Πάει και ο Χούριγκαν… αλλά το πρόβλημα «Τράπεζα Κύπρου» θα μας μείνει.. [η ωρολογιακή βόμβα των αντιδράσεων για τις εκποιήσεις μη-εξυπηρετούμενων δανείων, το ιδιωτικό χρέος των νοικοκυριών και η αναδιανομή της πίτας του ελέγχου της Τράπεζας Κύπρου από τα δικηγορικά γραφεία]

Η παραίτηση Χούριγκαν δεν ήταν αναμενόμενη μεν, αλλά δεν ήταν και κεραυνός εν αιθρία. Ο Συλλούρης αποκάλυψε ότι είχε ακούσει ότι θα γινόταν. Και όσοι ήθελαν να ψάξουν ένα βήμα πίσω από τα όσα δηλώθηκαν για "προσωπικούς λόγους" θυμήθηκαν ότι τοποθετήθηκε βόμβα στο αυτοκίνητό του πριν λίγο καιρό. Προφανώς, χρησιμοποιήθηκε για ότι ήταν χρήσιμος να κάνει και τώρα θα τον "αποχωρούσαν" – και ο ίδιος αντιλήφθηκε το τέλος της διαδρομής [και τους κινδύνους του τί ακολουθεί] και το έκανε "προσωπικοί λόγοι".

Ο Χούριγκαν: η απόπειρα ξεπλύματος του παρελθόντος,

Κατ΄αρχήν, η αντίληψη ότι ο Χούριγκαν ήλθε απλώς για να βοηθήσει είναι αστεία. Για τον κ. Χούριγκαν η Τράπεζα Κύπρου ήταν ένα είδος ξεπλύματος από το παρελθόν του σε σχέση με το σκάνδαλο Λίμπορ. Ήταν ύποπτος για στήσιμο τιμών συναλλάγματος και για αυτό παραιτήθηκε από την Royal Bank of Scotland. Η θητεία του στην Κύπρο, σε μια τράπεζα που βαρυνόταν και βαρύνεται με δικά της σκάνδαλα, ήταν μια διαδικασία για να ξεχαστεί το δικό του σκάνδαλο και να μπορεί να επιστρέψει στην Ευρώπη με κάποιο νέο πρόσημο. Τα ότι τα κυπριακά ΜΜΕ, πλήρως εξαρτώμενα τότε από το τραπεζικό κεφάλαιο, ή ό,τι απέμεινε από την κυπριακή του πτέρυγα, ελάχιστα αναφέρθηκαν στο παρελθόν του, ήταν εκφραστικό της περιόδου της προσπάθειας για απόλυτη λογοκρισία.

Πέτυχε κάτι ο Χούριγκαν; Αν κρίνει κανείς από την αξιολόγηση του Stockwatch που διάκειται φιλικά προς τις τράπεζες, φαίνεται να βοήθησε, λέει, να ενταχθούν σε ένα ενιαίο σχήμα οι υπάλληλοι των δυο τραπεζών που ενοποιήθηκαν ντε φάκτο – της Τράπεζας Κύπρου και της Λαϊκής. Από εκεί και πέρα, οι τράπεζες πέρασαν τα στρες τεστ, αλλά αυτό ήταν αποτέλεσμα ξένων επενδυτών – οι οποίοι θα έκαναν τέτοιες κινήσεις έτσι και αλλιώς με κερδοσκοπικά κίνητρα, παρά λόγω των διαβεβαιώσεων κάποιου κύριου Χούριγκαν. Άλλωστε το ότι οι επενδυτές είναι και από την ανατολή και από δύση [και ο ρόλος του άλλου τραπεζιτικού «κουβαλητού», του κ. Άκερμαν είναι να τα εξισορροπεί] ήταν ίσως εκφραστικό των νέων και ευρύτερων ισορροπιών στον έλεγχο της τράπεζας και από γεωπολιτικά συμφέροντα.

Η ωρολογιακή βόμβα των εκποιήσεων – και το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους το οποίο συγκάλυπτε μέχρι τώρα η προπαγάνδα για δήθεν πρόβλημα του δημοσίου

Η παραίτησή του μετά την έγκριση του νομοσχεδίου για την αφερεγγυότητα, που σπρώχνει το θέμα των εκποιήσεων ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματοποίησή του [αν και όπως παρατήρησε ο Φιλελεύθερος εκκρεμούν ακόμα κανονισμοί κοκ] έχει μια διπλή διάσταση: από την μια προσπάθησε να πιέσει προς εκείνη την κατεύθυνση, αλλά οι ρητορικές του ήταν αρκετά παραπλανητικές – πως θα μπορούσε λ.χ. στο μέλλον να υπερασπιστεί δηλώσεις ότι δεν θα γίνουν μαζικές εκποιήσεις, αφού ο στόχος είναι να πουληθούν πακέτα δανείων; Με βάση την δεύτερη διάσταση, μάλλον, έφυγε για να μην βρεθεί αντιμέτωπος με τα δύσκολα.

