Και οι ΗΠΑ το γνώριζαν: Η Ευρασία όπως την ξέραμε είναι νεκρή Του Πέπε Εσκομπάρ*

Η πραγματική ιστορία τώρα και για το εγγύς μέλλον, με τις μυριάδες αποκλίσεις της και φυσικά αποκλείοντας πολλά εμπόδια καθ’ οδόν, είναι μια νέα, ολοκληρωμένη Ευρασία που βλέπει μπροστά.

Το ιδιαίτερα φιλόδοξο πρότζεκ της Κίνας ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού θα συνεχίσει να τέμνεται με την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση υπό την ηγεσία της Ρωσίας. Και θα έρθει μια μέρα όταν η ΕΕ θα ξυπνήσει και θα αντικρίσει έναν εμπορικό άξονα, όπου το εμπόριο ανθεί από την Αγία Πετρούπολη μέχρι τη Σαγκάη. Είναι πάντοτε αναγκαίο να θυμόμαστε ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν πούλησε ένα παρόμοιο και ακόμα πιο περιεκτικό όραμα στη Γερμανία πριν από μερικά χρόνια με αναφορά σε εμπορικό άξονα που να εκτείνεται από τη Λισσαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ.

Θα πάρει χρόνο – και δύσκολους καιρούς. Αλλά το ριζικό λίφτινγκ της Ευρασίας είναι αδυσώπητο. Αυτό συνεπάγεται ένα ιδιαίτερο όραμα – οι ΗΠΑ, όπως και η ηγεμονία της Ευρασίας, κάτι το οποίο εξακολουθεί να φαίνoταν εφικτό κατά την αλλαγή της χιλιετίας – οδηγειται σε γρήγορη διάλυση μπροστά στα μάτια όλων.

Η στροφή της Ρωσίας στην Ανατολή, η στροφή της Κίνας στη Δύση

Κάποια λογικά μυαλά στις ΗΠΑ παραμενουν απαραιτητα στην αποδομηση τουλαχιστον των αρνητικων, επισημαίνοντας τους κινδύνους του Ψυχρού Πολέμου 2. Ο Ντίμτρι Τρένι, του Carniege Moscow Center, εν τω μεταξύ, απασχολείται περισσότερο με τα θετικά, προτείνοντας ένα οδικό χάρτη για την Ευρασιατική σύγκλιση.

Οι BRICS – η βρώμικη λέξη για την Ουάσινγκτον – ήδη έχουν μεγαλύτερη παγκόσμια απήχηση και περισσότερη επιρροή από τους ξεπερασμένους G-7. Η Νέα Τράπεζα Αναπτύξεως των BRICS, έτοιμη να αρχίσει πριν από το τέλος του 2015, είναι η βασική εναλλακτική προοπτικη στους μηχανισμους που ελέγχονται από τους G-7 και το ΔΝΤ.

Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) δεσμεύτηκε να περιλάβει την Ινδία και το Πακιστάν στην επικείμενη καλοκαιρινή σύνοδο στη Ρωσία, και η συμπερίληψη του Ιράν, μετά την άρση των κυρώσεων, ως πλήρες μέλος, είναι σχεδόν τελειωμένη υπόθεση μέχρι το 2016. Ο SCO τελικά ανθεί ως το κλειδί της ανάπτυξης, πολιτικο-οικονομικής συνεργασίας και ασφάλειας σε ολόκληρη την Ασία.

Η «μεγάλη Ευρώπη» του Πούτιν, από τη Λισαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ – που θα σήμαινε την ΕΕ και Την ΕΑΕ [ΕυρωΑσιατικη Οικονομικη Ενωση] – μπορεί να βρίσκεται σε αναμονή, ενώ η Κίνα οδεύει ολοταχώς στο Νέο Δρόμο του Μεταξιού τόσο μέσα από θαλάσσιες όσο και από χερσαίες οδούς. Εν τω μεταξύ, το Κρεμλίνο θα επικεντρωθεί στην παράλληλη στρατηγική – να χρησιμοποιήσει το κεφάλαιο και την τεχνολογία της Ανατολικής Ασίας για να αναπτύξει τη Σιβηρία και τη Ρωσική Άπω Ανατολή. Το γουάν είναι βέβαιο ότι θα γίνει το αποθεματικό νόμισμα σε ολόκληρη την Ευρασία στο εγγύς μέλλον, καθώς το ρούβλι και το γουάν ετοιμάζονται να κυριαρχήσουν για τα καλά στο διμερές εμπόριο.

