Μπορούν οι Αμερικανοί να ελέγξουν «φίλους»-«σύμμαχους» που τους αγνοούν επιδεικτικά και να φτιάξουν «διαδρόμους» παροχής ενέργειας σε ενδεχόμενους αντίπαλους τους για την ηγεμονία στο εσωτερικό της Δύσης;

Η αποκαλυπτική ατάκα του Πολωνού υπουργού εξωτερικών για την blow job σχέση με τους αμερικανούς και ποιοί είναι οι πραγματικοί παίκτες σήμερα στους χώρους, όπου διασταυρώνονται τα συμφέροντα της Κύπρου

«Ξέρεις ότι η πολωνό-αμερικανική συμμαχία δεν έχει καμία αξία. Είναι ξεκάθαρα επιζήμια γιατί δημιουργεί μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας… Εντελώς μαλακία [bullshit]. Θα εμπλακούμε σε διαμάχη με τους Γερμανούς, τους Ρώσους και νομίζουμε ότι αυτό είναι σούπερ, επειδή κάναμε μια πίπα [blow job] στους αμερικανούς. Χαμένοι [losers]. Εντελώς χαμένοι»

Από συνομιλία του Πολωνού υπουργού εξωτερικών με τον τέως υπουργό οικονομικών της χώρας και νυν βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος[1]

Το περασμένο σαββατοκύριακο, τουλάχιστον δύο εφημερίδες - η κυπριακή Καθημερινή και η ελληνική Ελευθεροτυπία- είχαν μια ανάλογη τοπική/διεθνή «είδηση»: ότι οι αμερικανοί προκρίνουν ένα «ενεργειακό διάδρομο» για να αναχαιτίσουν τη ρωσική επιρροή. Από την άλλη, κυκλοφορούσαν και άλλες φήμες -σε συνάρτηση και με το κινεζικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα- ότι «κινεζική εταιρεία ενδιαφέρεται να αποκτήσει μερίδιο δικαιωμάτων από τις εταιρείες Noble και Delek».

Τα δημοσιεύματα για την εμπλοκή των ΗΠΑ, εν μέρει συνεχίζουν με την αφήγηση ότι η επίσκεψη Μπάιτεν ήταν σημαντική σε αυτό το πλαίσιο. Πίσω από τη ρητορική ωστόσο, η αφήγηση εισηγείται σαν πραγματικότητα -«στις ΗΠΑ ο μίτος φυσικού αερίου»[2] - κάτι που θα ήθελαν οι ΗΠΑ να είναι πραγματικότητα, αλλά δύσκολα μπορεί να πει κάποιος ότι είναι. Κατ’ αρχήν, η εμπλοκή των ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να καθοριστεί πώς θα ικανοποιηθούν οι ευρωπαϊκές ενεργειακές ανάγκες μοιάζει λίγο με θέατρο επανάληψης, ενός σεναρίου του οποίου το τελευταίο επεισόδιο παίχτηκε με την εισβολή στο Ιράκ το 2003 και την αποχώρηση το 2011 – όταν δηλαδή οι ΗΠΑ δοκίμασαν να ελέγξουν τις πηγές ενέργειας. Και απέτυχαν. Από την άλλη, με ήπιους τόνους, αλλά αποφασιστικά, η Γερμανία οικοδομεί τον αυτόνομο πόλο της στη Δύση -ως το κέντρο βάρους στην Ε.Ε.- και η αυξανόμενη ευρωπαϊκή απομόνωση της Βρετανίας σε αυτό το πλαισιο, ίσως να μην είναι τυχαία.

