Ρίξε λίγο Κέυνς στο παζάρι: ο Γιούγκερ, τα σκάνδαλα του ξεπλύματος της φοροδιαφυγής στις τράπεζες του Λουξεμβούργου, και η αναδυόμενη χορωδία νοσταλγίας του Κέυνς

Οι δίκες για το σκάνδαλο Libor και ο προσωρινός έστω εξορισμός διάφορων [όπως ο Χούριγκαν, ο Άκερμαν κλπ] στο συνοριακό περιθώριο της Κυπριακής τραπεζιτικής πραγματικότητας, πιστοποίησαν δυο δεδομένα: η Ε.Ε. δεν κατάφερε να ελέγξει τις τράπεζες και τα πρόστιμα για το Libor είναι απλώς φύλο συκής. Η ελπίδα ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα καταφέρει να δημιουργήσει ένα εποπτικό πλαίσιο που θα αποφεύγει φαινόμενα όπως του Ορφανίδη στην Κύπρο, στο μέλλον είναι αμφίβολο. Η εσωτερική οικονομία της Ευρώπης καθορίζεται πια ηγεμονικά από την Γερμανία που ρυθμίζει ανάλογα τις κινήσεις [επιτάχυνση ή επιβράδυνση] προς την ομοσπονδιακή ενοποίηση. Αυτό σημαίνει ουσιαστικά ότι μόνο το bail-in των μεγάλο-μετόχων και των μεγαλοκαταθετών μπορεί να θεωρηθεί σαν ο μηχανισμός που η Ε.Ε. έχει σαν εμπειρία για να αντιμετωπίσει την αναπόφευκτη επόμενη κρίση – μέχρι την επιβολή πραγματικού ελέγχου στην ροή κεφαλαίων.

Όμως, η προνομιακή θέση των τραπεζών στην οικονομία προκαλεί και τις παρενέργειες σε δυο άλλους τομείς – αναπόφευκτα η οικονομία εξαρτάται από την παροχή ρευστότητας που δεν ελέγχεται από την πολιτική σφαίρα, αλλά και η ίδια η ροή κεφαλαίων ανάμεσα στις τράπεζες δημιουργεί ουσιαστικά ένα καθεστώς αφορολόγητου για το μεγάλο κεφάλαιο. Ήδη στην Κύπρο η πραγματικότητα της εκροής κυπριακών κεφαλαίων από το 2012, κάτι που απειλούσε την οικονομία [ακόμα και όταν τα ρωσικά κεφάλαια παρέμεναν στην Κύπρο] είναι ένα σκάνδαλο που δεν έχει διερευνηθεί – έστω και αν αναφέρεται ενδεικτικά η υπόθεση με τις υπεραγορές Ορφανίδη. Αντίθετα στη θεαματική πορεία προς το bail-in με την προσπάθεια των τραπεζιτών και των πολιτικών τους σύμμαχων να το μετατρέψουν σε ένα καθολικό φόρο για τις τράπεζες -που αποτράπηκε τελικά με την αντίδραση των κοινού- η ιδέα του «ξεπλύματος» -αλλά μόνο ανατολικών κεφαλαίων- φιγούραρε σαν κορυφαία κατηγόρια ενάντια στο κυπριακό τραπεζιτικό σύστημα. Τις τελευταίες βδομάδες οι αποκαλύψεις για το πώς το Λουξεμπούργκ, η έδρα του κ. Γιούνκερ της Κομισιον και προηγουμένως του Γιούρογκρουπ, λειτουργεί ουσιαστικά σαν χώρος, όπου το κεφάλαιο βρίσκει καταφύγιο για να μην πληρώνει φόρους – και άρα με την ροή κεφαλαίων αποφεύγεται και η έστω και μερική αναδιανομή κεφαλαίου προς τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα μέσα από δημόσια έργα και παρεμβάσεις. Αυτή η τάση του κεφαλαίου αναπόφευκτα οδηγεί με την σειρά της στην ύφεση, αφού το κράτος δεν έχει χρήματα να επενδύσει στην οικονομία.

Ο Γιούνγκερ βρέθηκε τις τελευταίες βδομάδες υπό πίεση με αυτήν την διπλή έννοια – ως εκπρόσωπος του Λουξεμβούργου και του φορολογικού ξεπλύματος του κεφαλαίου, αλλά και ως επικεφαλής της Κομισιόν η οποία προβάλει ακόμα τη λιτότητα σαν πρακτική αντιμετώπισης της κρίσης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι φωνές για μια πιο παρεμβατική Ε.Ε., αλλά και γενικά μια παρεμβατική κρατική πολιτική στον δυτικό κόσμο [και για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους] αυξάνονται. Έτσι, μετά το ΔΝΤ που αναγνώρισε ότι και πάλι έκανε γκάφα με την επίμονη σε λιτότητα το 2010-11 που απλώς οδήγησε σε υπότροποι την ευρωπαϊκή κρίση -και άρα απλά ευνόησε την Γερμανία- τώρα και η Κομισιόν εξήγγειλε ένα φιλόδοξο σχέδιο εκατοντάδων εκατομμυρίων ενάντια στην ανεργία – η οποία λειτουργεί ως μηχανισμός τροφοδότησης των φυγοκέντρων δυναμικών στην Ε.Ε.

Όμως, μάλλον αυτά δεν θα αρκέσουν για να ξεχαστεί το πρόβλημα των τραπεζών σαν επιχειρήσεων που αντιμετωπίζονται προνομιακά γιατί ακριβώς εξυπηρετούν μερικά προνομιακά στρωματά που δεν θέλουν να υπάγονται στον έλεγχο της κοινωνίας, όπου παράγεται το κεφάλαιο – αλλά θέλουν την κοινωνία να πληρώνει το κόστος της κερδοσκοπίας και των ανάλογων φουσκών.