την Νέα Ελληνική. Επαρατήρησα πρόσφατα ότι εισήχθηκε στα λύκεια ανθολόγιο Κυπριακής λογοτεχνίας που πριν λία χρόνια ήταν κάπου χωσμένη μες τα κείμενα Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Αλλά τζ̌αι να υπήρχαν προσεγγίσεις πάντα ήταν σε ποίηση που Κυπραίους γραμμένη στα Νεοελληνικά. Τωρά πλέον έχουμε 2 τόμους των 500 σελίδων ο καθένας περίπου, μόνο για Κυπριακή λογοτεχνία τζ̌αι με πολλά παραδείγματα στη Κυπριακή διάλεκτο. Θυμούμαι πριν να πάω σχολείο τζ̌αι μιλούσα (όπως ήταν φυσικό) τα Κυπριακά, είχα μιαν θκία που μου ελάλεν «Κυριάκο μου όταν θα πάεις σχολείο θα μάθεις να μιλάς τα ‘σωστά’ Ελληνικά» Μόλις πρόσφατα ανακάλυψα ότι τζ̌αι επιστημονικά (γλωσσολογικά) τζ̌ίνα που μου ελάλεν η θκία μου ήταν πελλάρες. Στη Κορνουάλλη των 20 φυσικών ομιλητών τα Κορνουαλικά διδάσκονται στα σχολεία. Στη Κύπρο των 800,000 φυσικών ομιλητών τα Κυπριακά δεν διδάσκονται στα σχολεία γιατί δεν είναι η ‘σωστή’, η Ελληνική γλώσσα, βλέπε εγκύκλιο αρχιεπισκοπής. Προς θεού! Εν λέω να φύουν τα Νέα Ελληνικά που τα σχολεία, αλλά να προστεθεί μιας ώρας τουλάχιστον μάθημα που την Πέμπτη δημοτικού ως την Δευτέρα Λυκείου, ένα μάθημα που στόχο θα εσ̌σ̌ει να γινεί πιο αντιληπτή η διάλεκτός μας τζ̌αι να μάθουν οι νέοι λέξεις που εν άγνωστες ακόμα τζ̌αι σε μεγάλους (μαουλούτζιν, κοκ̌κ̌αλιώ, ορόσπα).
Αν ένας μιτσής μιλήσει Κυπριακά έσ̌σ̌ει κάτι σνομπ ονειροπαρμένες, ψυλομούτ̌τ̌ες μανάες που θα τον διορθώσουν. Εν βαθκία νυχτωμένες! Το να αρνείσαι μια γλώσσα που το να μιλιέται εν πράμα ενάντια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πράμα που λέγεται καταπίεση και εκάμμαν το οι αποικιοκράτες στην Αυστραλία για τις γλώσσες των Αβοριγίνων, στη Νέα Ζηλανδία για τη γλώσσα των Μαορί, στην Ουαλία για τα Ουαλικά, στην Αμερική για τις αυτόχθονες γλώσσες, όπως Τσερόκι, Ινουκτιτούτ, Λακότα, και άλλες. Αλλά για να μεν ξομακρίζουμε, η ίδια καταπίεση υπήρχε τζ̌αι στην Ελλάδα για τα Ελληνικά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Εν μεγάλο τζ̌αι απαράδεκτο λάθος να δρούμε ως αποικιοκράτες της ΙΔΙΑΣ μας της γλώσσας. Εν κάτι σαν μαζοχισμός.

Γ.

Στη Κορνουάλλη των 20 φυσικών ομιλητών τα Κορνουαλικά απόκτησαν στάνταρτ γραφή. Στη Κύπρο των 800,000 φυσικών ομιλητών τα Κυπριακά ακόμα αντιμετωπίζονται σαν κάτι λιότ̌τ̌ερο που γλώσσα, κάτι λιότ̌τ̌τερο που διάλεκτο· ένα ιδίωμα, (λέξη που απλά εννοεί φωνητικές διαφορές) πράμα που εν ΛΑΘΟΣ γιατί έχουμε διαφορές:

Στη σύνταξη των φράσεων
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ: Σε αγαπώ
ΚΥΠΡΙΑΚΑ: Αγαπώ σε

Στη μορφολογία των λέξεων
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ: θα, τι
ΚΥΠΡΙΑΚΑ: εννά, ίντα

Στην ορθογραφία:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ: παντζάρι, χέρι

ΚΥΠΡΙΑΚΑ: π̌π̌αντζίαρι, σ̌σ̌έρι

Στη φωνολογία:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ: σήμερα
ΚΥΠΡΙΑΚΑ: σήμμερα

Τζ̌αι στο λεξιλόγιο:

Ζόπ̌π̌ος (που τα ΙΤΑΛΙΚΑ zoppo=> κουτσός, χωλός)

Κόρτα (που τα ΙΣΠΑΝΙΚΑ cortar=> κόβω)

Πρότσα (που τα ΓΑΛΛΙΚΑ broche=> καρφίτσα)

φούρπος (που τα ΑΓΓΛΙΚΑ football=> ποδόσφαιρο)

μάσ̌σ̌αλλα (από τα ΑΡΑΒΙΚΑ MāshāʼAllāh /ما شاء الله=> Θεού θέλοντος)

π̌π̌αλα (από τα ΤΟΥΡΚΙΚΑ pala=> machete).

