Η κυπριακή οικονομία κρέμεται και πάλι από την τρίχα μιας τράπεζας.. «της Κύπρου» αυτή την φορά -αλλά οι πρωταγωνιστές και τα σενάρια θυμίζουν το παρελθόν

«Η κ. Γιωρκάτζη αναμένεται, σύμφωνα με «εκ των έσω» πληροφόρηση, να στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό από τον Γιώργο Συρίχα, πρώην διευθυντή του γραφείου του διοικητή και στενό συνεργάτη τόσο του Αθανάσιου Ορφανίδη όσο και του Χριστόδουλου Χριστοδούλου» Μ. Περσιάνη, Καθημερινή, 16/3/2014, σελ. 4 Οικονομία [για τον διορισμό της Γιωρκάτζη στην Κεντρική Τράπεζα]

«Στο τέλος του περασμένου χρόνου 53% των δανείων [της Τράπεζας Κύπρου] ήταν μη εξυπηρετούμενα…ενώ τον Ιούνιο ήταν 36%», Economist, 8/3/2014

«Διαχωρισμό σε «καλή» και «κακή» εξετάζει η Τράπεζα Κύπρου. Συνέντευξη Χούριγκαν στο Reuters…», Φιλελεύθερος 26/3/2014

Όσοι θυμούνται πώς συγκαλύφθηκαν τα σκάνδαλα και τα προβλήματα των τραπεζών από το 2009 μέχρι το 2012 – και πώς σε δυο μήνες (Μάιο-Ιούνιο 2012) οι δυο τράπεζες -η Λαϊκή και η Τράπεζα Κύπρου- ζήτησαν από το δημόσιο, περισσότερα από 10% του κυπριακού ΑΕΠ [2+ δις σε ένα ΑΕΠ 17 δις], θα έχουν αντιληφθεί ότι ζούμε ξανά το ίδιο παιχνίδι λογοκρισίας και συγκάλυψης – με στόχο αυτή τη φορά, όχι την επιβολή ενός μνημονίου όπως τότε, αλλά την ταξική εφαρμογή του με την προσπάθεια να φορτωθεί η ζημιά στην κοινωνία και να γλιτώσουν οι μεγάλο-οφειλέτες.

Η Τράπεζα Κύπρου σαν Λαϊκή το 2012;... Δεν τα βγάζει πέρα, και το πρόβλημα είναι πάντα το ίδιο: οι μεγάλο-οφειλέτες, οι "επιχειρήσεις", η φούσκα των ακινήτων της προηγούμενης δεκαετίας, όταν ο Συρίχας ήταν και πάλι ντε φάκτο επικεφαλής

Η κυβέρνηση με την εκβιαστική παραίτηση του κ. Δημητριάδη επανέφερε κατ’ αρχήν ξανά στον έλεγχο της Κεντρικής, αυτούς ακριβώς που συγκάλυπταν τα προβλήματα και ασκούσαν ελλιπή εποπτεία την περίοδο 2009-12. Το ότι μάλιστα ο κ. Χριστοδούλου μπορεί να οδηγηθεί και σε δικαστήριο για την υπόθεση Βγενόπουλου, αλλά ο στενός του συνεργάτης ο κ. Συρίχας θα είναι και πάλι ο ντε φάκτο διοικητής της Κεντρικής, ίσως να είναι από μόνο του αποκαλυπτικό. Αλλά το ότι η Τράπεζα Κύπρου τελικά, μετά από τόσες παρεμβάσεις της κυβέρνησης δεν φαίνεται να τα καταφέρνει -το ποσοστό του 53% μη εξυπηρετούμενων θεωρείται πρωτοφανές- είναι επίσης αποκαλυπτικό. Από τον περασμένο Μάρτιο, η κυβέρνηση ακολουθώντας τις επιθυμίες των μεγαλομετόχων της Τράπεζας Κύπρου αρνήθηκε τη λογική, τότε, εισήγηση να χωριστούν και οι δυο προβληματικές τράπεζες σε «κακή» και «καλή». Έτσι, προτιμήθηκε να βυθιστεί η Λαϊκή και να γίνει προσπάθεια να σωθεί η Τράπεζα Κύπρου. Στις τότε κατασκευασμένες υστερίες των ΜΜΕ, κατηγορείτο ο Π. Δημητριάδης ότι είχε υιοθετήσει την εισήγηση για διαχωρισμό και των δυο τραπεζών σε «καλή» και «κακή». Ένα χρόνο μετά και ύστερα από τόσες υστερίες που τον οδήγησαν σε αποχώρηση, ο διορισμένος εκτελεστικός σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου επαναφέρει την εισήγηση. Και φυσικά, την επομένη οι προσκείμενοι στους μεγαλοκαταθετες διαμήνυσαν στο Φιλελεύθερο ότι η εισήγηση «ήταν κεραυνός εν αιθρία». Διότι, ουσιαστικά, τώρα πια η επιβίωση της Τράπεζας Κύπρου είναι το ίδιο αμφίβολη με εκείνη της Λαϊκής όλο το 2012. Η Λαϊκή υπήρξε το 2012 ο βασικός μοχλός εκβιασμού και για την τρόικα, αλλά και για την τελική συμφωνία μαζί της τον Νοέμβριο του 2012. Τότε, ο νυν πρόεδρος και η πλειοψηφία των ΜΜΕ πίεζαν για συμφωνία -σχεδόν με οποιοδήποτε κόστος- διότι κινδύνευε.. μια τράπεζα. Ούτε καν το όνομα «Λαϊκή» δεν αναφερόταν, άσχετο αν το ήξεραν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Στο δημόσιο λόγο ήταν κάτι λογοκριμένο. Έτσι και σήμερα η Τράπεζα Κύπρου. Έχει γίνει, ήδη, ο βασικός μοχλός εσωτερικών εκβιασμών για να προωθηθεί ένα μνημόνιο που είναι ταξικά βολικό για τους μεγάλο-οφειλέτες της τράπεζας. Αυτούς, δηλαδή, που αντλούσαν τα δάνεια σε εκατοντάδες εκατομμυρίων. Όπως έγραψε ο Φιλελεύθερος την Τετάρτη 26/3 -σε ένα κείμενο μάλλον προετοιμασίας για τις ανάγκες των τραπεζών- οι επιχειρήσεις οφείλουν 14,2 δις, τα οποία είναι προβληματικά. Και ο τομέας των περισσότερων από αυτά τα δάνεια πάει πίσω στην εποχή που έκανε κουμάντο ο Συρίχας με το Χριστοδούλου και τον Ορφανίδη – στη φούσκα των ακινήτων:

«Το μεγαλύτερο πλήγμα στα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών προέρχεται από τους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, οι οποίοι έχουν συσσωρεύσει χρέη δισεκατομμυρίων, που αδυνατούν να αποπληρωσουν σήμερα. Στις κατασκευές, το 66.15% των δανείων που παραχωρήθηκαν, δηλαδή 4,7 δις δεν εξυπηρετούνται, ενώ ποσοστό 47.16% των δανείων είναι προβληματικά και στον τομέα της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας.»

Έρχονται και τα stress tests

Αν αναζητήσει κάποιος και άλλα αίτια, πέρα από την υπόθεση Λούτσιου και την προσπάθεια να εξυπηρετηθούν οι μεγαλοκαταθέτες των τραπεζών, για την απομάκρυνση του Π. Δημητριάδη, τα «τεστ αντοχής» της ΕΚΤ ίσως να είναι επεξηγηματικά. Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Economist πριν δυο βδομάδες, η Τράπεζα Κύπρου τελείωσε το χρόνο πέρσι με 53% μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αυτό είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι η κυβέρνηση και η τρόικα μετά το κούρεμα προσπαθούν να μεταφέρουν στην πλειοψηφία της κοινωνίας το κόστος της κρίσης διότι μια μικρή ελίτ επιχειρηματιών ελέγχει την κυβέρνηση και πιέζει για να μην εστιαστεί πάνω της η προσπάθεια διάσωσης της Τράπεζας Κύπρου. Αυτή η ομάδα οφείλει 6 δις και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις έχει και κεφάλαια στο εξωτερικό σε περίπτωση «έκτακτης ανάγκης». Μερικοί, σύμφωνα με δημοσιεύματα, έφεραν κάποια κεφάλαια για να κάνουν κάποιες πληρωμές, αλλά είναι μάλλον φανερό ότι η Τράπεζα Κύπρου δεν θα τους αγγίξει. Απλώς θα κάνει βαρύγδουπες δηλώσεις και θα ψάχνει τρόπους να τους εξυπηρετήσει. Ιδιαίτερα αφού η κυβέρνηση είναι έρμαιο και των ιδιοκτητών των ΜΜΕ, που έχουν άμεσα συμφέροντα να μην στραφεί στην αστική τάξη η προσπάθεια διάσωσης της τράπεζας.