Ο γερμανικός παράγοντας

Η «Μεγάλη Ευρώπη» από τη Λισσαβόνα στο Βλαδιβοστόκ, αναπόφευκτα εξαρτάται σε μια λύση του γερμαικού παζλ. Οι γερμανοί βιομήχανοι βλέπουν καθαρά τα ρωσικά θαύματα να παρέχουν στη Γερμανία – περισσότερο παρά σε ολόκληρη την ΕΕ – ένα προνομοιακό γεωπολιτικό και στρατηγικό θεση/κανάλι στην Ασία και Ειρηνικό. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο με τους Γερμανούς πολιτικους η και πολιτικαντηδες. Η Καγκελάριος Άγκελα Μέρκερ, ανεξάρτητα από τη ρητορική της, ακολουθεί την γραμμή της Ουάσινγκτον.

Η στρατηγική συνεργασία Ρωσίας-Κίνας, από το ενεργειακό εμπόριο μέχρι την άμυνα και την ανάπτυξη υποδομών – θα παγιωθεί, όσο η Ρωσία στρέφεται στην Ανατολή και η Κίνα προς τη Δύση…. Οι BRICS – η βρώμικη λέξη για την Ουάσινγκτον – ήδη έχουν μεγαλύτερη παγκόσμια απήχηση και περισσότερη επιρροή από τους ξεπερασμένους G-7. Η Νέα Τράπεζα Αναπτύξεως των BRICS, έτοιμη να αρχίσει πριν από το τέλος του 2015, είναι η βασική εναλλακτική προοπτικη στους μηχανισμους που ελέγχονται από τους G-7 και το ΔΝΤ. Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) δεσμεύτηκε να περιλάβει την Ινδία και το Πακιστάν στην επικείμενη καλοκαιρινή σύνοδο στη Ρωσία, και η συμπερίληψη του Ιράν, μετά την άρση των κυρώσεων, ως πλήρες μέλος, είναι σχεδόν τελειωμένη υπόθεση μέχρι το 2016. Ο SCO τελικά ανθεί ως το κλειδί της ανάπτυξης, πολιτικο-οικονομικής συνεργασίας και ασφάλειας σε ολόκληρη την Ασία.

Η ρωσική στρατηγική του αγωγου-στάν [Pipelineistan – κυριαρχία κατά μήκος του αγωγού] ήδη εφαρμόζεται – μέσω του Nord Stream και South Stream – όταν οι ατέρμονες επαναστροφές της ΕΕ οδήγησαν την Μόσχα να ακυρώσει το South Stream και να ανακοινώσει την έναρξη του Turk Stream (ο οποίος θα αυξήσει τελικά το ενεργειακό κόστος για την ΕΕ). Η ΕΕ, σε αντάλλαγμα, θα είχε ελεύθερη πρόσβαση ελεύθερη πρόσβαση στο ρωσικό πλούτο των πόρων, καθώς και στην εσωτερική αγορά. Η ουκρανική καταστροφή σήμανε το τέλος όλων αυτών των περίτεχνων σχεδίων.

Η Γερμανία είναι ήδη ο de facto μαέστρος αυτό του οικονομικού τρένου εξπρές. Ως εξαγωγική δύναμη, ο μόνος δρόμος για να προχωρήσει δεν είναι δυτικά ή νότια, αλλά ανατολικά. Εξού και το έντονο θέαμα μιας ορχήστρας από βιομήχανους που τους στάζουν τα σάλια, όταν ο Xi Jingping πήγε στη Γερμανία την άνοιξη του 2014. Ο Xi δεν είχε προτείνει τίποτα λιγότερο από μια σιδηροδρομική γραμμή υψηλής ταχύτητας που να συνδέει το Νέο Δρόμο του Μεταξιού από τη Σαγκάη στο Ντούισμπουργκ και το Βερολίνο.

Ένα βασικό σημείο που δεν πρέπει να χαθεί στους Γερμανούς: ένα ζωτικό κομμάτι του Νέου Δρόμου του Μεταξιού είναι ο Υπερ-σιβηρικός υψηλής ταχύτητας. Έτσι ένας από τους κίτρινους BRIC (πέτρινους – όπως της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων) δρόμους στο Πεκίνο και τη Σαγκάη αναγάγει τη Μόσχα σε στρατηγικό ενδιάμεσο σταθμό.