Σύμφωνα με το Stockwatch[1] τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια φτάνουν το 63% στην τράπεζα. Και με δεδομένο ότι η οικονομία δεν φαίνεται να ανακάμπτει δραματικά [κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να έχει συμβεί σε καμία μνημονιακή χώρα έτσι και αλλιώς], ενώ η ανεργία παγιώνεται, τείνει να δημιουργηθεί ένα βαθύτερο πρόβλημα το οποίο ίσως και να επιδιώκει η τρόικα για να συντηρήσει το ρόλο της και την μετατροπή της Κύπρου σε αποικία χρέους. Η ρητορική για το δημόσιο χρέος, όπως και για το δημόσιο-οικονομικό έλλειμμα ήταν παραπλανητική από την αρχή. Το πρόβλημα της Κύπρου ήταν τραπεζιτικό – όπως παραδέχονται όλοι σήμερα και ο καπνός που έριχναν μερικοί για τα προβλήματα του δημόσιου τομέα είχε ως στόχο την μετατόπιση της έμφασης από την γενεσιουργό αιτία – τις τράπεζες – αλλά και την χρησιμοποίηση της κρίσης ως μηχανισμό άντλησης κεφαλαίων από την κοινωνία προς όφελος των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Το θράσος του Πήλικου που λέει, πια, ανοικτά ότι ο στόχος είναι η μείωση των μισθών είναι απλώς ομολογία του τί κρυβόταν πίσω από τις φούσκες και τα θεάματα της περιόδου 2011-13.

Το πραγματικό πρόβλημα χρέους είναι το ιδιωτικό – και αφορά τους μεγάλο-οφειλέτες οι οποίοι έχουν γερές προσβασεις στην νυν κυβέρνηση – αλλά και το χρέος των νοικοκυριών. Η έκρηξη των μη-εξυπηρετούμενων εκφράζει και τους δυο, αλλά, ενώ το κεφάλαιο θα βολευτεί τελικά, η κοινωνία θα βρεθεί σύντομα μπροστά σε ένα νέο πρόβλημα – τεράστια χρέη νοικοκυριών τα οποία θα πρέπει να πληρώνουν για χρόνια για δάνεια που θα διογκώνονται γεωμετρικά με τον τόκο, ενώ τα εισοδήματά τους θα είναι σταθερά ή θα μειώνονται και άλλο. Σε αυτό το κλίμα, η κοινωνία μέσω του ιδιωτικού χρέους θα είναι αιχμάλωτη στην Τράπεζα Κύπρου, βασικά, και των αναγκών της για ανακεφαλαιοποίηση από την μια, αλλά και των πιέσεων πάνω σε μεγάλες μερίδες της κοινωνίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι αντιδράσεις για τις εκποιήσεις θα είναι μόνο η μια διάσταση – αργά ή γρηγορα θα προκύψουν και οι αντιδράσεις και οργή για το αδιέξοδο του ιδιωτικού δανεισμού και χρεών των νοικοκυριών. Και αν στην Ελλάδα είναι το δημόσιο χρέος που απειλεί τη χώρα ως υποθήκη για να μετατραπεί σε αποικία χρέους, στην Κύπρο είναι τα ιδιωτικά δάνεια και η θεσμική δυνατότητα εξωγενών παραγόντων να καθορίζουν τα κριτήρια ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, να καθορίζουν τα ποσοστά κέρδους ως ξένο κεφάλαιο κοκ. Η τοπική αντίσταση θα πάρει αργά ή γρήγορα και μια επιθετική μορφή, διεκδικώντας κάποια μορφή κρατικής παρέμβασης για ένα είδος «κουρέματος» των οφειλών για μικρο-οφειλέτες. Και αυτό μπορεί να είναι και μια μορφή των ταξικών αντιπαραθέσεων των μέλλοντος. Άρα, αν φοβόταν κάτι δεν είναι την αντίδραση μερίδας του κατεστημένου όσο τη λαϊκή οργή, που μπορεί να πάρει και πιο ενεργητικές-βίαιες μορφές.