Η απόπειρα να μεταφερθεί η ζημιά των επιχειρήσεων και των τραπεζών στην πλειοψηφία της κοινωνίας

Αξίζει, επίσης, να δει κάποιος και τα συγκριτικά δεδομένα σε σχέση με το σενάριο της PIMCO. Η ύφεση που πρόβλεψε η PIMCO είναι περίπου η ίδια με αυτήν που είχαμε – πρόβλεψε 5.2% ύφεση και είχαμε 5.4%. Αυτή η ύφεση είναι σαφώς πιο χαμηλή από την πρόβλεψη της τρόικα [8.7%] μετά το κούρεμα.[1] Αλλά το επόμενο στάδιο και οι αντοχές της οικονομίας - στην κατανάλωση λ.χ.- αλλά και λόγω των διεθνών εξελίξεων (πωώς και πόσο θα επηρεάσει η ουκρανική κρίση την Κύπρο – ιδιαίτερα τον τουρισμό, αλλά και το τραπεζιτικό σύστημα) θα καθορίσουν τον επόμενο χρόνο: η PIMCO πρόβλεψε ύφεση 2.3%, ενώ οι παρούσες προβλέψεις κινούνται σε ύφεση από 4.8% μέχρι και 5+%.

Ο βασικός τομέας διαφοροποίησης είναι η ανεργία, η οποία ξεπέρασε και το σενάριο της PIMCO [13.8% το 2013] και έφτασε στο 17%. Και αυτό είναι η βασική ένδειξη ότι το κόστος μεταφέρεται στην κοινωνία – αλλά αυτή η μεταφορά λειτουργεί σαν μπούμερανγκ, αφού η έλλειψη εισοδημάτων οδηγεί στην αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Όταν δεν αγγίζει κάποιος τα μεγάλα δάνεια, διότι οι εκπρόσωποι των μεγαλο-οφειλετών ελέγχουν και το ΔΣ της τράπεζας -για αυτό άλλωστε έγινε και η επίθεση ενάντια στον κ. Δημητριάδη- και τα ΜΜΕ, οδηγείται αναπόφευκτα σε αυτόν το φαύλο κύκλο.

Το επόμενο στάδιο, μετά τα «τεστ αντοχής», θα είναι να αναζητήσουν στήριξη από τους μετόχους και από ιδιώτες οι τράπεζες. Σε περίπτωση που η κεφαλαιακή βάση των κυπριακών τραπεζών συνεχίσει να υποχωρεί, τότε μάλλον θα πρέπει να γίνει ένα νέο κούρεμα ή θα υιοθετηθούν οι απόψεις για διαχωρισμό της τράπεζας – είτε σε «καλή»-«κακή», είτε σε «εμπορική»-«κτηματική». Ήδη, τα διεθνή οικονομικά ΜΜΕ σπρώχνουν την ιδέα μιας κρατικής «κακής» τράπεζας. Η οποία μπορεί να μεταφέρει το κόστος στους φορολογούμενους. Και εδώ θα πρέπει να αρχίσει η κοινωνία να συνειδητοποιεί ότι μπορεί, τελικά, το παιχνίδι να οδηγήσει σε πίεση να φορτωθεί η πλειοψηφια των πολιτων το κόστος των μεγαλοοφειλετων.

Το μεγάλο ζητούμενο αυτή την στιγμή είναι οι εκποιήσεις και το ζήτημα της πρώτης κατοικίας - το οποίο είναι αποκαλυπτικό της μεγάλης εικόνας. Ο υπουργός οικονομικών, σίγουρα, δεν θέλει να στερήσει από τις τράπεζες αυτό τον τρόπο μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και άντλησης κεφαλαίων. Για αυτό προσπαθεί να καθυστερήσει την πρωτοβουλία της Βουλής για προστασία της πρώτης κατοικίας. Αν προστατευθεί η πρώτη κατοικία, τότε αναπόφευκτα η εστίαση για τα μη εξυπηρετούμενα θα πάει στους μεγάλο-οφειλέτες στο τομέα των «επιχειρήσεων ανάπτυξης γης». Και έτσι, ψάχνει τρόπο να κρατήσει στην ίδια ομάδα την πρώτη κατοικία και τους μεγαλο-οφειλέτες. Αυτό ήταν και το κόλπο με την ανακήρυξη, πέρσι την άνοιξη, από τα πειθήνια ΜΜΕ, της Τράπεζας Κύπρου -και όλων των δανείων της- σε «εθνική υπόθεση».

Η Ιρλανδία είναι ένα ενδιαφέρον συγκριτικό παράδειγμα. Ακόμα και τώρα που ολοκληρώθηκε η επιτήρηση της τρόικα, η Τράπεζα της Ιρλανδίας, ανακοινώνει επιτυχίες στη μείωση των ζημιών της: οι απώλειες από 1.5 δις το 2012 έπεσαν στα 529 εκατ. Για τόσα χρήματα, όμως, η Τράπεζα Κύπρου μας έριξε στο μηχανισμό στήριξης, όταν ήρθε στο τέλος του Ιούνη του 2012 και ήθελε μισό δις στήριξη για την ανακεφαλαιοποίηση.

http://www.irishtimes.com/business/sectors/financial-services/bank-of-ireland-narrows-losses-to-569m-1.1710324