Πόσες Ευρώπες υπάρχουν; Μια νομισματική ένωση και τρεις ζώνες

Για την Ε.Ε., η βδομάδα που πέρασε, σηματοδοτήθηκε από την προσπάθεια να πέσει στα ήπια το θέμα της Κριμαίας-Ουκρανίας, αλλά δυο άλλα γεγονότα έδειξαν τις ευρύτερες υπόγειες τάσεις που μπορεί να εμφανιστούν και στις ευρωεκλογές, αλλά είναι και ευρύτερα συμπτώματα: στην Ισπανία είχαμε μια πολύ μεγάλη διαδήλωση ενάντια στη λιτότητα και την ταξική πολιτική της δεξιάς κυβέρνησης, ενώ στη Γαλλία το Εθνικό Μέτωπο έδειξε ότι όντως απλώνεται η επιρροή του και η δύναμη του. Μπορεί να υποβάθμισε κάπως το ρατσισμό η κόρη του κ. Λε Πεν, αλλά έχει μεταφέρει το κέντρο βάρους στην επίθεση ενάντια στο ευρώ. Η ακροδεξιά είχε εκλογικά κέρδη και στην Ολλανδία, όπου ο Βίλτερς βρέθηκε και πάλι στο προσκήνιο με το σύνθημα του σε εκδήλωση για «λιγότερους Μαροκινούς».

Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των ΜΜΕ, η υπόθεση της Κριμαίας δεν κατάφερε να αιχμαλωτίσει τη φαντασία των ευρωπαίων. Οι γερμανοί ήταν σταθεροί στις δημοσκοπήσεις ότι δεν ήθελαν οικονομικο πόλεμο για την Ουκρανία. Και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η ύπαρξη των νέο-ναζί στο Κίεβο άρχισε να διαχέεται.

Όμως, η Ευρώπη παραμένει μια ήπειρος, επίσης, βαθιά διχασμένη. Τα μνημόνια θεωρητικά τελειώνουν, αλλά οι επιπτώσεις της λιτότητας είναι διάχυτες. Η μαζική εκδήλωση στην Ισπανία ενάντια στην λιτότητα -η «πορεία αξιοπρέπειας»- ήταν εκφραστική ακριβώς αυτής της διάστασης.  http://rt.com/in-vision/madrid-anti-austerity-protest/

Πέρα όμως από την οικονομική ταξική διάσταση, υπάρχουν πια και δυο άλλες παράμετροι, με σαφή αποκεντρωτική αποσχιστική διάθεση, που δεν μπορούν να αγνοηθούν

1. Μια βαθιά δυσφορία με το ευρώ. Ήδη μαζικά κινήματα ενάντια στο ευρώ υπάρχουν στην Ιταλία, αλλά και στη Γαλλία [η ακροδεξιά], ενώ μέχρι και στη Γερμανία μερίδα της δεξιάς φαίνεται να το ξανασκέφτεται. Και η αντίσταση το ευρώ δεν περιορίζεται μόνο στην ακροδεξιά. Και μια μερίδα της αριστεράς είναι εχθρική ή σκεπτικιστική, αν και η έμφαση μιας άλλης μερίδας είναι στην πολιτική της λιτότητας ή στον οικονομικό ηγεμονισμό του Βερολίνου μέσα από το ευρώ. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν προσμονές ότι μπορεί ήδη η τάση να είναι να γίνουν τα μνημόνια πιο λάϊτ. Ήδη η συμμετοχή των σοσιαλδημοκρατών στη γερμανική κυβέρνηση σηματοδοτεί και ένα είδος ρητορικής μετατόπισης – έστω και ήπιας.

2. Αποκέντρωση και αυτονομιστικές τάσεις. Η άνοδος της ακροδεξιάς με άξονα το έθνος και τον περιορισμό της μετανάστευσης, είναι ένας παράγοντας που θα παίξει ρόλο στις μελλοντικές εξελίξεις, όσον αφορά στην αντίσταση στην ενοποίηση και την συγκέντρωση εξουσιών στις Βρυξέλες. Αλλά δεν είναι μόνο η ακροδεξιά – τα ίδια κάνει η καθώς πρέπει δεξιά. Οι συντηρητικοί στη Βρετανία διατηρούν ακόμα και την πιθανότητα αποχώρησης από την Ε.Ε., ενώ η κυβερνηση της Ουγγαρίας διεκδικεί συνεχώς δόσεις αυτονομίας επίσης. Και η αριστερά στον Νότο, για οικονομικούς λόγους, αλλά και πολιτικούς πια διεκδικεί μια δική της -έστω και μη ενοποιημένη- αυτόνομη θέση. Σε αυτά τα πλαίσια, θα πρέπει να δει κάποιος και τις εσωτερικές τάσεις απόσχισης και που διευρύνονται επίσης – και αυτές είναι οι τάσεις είναι έντονες στον νότο -Ισπανία, Ιταλία- αλλά και στη Βρετανία.

Οι ευρωεκλογές θα καταγράψουν κάποιες τάσεις, αλλά οι δυναμικές είναι ευρύτερες. Ουσιαστικά, καθώς, αργά έστω, η Ευρώπη κινείται προς ένα είδος ομοσπονδοποιήσης, ταυτόχρονα διαφαίνονται πια τρεις ζώνες: η νότια ζώνη που βίωσε την οικονομική κρίση σαν χώρες του τρίτου κόσμου, όπου τους επέβαλαν σκληρή λιτότητα, τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης που συμπεριφέρθηκαν σαν οι «φυσικοί» ιδιοκτήτες του club της Ε.Ε., και το μπλοκ των ανατολικών -τέως σοσιαλιστικών- χωρών σε μερικές από τις οποίες ποντάρουν οι ΗΠΑ – όπως φάνηκε και με την επέμβαση την Ουκρανία, αλλά και όπου επανέρχεται η ρωσική επιρροή, όπως φάνηκε και με την εξέγερση των ρωσόφωνων, αλλά και την αυξανόμενη συμπάθεια προς τη Ρωσία από τα Βαλκάνια και όχι μόνο.