Η αυτοκρατορία του Χάους....

Η στρατηγική προς Δυσμάς του Πεκίνου χερσαίως έιναι μακάρια ελεύθερη από παρεμβάσεις υπερδυνάμεων – από τον Υπερ-σιβηρικό μέχρι τις σιδηροδρομικές/ οδικές διαδρομές στην Κεντρική Ασία των χωρών «σταν», και μέχρι το Ιράν και την Τουρκία. Επιπλέον, η Ρωσία το βλέπει σαν συμβίωση, θεωρωντας ένα win-win σκηνικο, αφού η Κεντρική Ασία των «σταν» υπεισέρχονται ταυτόχρονα στο EEU [Ευρωασιατικη Ενωση] και το οτι το Πεκίνο αποκαλεί Οικονομική Ζώνη του Δρόμου του Μεταξιού.

Σε άλλα μέτωπο, εν τω μεταξύ, το Πεκίνο είναι πολύ προσεκτικό ώστε να μην ανταγωνίζεται τις ΗΠΑ, τη μεχρι τωρα υπερδύναμη. Βλέπετε για παράδειγμα, αυτή την σταση στην αρκετά ειλικρινή και ταυτόχρονα διπλωματική συνέντευξη του κινέζου πρωθυπουργού Li Keqiang στους Financial Times.[1]

Μια βασική πτυχή της στρατηγικής συνεργασίας Ρωσίας-Κίνας είναι ότι και οι δύο αναγνωρίζουν την ασυνάρτητη εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον ως κύριο δημιουργό του χάους – όπως ακριβώς υποστηρίζω στο βιβλίο μου «Η αυτοκρατορία του Χάους».[2]

Σε ό,τι αφορά ειδικά στην Κίνα και στη Ρωσία, είναι ουσιαστικά το χάος, όπως στο διαίρει και βασίλευε. Το Πεκίνο βλέπει την Ουάσινγκτον να προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει την περιφέρεια της Κίνας (Χονγκ-Κονγκ, Θιβέτ, Xinjiang) και ενεργά να παρεμβαίνει στη διένεξη της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας. Η Μόσχα βλέπει την Ουάσινγκτον εμμονική με την αέναη επέκταση του ΝΑΤΟ και να μην «παίρνει αιχμαλώτους» ώστε να αποτρέψει τις προσπάθειες της Ρωσίας για την ευρασιατική ενοποίηση.

Επομένως, ο πιστοποιημένος θάνατος της προηγούμενης γεωπολιτικής στρατηγικής της Ρωσίας. Δεν υπάρχει πλέον προσπάθεια, ώστε να αισθάνεται ότι περιλαμβάνεται στη ελιτιστική δυτική λέσχη όπως οι G-8. Δεν υπάρχει πλέον στρατηγική συνεργασία με το ΝΑΤΟ.

Πάντα ειδικό στους εκ των προτέρων σχεδιασμούς, το Πεκίνο βλέπει επίσης ότι η αμείλικτη προσπάθεια της Ουάσινγκτον για δαιμονοποίηση όχι μόνο του Πούτιν, αλλά και της Ρωσίας ως σύνολο (όπως το «υποτακτείτε διαφορετικά»..) αποτελεί ένα δοκιμαστικό του τί μπορεί να εφαρμοστεί ενάντια στην Κίνα στο άμεσο μέλλον.

Γνωρίστε τους αστάθμητους παράγοντες.

Όλα τα στοιχήματα είναι ανοικτά στο πώς το μοιραίο τρίγωνο ΗΠΑ-Κίνα-Ρωσία μπορεί να εξελιχθεί. Βεβαίως, μπορεί να πάρει τον ακόλουθο σχηματισμό: Οι αμερικανοί μιλούν δυνατά και μεταφέρουν μια σειρά μπαστούνια, οι ρώσοι δεν είναι ντροπαλοί ώστε να μην αντιμιλήσουν και ταυτόχρονα ετοιμάζουν σιωπηλά μια στρατηγική μεγάλων και δύσκολων αποστάσεων, και οι κινέζοι ακολουθούν μια τροποποιημένη εκδοχή του δόγματος του «Μικρού Πηδαλιούχου» του Deng Xiaoping – μιλούν πολύ διπλωματικά, ενώ ταυτόχρονα δεν διατηρούν για πολύ χαμηλό προφίλ.

