Μισό αιώνα μετά...

Στις 21 Δεκεμβρίου του 1963 αρχίζουν οι δικοινοτικές συγκρούσεις ή κατά την ελληνοκυπριακή αφήγηση ή την ελληνική αφήγηση με όρους της εποχή εκείνης, εκδηλώνεται η τουρκανταρσία. Το κυπριακό κράτος καταρρέει ως δικοινοτική κατασκευή και μένει στα χέρια μιας ενωτικής πολιτικής ηγεσίας που συνεχίζει να μάχεται ή να κάνει πως μάχεται για την ένωση, ενώ κατασκευάζει το ελληνοκυπριακό κράτος που γνωρίζουμε σήμερα και το οποίο καταφέρνει να κρατήσει υπό τον σχετικό έλεγχό της μέχρι σήμερα.

Οι ανεπιτυχείς συνομιλίες ήταν το κύριο εργαλείο που χρησιμοποίησε και χρησιμοποιεί μέχρι στιγμής για να κρατεί τον επίσημο έλεγχο του κράτους της. Ένας έλεγχος που επέτρεψε στην ελίτ ένα γρήγορο πλουτισμό στο όριο της πειρατείας πολλές φορές, εισαγωγή και νομιμοποίηση κεφαλαίων, π.χ. από Αφρική, εμπόριο μαύρου χρήματος, εκμετάλλευση των προβλημάτων των γειτονικών κρατών, εμπόριο πολεοδομικό ζωνών κλπ.

Ένα παράλληλο και συμπληρωματικό για τις συνομιλίες εργαλείο ήταν και είναι η κατασκευή του Εθνικού Συμβουλίου. Μια κατασκευή που οργανώνει μια εσωτερικής χρήσης πολιτική ζωή που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ενός συνεχούς συλλογικού αγώνα, αφήνει την κοινοβουλευτική λειτουργία σε απόσταση ασφαλείας από το Κυπριακό, εξοστρακίζει την ταξική αντιπαράθεση και καθορίζει το εύρος της «σοβαρής» πολιτικής. Είναι μέσα από την συγκεκριμένη ιστορική διαδρομή που μπορεί να γίνει κατανοητή η ουσία της ελληνοκυπριακής πολιτικής και η σύμφυτη αναβλητικότητά της. Μετά από κάθε αποτυχία στις συνομιλίες καταγράφεται ουσιαστικά μια ακόμα επιτυχία διατήρησης του κυπριακού κράτους στην ελληνοκυπριακή ελίτ και μια ακόμα ευκαιρία άσκησης εξουσίας και πλουτισμού όσων επωφελούνται. Για ένα κομμάτι της οικονομικής ελίτ η ίδια η τουρκική εισβολή ήταν ένα είδος απρόσμενης ευλογίας. Δεν αναφερόμαστε μόνο στο ευνοϊκό για το «οικονομικό θαύμα» περιβάλλον που ακολούθησε την εισβολή και παρήγαγε γρήγορο και ανεξέλεγκτο πλούτο αλλά για το περιθώριο ανεξάρτητης σε ένα βαθμό διαχείρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας που κατέληξε και στη μονομερή ένταξη στην Ε.Ε ή στις διάφορες συμμαχίες που επιχειρεί πρόσφατα να στήσει η ΚΔ με τις γύρω χώρες στη βάση της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου, αλλά και των διαπλεκομένων συμφερόντων.

Κάθε φορά που φαίνεται να εμφανίζεται στον ορίζοντα μια πιθανή λύση, (η οποία εννοείται είναι διακαής πόθος της πλευράς μας βέβαια, έναντι της υποκριτικής προσεγγιστικής ρητορικής της άλλης πλευράς), αμέσως λειτουργούν τα ανακλαστικά της κίνησης προς τα όπισθεν. Και βέβαια, η κοινή γνώμη εμφανίζεται ελλιπώς ενημερωμένη και ανέτοιμη. Δεν γνωρίζει τί σημαίνει ομοσπονδία, δεν γνωρίζει αν έχει ευθύνες η πλευρά μας, μα εγκαταλείπει η Τουρκία τις επεκτατικές της βλέψεις;

Μέσα σ' αυτά τα πλαίσια, η πρωτοβουλία του Μιχάλη Μιχαήλ, στις «ιστορικές του διαδρομές» στον Άστρα είναι σημαντική. Η πρώτη στη σειρά συνέντευξη με τον Νιαζί Κιζιλγιουρέκ στις 18 Δεκεμβρίου[1] ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα γιατί προχώρησε πέρα από τα εγκλήματα να αναζητήσει τις πολιτικές ευθύνες μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο. Πρόκειται για μια δουλειά, που αν συνεχιστεί με συνέχεια και συνέπεια, θα μπορέσει να στηρίξει την εδραίωση μιας νέας πολιτικής αντίληψης χρήσιμης για την πρόοδο της κοινωνίας με ή χωρίς λύση.