Και με δεδομένο ότι η οικονομία δεν φαίνεται να ανακάμπτει δραματικά [κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να έχει συμβεί σε καμία μνημονιακή χώρα έτσι και αλλιώς], ενώ η ανεργία παγιώνεται, τείνει να δημιουργηθεί ένα βαθύτερο πρόβλημα, το οποίο ίσως και να επιδιώκει η τρόικα για να συντηρήσει το ρόλο της και την μετατροπή της Κύπρου σε αποικία χρέους. Η ρητορική για το δημόσιο χρέος, όπως και για το δημόσιο-οικονομικό έλλειμμα ήταν παραπλανητική από την αρχή. Το πρόβλημα της Κύπρου ήταν τραπεζιτικό – όπως παραδέχονται όλοι σήμερα και ο καπνός που έριχναν μερικοί για τα προβλήματα του δημόσιου τομέα είχε ως στόχο την μετατόπιση της έμφασης από την γενεσιουργό αιτία – τις τράπεζες – αλλά και την χρησιμοποίηση της κρίσης ως μηχανισμό άντλησης κεφαλαίων από την κοινωνία προς όφελος των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων…..Το πραγματικό πρόβλημα χρέους είναι το ιδιωτικό – και αφορά τους μεγάλο-οφειλέτες, οι οποίοι έχουν γερές προσβάσεις στην νυν κυβέρνηση – αλλά και το χρέος των νοικοκυριών. Η έκρηξη των μη-εξυπηρετούμενων εκφράζει και τους δυο, αλλά, ενώ το κεφάλαιο θα βολευτεί τελικά, η κοινωνία θα βρεθεί σύντομα μπροστά σε ένα νέο πρόβλημα – τεράστια χρέη νοικοκυριών, τα οποία θα πρέπει να πληρώνουν για χρόνια για δάνεια που θα διογκώνονται γεωμετρικά με τον τόκο, ενώ τα εισοδήματα τους θα είναι σταθερά ή θα μειώνονται και άλλο.

Όσο αφορά στο κατεστημένο κυκλοφόρησε ότι το ήμεηλ με το οποίο ο Χούριγκαν κατηγορούσε την πολιτική ελίτ ότι είχε συμφέροντα για την μη προώθηση του νομοσχεδίου. Επί της ουσίας, όμως, μάλλον το ήμεηλ και η διαρροή του ήταν στημένη. Κατ’ αρχήν μερικοί από τους μεγάλο-οφειλέτες πολιτικούς ήταν από αυτούς που ήθελαν να ψηφιστεί το νομοσχέδιο – άνηκαν, δηλαδή, στον ΔΗΣΥ [όπως ο Αβέρωφ, ο Κυπριανού κλπ]. Επιπλέον, η δημοσιοποίηση από τον Αβέρωφ των χρεών του, λίγο πριν, μάλλον έμοιαζε pre-emptive strike για να μην εστιαστεί η προσοχή πάνω του, όταν θα έστηνε το θέαμα ο Χούριγκαν. Κινδύνευε, λοιπόν, από κάποιον ο Χούριγκαν; Ίσως – αλλά όχι από πολιτικούς. Η Τράπεζα Κύπρου συμπυκνώνει αυτήν την στιγμή πολλαπλά και αντικρουομενα συμφέροντα που θα μπορούσαν να φτάσουν σε επικίνδυνα άκρα. Όταν βάζουν βόμβες σε διαιτητές, γιατί όχι και σε τραπεζίτες;

Θα γίνει αναδιανομή εξουσίας στην τράπεζα…

Αυτό, όμως, που μάλλον προβλημάτισε πολύ πιο αποφασιστικά τον Χούριγκαν είναι ότι τώρα βασικά θα ασκούνται πιέσεις για εμπλοκή νέων τοπικών παικτών στην τράπεζα – διότι προφανώς η ψήφιση του νομοσχεδίου για την αφερεγγυότητα δεν έγινε χωρίς ανταλλάγματα. Θα πρέπει να μπουν/ικανοποιηθούν νέοι παίκτες – ο Ν. Παπαδόπουλος λ.χ. Αλλά ίσως και οι χαμένοι της Κεντρικής, όπως ο Νεοκλέους, να θέλουν άλλες προσβάσεις στην Τράπεζα Κύπρου. Η μέχρι τώρα πορεία της κυβέρνησης έχει αποδείξει ότι ουσιαστικά μοιράζει καρέκλες και ρουσφέτια σε μια στρατηγική του στυλ «που στύλλον στύλλον άνεση». Ήταν σε αυτό το πλαίσιο αναλώσιμος, πια. ο Χούριγκαν - αφού μάλλον είχε ταυτιστεί και με συγκεκριμένες ομάδες και άρα είχε προκαλέσει τις αντιδράσεις άλλων. Στο νέο μοίρασμα της πίτας κάποιος άλλος στην θέση του θα ικανοποιούσε παραπονούμενους, νυν και νέους παίκτες ενδεχομένως.