Ένας ηγεμόνας μπορεί και επιβάλλεται – οι ΗΠΑ, αντίθετα, τώρα πια απλά προσαρμόζονται σε μια κατάσταση που δεν ελέγχουν, προσπαθώντας να προβάλουν την εικόνα αυτού που δεν έχουν πια

Το ακόμα πιο προβληματικό είναι η εικόνα των ΗΠΑ να συντονίζουν 4 υποτιθέμενα φίλο-δυτικά κράτη τα οποία, στο κείμενο της Ελευθεροτυπίας τουλάχιστον, υποθέτεται ότι θα συνηγορήσουν στην αμερικανική επιτήρηση. Ιδού και πάλι το λανθασμένο πλαίσιο, το οποίο θεωρεί ότι υπάρχει ακόμα μια δυτική -αμερικανική ή συνολική της δύσης- ηγεμονία. Στην ουσία, οι τέσσερις σύμμαχοι που αναφέρονται στο κείμενο της Ελευθεροτυπίας έχουν δικά τους αυτόνομα συμφέροντα: η Τουρκία είναι έτσι και αλλιώς εκτός Ε.Ε. και δυτικού ελέγχου πια, και όταν λυθεί το κυπριακό, η Τουρκία θα συνεχίσει να παίζει ως ένας περιφερειακός παίκτης/δύναμη στην περιοχή. Και η ένταξη της στην Ε.Ε. θα είναι ένα ερώτημα, που δεν θα είναι εύκολο να απαντηθεί με ένα απλό "ναι", καθώς η Τουρκία συνειδητοποιεί τον ευρύτερο γεωπολιτικό της ρόλο. Το Ισραήλ αγνοεί επιδεικτικά τις παραινέσεις των ΗΠΑ στο παλαιστινιακό και δείχνει εμφανή στοιχεία αυτονομίας – έχοντας και τη σιγουριά εσωτερικής στήριξης -από το εβραϊκό λόμπι- στη Δύση, όσο και αν οι κυβερνήσεις κατανοούν ότι το Ισραήλ συμπεριφέρεται εντελώς αυθαίρετα και η ανοχή απέναντι του είναι εντυπωσιακά ασυνεπής σε σύγκριση με άλλες περιπτώσεις, που η Δύση παρέλαυνε τις δημοκρατικές και ανθρωπιστικές της ευαισθησίες.

Η Αίγυπτος μόλις πέρασε μια ιλιγγιώδη τριετία και η νυν ηγεσία της στηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία που έχει αυξανόμενα παράπονα από τις ΗΠΑ -και για την προσέγγιση με το Ιράν- και κάνει ανοίγματα στην Ρωσία. Το πόσο ακυβέρνητη είναι η συμμαχία φαίνεται και από την πληροφορία, την οποία δημοσίευσε η Καθημερινή – της οποίας το κείμενο ήταν σαφώς πιο πληροφοριακό. Λόγω της ανάγκης στήριξης του Σίσι, η αιγυπτιακή κυβέρνηση θέλει να αγοράσει φυσικό αέριο από το Ισραήλ, αλλά δεν μπορεί λόγω των εσωτερικών αντιδράσεων, έτσι κάποιοι κυκλοφορούν την ιδέα ότι θα εισάγεται μέσω Κύπρου.

Έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από το γεφύρι από την εποχή που οι ΗΠΑ ήταν ο συντονιστής των φιλοδυτικών στην περιοχή – αλλά ακόμα και τότε αγκομαχούσε να τους ελέγξει και μόνο οι μυστικές υπηρεσίες οργάνωναν πραξικοπήματα ασπρόμαυρα. όταν απέτυχε και η προσπάθεια διχοτόμησης και διαμοιρασμού της Κύπρου το 1974, ήταν φανερά τα ορια ακομα και της CIA..

Η μονοκρατορία των ΗΠΑ στην περιοχή ήταν πάντα επισφαλής. Μετά την εξέγερση της Αιγύπτου με την εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ, οι ΗΠΑ βρέθηκαν με τέσσερις στρατηγικούς συμμάχους στην ανατολική Μεσόγειο – την Τουρκία και την Ελλάδα, το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία - οι οποίοι όμως είχαν τις δικές τους εσωτερικές διαμάχες. Αυτό το μπλοκ φάνηκε ότι είχε όρια από τις διαμάχες Ελλάδας – Τουρκίας για το κυπριακό. Και φυσικά, η συμμαχία Ισραήλ Σαουδικής Αραβίας ήταν άτυπη και δεν μπορούσε να ομολογηθεί.