Στην τρέχουσα πολιτική, το Ισραήλ έκανε το αναμενόμενο βήμα προς την Τουρκία, δείχνοντας και το δρόμο των πιθανών αγωγών του γκαζιού. Φαίνεται ότι οι αγορές πιέζουν και ο Αβέρωφ σχολίασε άμεσα, προωθώντας τον Κασίνη στην πολιτική σκακιέρα ( όχι υποχρεωτικά ως αριστίνδην βουλευτή όπως είπε, για να ρίξει και ένα αβολίδωτο προς την κατεύθυνση της Θεοχάρους, που την παρόπλισε στην Ευρωβουλή, όπως είπε η πολιτική Αναστασιάδη). Ναι στον αγωγό μέσω Τουρκίας μετά την λύση και σε συνεργασία με το Ισραήλ, δήλωσε ο Αφέρωφ, δείχνοντας προς τα που κυλά το νερό. Μερικοί φίλοι Τουρκοκύπριοι, έχουν την άποψη, ότι ο αγωγός του γκαζιού μπορεί να έχει στενή σχέση κατασκευαστικά και να είναι παράλληλος και πλάι με τον αγωγό του νερού, που αποτελούσε εκτός από υδροφορέας και πειραματική εφαρμογή για το γκάζι. Και φυσικά, η συγκεκριμένη κίνηση οδηγεί η θυμίζει μια ακόμη τριμερή συνεργασία, που είναι και της μόδας στην περιοχή.

Για να μη ξεχάσουμε την Θεοχάρους, είναι με περιέργεια που θα δούμε πώς θα χειριστεί την βιαστική προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προωθήσει τις Ευρωτουρκικές σχέσεις ενόσω η Τουρκία είναι υπό την πίεση της κόντρας με τη Ρωσία και την αποτυχία, της προς τα ανατολάς πολιτική της. Πάντως είναι καιρός να μετρήσει η ΚΔ τις δυνατότητες άσκησης βέτο στις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Η μεγάλη εικόνα πάντως, αναφορικά με την ΕΕ, φαίνεται ότι η εμπλοκή της στο Κυπριακό που εκδηλώνεται και με επανειλημμένα αιτήματα της κυπριακής πλευράς, γίνεται με ένα τρόπο που δεν ικανοποιεί τους ευρωλάγνους Ελληνοκυπρίους που νόμιζαν ότι η Ευρώπη μοιράζεται τις φαντασιώσεις τους.

Η πολιτική των εμπλεκομένων συμφερόντων, που τόσο πολύ προπαγάνδισε ο Βάσος και η ΕΔΕΚ, εκδηλώνεται με ένα τρόπο καταιγιστικό και αλλοπρόσαλλο στην περιοχή και λειτουργεί αντιφατικά. Δίνει από τη μια κάποιες δυνατότητες πολιτικών επιλογών στην κυπριακή κυβέρνηση, αλλά ταυτόχρονα μειώνουν το εκτόπισμα της σε σχέση με τα γιγαντιαία συμφέροντα που διαπλέκονται στην περιοχή.

Κάθε φορά που φαίνεται να εμφανίζεται στον ορίζοντα μια πιθανή λύση, ..αμέσως λειτουργούν τα ανακλαστικά της κίνησης προς τα όπισθεν. … Η μεγάλη εικόνα πάντως, αναφορικά με την ΕΕ, φαίνεται ότι η εμπλοκή της στο Κυπριακό.. γίνεται με ένα τρόπο που δεν ικανοποιεί τους ευρωλάγνους Ελληνοκυπρίους... Η πολιτική των εμπλεκομένων συμφερόντων.. εκδηλώνεται με ένα τρόπο καταιγιστικό και αλλοπρόσαλλο.. και λειτουργεί αντιφατικά