..και τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα με προσβάσεις στα δίκτυα δικηγορικών γραφείων κυβερνητικών ημετέρων, μπορεί να είναι δύσκολο να προβλεφθούν..όπως και η οργή των μικρο-οφειλετών…

Οι ξένοι επενδυτές δεν ήρθαν απλώς να κάνουν διακοπές στην Κύπρο – αγόρασαν μερίδιο της τράπεζας για να βγάλουν κέρδη. Και ο πιο απλός τρόπος να βγάλεις κέρδη είναι από τις μεγάλες περιουσίες των μεγάλο- οφειλετών και  να απαλλαγείς κερδοσκοπικά από τα προβληματικά δάνεια των μικροοφειλετών. Και στις δυο περιπτώσεις το ζητούμενο είναι να αγοράσει κάποιος και να περιμένει να σταθεροποιηθεί η αγορά ακίνητων για να τα πωλήσει με κέρδος. Οι μεγάλο-οφειλέτες μπορεί και να απειλήσουν παρασκηνιακά – αλλά τώρα θα αναζητήσουν πρόσβαση στην τράπεζα για να αποφύγουν την εστίαση πάνω τους. Άλλωστε αυτοί που έσπρωξαν για τις εκποιήσεις είναι ακριβώς οι ίδιοι που αντιστάθηκαν το 2013 στην ιδέα να διαχωριστεί η τράπεζα σε καλή και κακή – ακριβώς για να μην εστιαστεί πάνω τους το ζήτημα των μη-εξυπηρετούμενων. Και όπως δείχνει η μεροληπτική στάση απέναντι στα δάνεια του Λεπτού[2], αυτό το οποίο θα γίνει είναι η προστασία των «μεγάλων» που έχουν πρόσβαση στο ΔΣ – μέσω δικηγορικών γραφείων ή στελεχών της κυβερνητικής παράταξης. Άρα και πάλι το παιχνίδι γυρίζει πίσω στα ίδια κυκλώματα, αλλά με πίεση από πολλαπλές κατευθύνσεις. Όσοι δεν έχουν πολιτική – δικηγορική κάλυψη θα έχουν αντίθετα από τον Λεπτό της τύχη του Αρίστο με θεαματικές δίκες [για μετατόπιση της έμφασης στη δημόσια σφαίρα] ή πιέσεις. Και σε αυτό το παιχνίδι τα σύνορα του νόμιμου και του παράτυπου, της πολιτικής πίεσης από την τυχαία βόμβα στο αυτοκίνητο ίσως να μην είναι ευδιάκριτα, θα σκέφτηκε ο κ. Χούριγκαν..

Αλλά τα δάνεια των μικρό-οφειλών θα βαραίνουν την ευρύτερη κοινωνική ατμόσφαιρα με απρόσμενες προεκτάσεις. Προφανώς, μια βολική διαφυγή δεν ήταν και άσχημη επιλογή.

Οι μεγάλο-οφειλέτες μπορεί και να απειλήσουν παρασκηνιακά – αλλά τώρα θα αναζητήσουν πρόσβαση στην τράπεζα για να αποφύγουν την εστίαση πάνω τους. Άλλωστε αυτοί που έσπρωξαν για τις εκποιήσεις είναι ακριβώς οι ίδιοι που αντιστάθηκαν το 2013 στην ιδέα να διαχωριστεί η τράπεζα σε καλή και κακή – ακριβώς για να μην εστιαστεί πάνω τους το ζήτημα των μη-εξυπηρετούμενων. Και όπως δείχνει η μεροληπτική στάση απέναντι στα δάνεια του Λεπτού, αυτό το οποίο θα γίνει είναι η προστασία των «μεγάλων» που έχουν πρόσβαση στο ΔΣ – μέσω δικηγορικών γραφείων ή κυβερνητικών στελεχων. Άρα και πάλι το παιχνίδι γυρίζει πίσω στα ίδια κυκλώματα, αλλά με πίεση από πολλαπλές κατευθύνσεις. Όσοι δεν έχουν πολιτική – δικηγορική κάλυψη θα έχουν, αντίθετα από τον Λεπτό, της τύχη του Αρίστο με θεαματικές δίκες [για μετατόπιση της έμφασης στη δημόσια σφαίρα] ή πιέσεις. Και σε αυτό το παιχνίδι τα σύνορα του νόμιμου και του παράτυπου, της πολιτικής πίεσης από την τυχαία βόμβα στο αυτοκίνητο ίσως να μην είναι ευδιάκριτα, θα σκέφτηκε ο κ. Χούριγκαν..

---

[1] http://www.stockwatch.com.cy/nqcontent.cfm?a_name=news_view&ann_id=222467

[2] Bank of Cyprus reaches an agreement with Leptos Estates  http://www.kpdailynews.com/index.php/cat/35/news/4225/PageName/CYPRUS_LOCAL_NEWS