Στο κυπριακό, οι ΗΠΑ προσπάθησαν από το 1964 με το σχέδιο Άτσεσον, μέχρι το 74 με τις δυο εισβολές που άφησαν, τυχαία τάχα, να συμβούν – αυτή της χούντας στις 15 Ιουλίου και του τούρκικου κράτους στις 20 Ιουλίου του 1974. Το ότι σε εκείνο το πλαίσιο μέσα από αλληλοεπηρεαζόμενες κινήσεις αναμενόταν ότι θα διαμοιραζόταν η Κύπρος σε μοντέλο ανάλογο του Άτσεσον, είναι εμφανές – και προφανώς, μόνο η CIA μπορούσε να το προωθήσει με την τακτική του «ακούσαμε πληροφορίες», αλλά τυπικά -στα έγγραφα του υπουργείου εξωτερικών ας πούμε - να μην υπάρχει τίποτα που να δείχνει το "δάκτυλο μας", όπως αναφέρεται στην συζήτηση Κίσσιγκερ - Νίξον.[3] Το ότι όμως τελικά επέστρεψε ο Μακάριος και η Κυπριακή Δημοκρατία δεν καταλύθηκε – αντίθετα, όσον αφορά στην νομιμοποίησή της βγήκε ενισχυμένη, ήταν και μια ήττα των αμερικανικών σχεδίων εξομάλυνσης των σχέσεων ανάμεσα στους σύμμαχούς τους – και πιο άμεσου ελέγχου ενός στρατηγικού σημείου στην περιοχή.

Μια κάποια ισορροπία που πήγε να αποκατασταθεί προς το τέλος του 20^ου αιώνα, στη δεκαετία της τελευταίας αυταπάτης δύναμης των ΗΠΑ -ανάλογης με εκείνης των βρετανών την δεκαετία του 1920- έχει πια ανατιναχθει στον αέρα με την εμφάνιση τα τελευταία χρόνια πολλαπλών αυτόνομων παικτών στην περιοχή, οι οποίοι συνδυάζονται με τους εξωτερικούς εμπλεκόμενους, οι οποίοι είναι επίσης αρκετοί. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ΗΠΑ είναι ένας τέως ηγεμόνας. Η όλη προσπάθεια για «ενεργειακή αυτονομία» της Ευρώπης θα ήταν ενδιαφέρουσα δήλωση και στρατηγική, αν ερχόταν από ευρωπαίους ηγέτες – αυτοί που πρωτοστατούν, ωστόσο, είναι οι αγγλοαμερικανοί που δεν είναι και τόσο ταυτισμένοι με την Ε.Ε. και την γερμανική της πια ηγεμονία. Η βελούδινη αντιπαράθεση με τον Γιούνκερ είναι και μια σαφής στροφή της πλάτης στο Λονδίνο. Ουσιαστικά, όπως και στο ουκρανικό, φαίνεται ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε διάφορους παίκτες στο νέο πλαίσιο – αλλά από λανθάνουσα ή μη δυναμική, φαίνονται να προωθούν - ή να προσπαθούν να δημιουργήσουν- διαμάχη Γερμανίας – Ρωσίας. Μια κίνηση που δεν φαίνεται να ενθιουσιάζει, ούτε τους ρώσους, αλλά ούτε και τους γερμανούς.

Όταν μέχρι και οι πολωνοί δυσφορούν για το ρόλο του δουκάτου..

Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να δει κάποιος τις αποκαλύψεις για τις δηλώσεις του πολωνού υπουργού εξωτερικών για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Πέρα από την αποκάλυψη ότι η πολική ελίτ στις φιλοαμερικανικες χώρες της ανατολικής Ευρώπης που απέμειναν, θεωρεί τις σχέσεις με τις ΗΠΑ ως είδος υποταγής (προσφέροντας στοματικό σεξ – blow job – περιλαμβάνει και το αίσθημα του μάταιου και της υποταγής) αλλά είναι ακόμα πιο ενδιαφέρον ποιούς προσδιορίζει ως ενδεχόμενους αντίπαλους – τους Ρώσους θα το ανέμενε κανείς, αλλά ο πολωνός υπουργός αναφέρεται επίσης και στους γερμανούς. Είναι μια ακόμα διάσταση, την οποία πολλοί προσπαθούν να αποφύγουν. Δεν υπάρχουν πολλά κοινά συμφέροντα ανάμεσα στην αναδυόμενη Γερμανία και στις ΗΠΑ ως τέως ηγεμόνα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των ημερών. Ενώ οι ΗΠΑ αναλώνονται να προσπαθούν να υπονομεύσουν τον νότιο αγωγό -south stream- με τον οποίο θα μεταφέρεται ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, η Αυστρία, η οποία ανήκει στην ομάδα του φιλογερμανικού μπλοκ-πυρήνα, δήλωσε και πάλι ότι στηρίζει τον αγωγό – και μάλιστα υπέγραψε και συμφωνία με τον Πούτιν. Την ίδια περίοδο, όταν η κυβέρνηση του Κιέβου δοκίμασε να απειλήσει πάλι ότι αν της έκοβε το φυσικό αέριο η Ρωσία, αυτό θα είχε επιπτώσεις στη ροή φυσικού αερίου και προς την Ευρώπη, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι με βάση τις δυνατότητες του βόρειου αγωγού, ο οποίος επίσης παρακάμπτει την Ουκρανία, μπορεί να μεταφερθεί από εκεί έξτρα φυσικό αέριο. Και είναι εμφανές ότι η Γερμανία δεν θα ήθελε να μπει σε περιπέτειες, είτε παροχής ενέργειας, είτε γεωπολιτικής σύρραξης στην γειτονία της, για τα συμφέροντα και τα blow jobs άλλων.

Και ίσως η προσπάθεια ανατροπής από την μια της κυβέρνησης της Βουλγαρίας, που είναι φιλική προς την κατασκευή του νότιου αγωγού, όπως και η διαρροή των μαγνητοφωνήσεων στην Πολωνία, να είναι μέρος αυτών των πολλαπλών αντιπαραθέσεων, όπου οι πιέσεις γίνονται και μέσα από επικοινωνιακές κινήσεις. Και εδώ και αλλού. Από την άλλη, οι αμερικανοί μπορεί να ενδιαφέρονται και για πιο μικρά ζητήματα πια – όπως το να μείνουν στο παιχνίδι σε διάφορες περιοχές ή όπως το να εμφανιστούν και ως εξαγωγέας ενέργειας, μετά από τις ελπίδες που έδωσε, τουλάχιστον στις μεγάλες επιχειρήσεις -σε αντίθεση με τους οικολόγους- το shale gas από fracking. Και οι σχέσεις με τους μεγάλους γύρω από την περιοχή μας μπορεί να γίνουν και περίπλοκες. Ο εγκλωβισμός λ.χ. στο ευρώ είναι μια κατάσταση που αργά ή γρήγορα θα επανεξεταστεί, όταν η Κύπρος γίνει εξαγωγέας ενέργειας. Σε αυτό το πλαίσιο, όμως, ο άλλος δυτικός πόλος, οι αγγλοαμερικανοί, που δεν είναι στο ευρώ, μπορεί να είναι επίσης ενδιαφέρον παίκτης. Αλλά προς το παρόν, οι αμερικανοί και οι άγγλοι μάλλον προωθούν τα δικά τους συμφέροντα σε ένα κόσμο στον οποίο δεν έχουν πια τόσα να δώσουν -ή να απειλήσουν- για να επιβάλουν τις θέσεις τους.

[1] Sikorski told Rostowski: “You know that the Polish-U.S. alliance isn’t worth anything.”
“It is downright harmful, because it creates a false sense of security … Complete bullshit. We’ll get in conflict with the Germans, Russians and we’ll think that everything is super, because we gave the Americans a blow job. Losers. Complete losers.”
http://www.euronews.com/newswires/2564178-polish-foreign-minister-called-ties-to-us-worthless-report/

[2] Τίτλος Ελευθεροτυπίας [22/6/2014] – Οικονομία, σελ. 4-5.

[3] Η αναφορά του Νίξον ήταν σε συζήτηση για τη Χιλή το 1973. «Well, we didn’t –as you know-our hand doesn’t show on this one”. http://en.wikipedia.org/wiki/1973_Chilean_coup_d%27%C3%A9tat