Αυτό δείχνει καθαρά ότι η Κυπριακή εν ΓΛΩΣΣΑ ή τουλάχιστον διάλεκτος, αλλά ποτ̌τ̌έ ιδίωμα. Το ίδιο λαλεί τζ̌αι η ιστοσελίδα «πύλη για την ελληνική γλώσσα». Ιδίωμα: είναι τοπική παραλλαγή μιας γλώσσας, με μικρές αποκλίσεις από την κοινή. Ας το τονίσουμε τούτο, ΜΕ ΜΙΚΡΕΣ. Διάλεκτος: είναι η περίπτωση ΜΕΓΑΛΗΣ γλωσσικής απόκλισης που δυσκολεύει την κατανόηση από τους άλλους ομιλητές, γνώστες της ελληνικής,
Η Κυπριακή εν λόγω της γεωγραφικής της θέσης, της Ιστορίας με τους δεκάδες κατακτητές που έσ̌σ̌ει τούντες ΜΕΓΑΛΕΣ αποκλίσεις που τη Νέα Ελληνική, τζ̌αι όϊ λόγω ανθελληνισμού, άρα δεν είναι ιδίωμα.

Δ.

Το να μιλούμε τζ̌αι Κυπριακά εν μας κάμει πιο φτωχούς σαν ομιλητές αλλά πλουσιότερους που τζ̌ινους που μιλούν μόνο τα Νεοελληνικά. Το να διούμε κάποιαν αξία στα Κυπριακά εν σημαίνει ότι εν αυτο-απομόνωση, όπως λαλούν μερικοί. Οι ιεροί πατέρες της εκκλησίας επήαν ποττέ σε κηδεία που να θρηνούν οι γενέτζ̌ες στα ‘καλαμαρίστικα’; ‘ Αχ, άντρα μου πάει, τι έπαθα η βαριόμοιρη’ Τούτο εν θα ακούετουν καθόλου εθνικά συνειδητό, αλλά αστείο τζ̌αι κωμικό. Όταν θρηνείς, όταν κλαίεις, όταν μιλά η ψυσ̌σ̌ή σου, μιλάς με τη γλώσσα που αναγιώθηκες τζ̌αι τούτη έννεν η γλώσσα των βιβλίων (Νεοελληνικά) αλλά τα Κυπριακά. Δεν μας κάμει καθόλου λιότ̌τ̌ερο Έλληνες άλλα έτσι έχουμε πολιτιστική, πολυποίκιλτη πολυμορφία (cultural diversity) [φόβος και τρόμος της εκκλησίας: βλέπε νέα τάξη πραγμάτων και λοιπά].

Ε.

Έχουμε έτσι να λέμε ότι είμαστε δίγλωσσοι (diglossic). Δίγλωσσοι ΟΧΙ με τον όρο (bilingual) => (Cornish/English; Urdu/Hindi) αλλά δίγλωσσοι με τον όρο να μιλούμε δύο ποικιλίες μιας δεδομένης (ίδιας) γλώσσας (Νεοελληνικά/Κυπριακά; Swiss German/ Standard German, Parisian French/Canadian French, British English./American English). Η διγλωσσία καλώς ή κακώς πάντα χαρακτηρίζει τη μία από τις δύο γλώσσες υψηλού γοήτρου (high-variety) και την άλλη χαμηλού γοήτρου (low-variety). Η υψηλού γοήτρου χρησιμοποιείται στη τηλεόραση τζ̌αι στα επίσημα χαρτιά του κράτους ενώ η χαμηλού γοήτρου στη καθημερινή μας ζωή. Αλλά εν πρέπει να ξηάνουμε ότι οι 2 γλώσσες αλληλοσυμπληρώνονται έτσι εν μπορεί να λείπει ούτε η Νεοελληνική που τη Κυπριακή κοινωνία τζ̌αι φυσικά ούτε η Κυπριακή γλώσσα, πράγμα που θα είναι σουρεαλιστικό τζ̌αι παράλογο. Γιατί τα κυπριακά εν γλώσσα, άσχετα αν χαρακτηρίζεται διάλεκτος ή ακόμα χειρότερα ιδίωμα, που ουσιαστικά ιδίωμα σημαίνει (ανεπίσημη, ‘απολίτιστη’ μη τυποποιημένη, στα χαρτιά γλώσσα). Και θα το επαναλάβω, στη Κορνουάλη των 20 φυσικών ομιλητών τα Κορνουαλικά μπαίνουν στις ταπέλλες των δρόμων μαζί με τ’ Αγγλικά. Στη Κύπρο των 800,000 φυσικών ομιλητών τα Κυπριακά δεν υπάρχουν καν σε ταπέλλες δρόμων. Το μόνο που βλέπουμε είναι Αγγλικά, Ελληνικά, Τούρκικα, Ρώσικα, Κινέζικα. . .
Ας το χωνέψουμεν επιτέλους ότι στη Κύπρο είμαστε αππωμένοι, ψηλομούττες τζαι φανατισμένοι τζ̌αι δε θέλουμε να το παραδεχτούμε ότι τα Κυπριακά εν η γλώσσα μας! Όπως τζ̌αι να σ̌σ̌ει τα Κυπριακά επισημα ή όι, θα είναι πάντα Ελληνική γλώσσα, τζαι όϊ λατινογενής που λέει τζ̌αι η της αρχιεπισκοπής εγκύκλιος. Αν νεν κακον τζαι ξόριστο!

Ιστότοποι για τη Κυπριακή διάλεκτο: http://wikipriaka.com/
http://lexcy.library.ucy.ac.cy/
https://www.facebook.com/Cypriot.Dialect
http://users.ntua.gr/ar97617/

Αναδημοσιευση από:

November 13, 2014 ~ kyriakosorokkou