Το Πεκίνο, ήδη καταλαβαίνει τί ψιθυρίζει η Μόσχα – η «Ουάσινγκτον του ειδικου καθεστωτος εξαιρεσης» είτε σε παρακμή, είτε όχι – δεν θα αντιμετωπίσει το Πεκίνο ως ίσο ή δεν θα σεβαστεί τα κινεζικά εθνικά συμφέροντα.

Στο κεφάλαιο οι μεγάλοι αστάθμητοι παράγοντες, τα στοιχήματα είναι ακόμα ανοικτά στο κατά πόσο η Μόσχα θα χρησιμοποιήσει αυτή την σοβαρή, τριπλή απειλή της κρίσης – κυρώσεις, πόλεμος των τιμών του πετρελαίου, υποτίμηση του ρουβλιού – ώστε να εφαρμόσει ριζικές διαρθωτικές αλλαγές και να εξαγγείλει μια νέα στρατηγική οικονομικής ανάπτυξης. Οι πρόσφατες ερωτο-απαντήσεις του Πούτιν, παρόλον ότι ήταν γεμάτες με ενδιαφέρουσες απαντήσεις, παρέμειναν ασαφείς σε αυτό το θεμα.

Ακόμα ένας μεγάλος αστάθμητος παράγοντας είναι το κατά πόσο ο Xi, εξοπλισμένος με ήπια δύναμη, χάρισμα και πολλά μετρητά, θα μπορέσει να κατευθύνει ταυτόχρονα μικροαλλαγές στο οικονομικό μοντέλο και να επιφέρει μια χιονοστοιβάδα προς τα δυτικά που δεν θα αποξενώσει τους δυνητικούς εταίρους της Κίνα στην οικοδόμηση των Νέων Δρόμων του Μεταξιού.

Τέλος, ένας σούπερ-αστάθμητος παράγοντας είναι αν (ή πότε) οι Βρυξέλλες θα αποφασίσουν να αναλάβουν μια αμοιβαία αποδεκτή συμβίωση με τη Ρωσία. Αυτό, σε αντίθεση με την υφιστάμενη στάση στον συνολικό ανταγωνισμό που εκτείνεται πέρα από τα γεωπολτικά ζητήματα. Η Γερμανία, υπό τη Μέρκελ, φαίνεται να έχει κάνει την επιλογή της για να παραμείνει υποταγμένη στο ΝΑΤΟ, και ως εκ τούτου ένας στρατηγικός νάνος.

Έτσι, αυτό που έχουμε εδώ είναι η δημιουργία της Μεγάλης Ασίας από τη Σαγκάη στην Αγία Πετρούπολη – περιλαμβανομένης κυρίως της Τεχεράνης – αντί της πλήρους Ευρασίας που εκτείνεται από τη Λισαβόνα στο Βλαδιβοστόκ. Η Πλήρης Ευρασία μπορεί να σπάσει, τουλάχιστον προς το παρόν. Αλλά η Μεγάλη Ασία προχωρά. Θα ακολουθήσει ένα τσουνάμι προσπαθειών από τους συνήθεις ύποπτους για να τη σπάσουν.

Όλα αυτά θα είναι συναρπαστικά να τα παρακολουθεί κανείς. Πώς η Μόσχα και το Πεκίνο θα ατενίζουν τη Δύση – πολιτικά, εμπορικά και ιδεολογικά – χωρίς να διακινδυνεύουν ένα πόλεμο? Πώς θα τα βγάλουν πέρα με τόση πίεση? Πώς θα πουλήσουν τη στρατηγική τους σε μεγάλες εκτάσεις του παγκόσμιου Νότου, διά μέσου πολλαπλων ασιατικών γεωγραφικων πλατων?

Μια μάχη, ωστόσο, έχει ήδη κερδιθεί. Μπάι μπάι Zbigniew Brzezinski. Το μεγάλο σου ηγεμονικό όνειρο έχει τελειώσει.

http://www.counterpunch.org/2015/04/21/eurasia-as-we-knew-it-is-dead/

Το άρθρο είχει πρωτοδημοσιευθεί στους Asia Times

* Ο Πέπε Εσκομπάρ είναι ο συγγραφέας των Gloabistan: How the Globalized World is Dissolving into Liquid War (Nimble Books, 2007), Red Zone Blues: a snapshot of Baghdad during the surge and Obama does Globalistan (Nimble Books, 2009). Το πιο πρόσφατο του βιβλίο είναι η Αυτοκρατορία του Χάους.