Ο πρώτος διαχωρισμός της Ουκρανίας από το 1920: τα δυτικά στρατεύματα «καταλαμβάνουν» το Κίεβο, ενώ οι «ανατολικοί» ετοιμάζουν τις κινήσεις και τις αντιστάσεις τους



Τελικά, το περασμένο σαββατοκύριακο οι δυτικοί -σύμφωνα με μερικούς αναλυτές οι ΗΠΑ σε αντίθεση με την Ε.Ε.- πέρασαν το Ρουβίκωνα: παραβίασαν για μια ακόμα φορά μια συμφωνία με την ουκρανική κυβέρνηση και τη Ρωσία και έσπρωξαν ουσιαστικά την κατάσταση σε ένα πραξικόπημα ένοπλων ακροδεξιών στους δρόμους, με εξαγορά βουλευτών στο κοινοβούλιο.[1] Αμέσως μετά ακολούθησε μια αμήχανη σιωπή. Στη δυτική Ουκρανία οι ακροδεξιοί συμπεριφέρονταν, πια, όπως φαντάζονταν τους προγόνους το 1941, όταν μπήκε από εκείνα τα σύνορα η Βέρμαχτ. Με την ενθάρρυνση των δυτικών ΜΜΕ άρχισαν να καταστρέφουν ρωσικά αγάλματα και μνημεία (είτε σοβιετικά είτε γενικότερα ρωσικά σύμβολα - όπως λ.χ. του στρατηγού που νίκησε τον Ναπολέοντα) ενώ στο κοινοβούλιο ξαφνικά βρέθηκε μια απρόσμενη φιλοδυτική πλειοψηφία. Τα δυτικά ΜΜΕ δεν ρώτησαν πως και γιατί – και φυσικά παράβλεπαν το ποιοι ήταν οι ένοπλοι. Από την άλλη – στα ανατολικά και στα νότια υπήρχαν διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις που ζητούσαν όπλα για να αντιμετωπίσουν το πραξικόπημα. Στο Χάρκοβο το πρωί του Σαββάτου μαζεύτηκαν 10,000. Στη Σεβαστούπολη στην Κριμαία το αίτημα για επιστροφή στη Ρωσία εκφράστηκε με το σύνθημα «ρώσος δήμαρχος σε ρωσική πόλη». Και στην Ντονέσκ η οργή ήταν τόσο έκδηλη, που αναγκάστηκε να το αναφέρει και το euronews.

Όταν οι δυτικοί φορτώνονται όχι απλώς ένα διαφιλονικούμενο συνοριακό σημείο, αλλά και ένα φάντασμα από το παρελθόν τους: η αμφισβήτηση του «ολοκαυτώματος» είναι παράνομη στο Παρίσι και το Βερολίνο, αλλά οι υποστηρικτές των φρουρών των στρατοπέδων συγκέντρωσης, είναι νόμιμοι και «ήρωες» στο Κίεβο;
Στην Ευρώπη υπήρχε μια ανήσυχη ηρεμία. Στο θεαματικό επίπεδο, ήταν βέβαια ευχάριστο να βλέπουν οι ευρωπαίοι ηγέτες κάποιους να διαδηλώνουν γιατί "ήθελαν την Ευρώπη". Αλλά κανένας δεν τρέφει αυταπάτες. Η ουκρανική ακροδεξιά, έχοντας μάθει στη βία, θα είναι πια ένα πρόβλημα – και όπως έδειξαν οι εκδηλώσεις πριν 2 εβδομάδες ενάντια στην γερμανική πρεσβεία, αν κάποιες μυστικές υπηρεσίες έχουν το πάνω χέρι, αυτές είναι οι αμερικανικές. Αλλά η πολιτική είναι μόνο ένα από τα προβλήματα. Η Ουκρανική οικονομία χρειαζόταν προσοχη και βοηθεία απο πριν, και η κρίση που προκάλεσε η Δύση την οδηγεί στην κατάρρευση. Ο μόνος τρόπος για να βοηθήσει η Δύση είναι, φυσικά, μέσα από το ΔΝΤ και ένα σκληρό μνημόνιο λιτότητας, που θα θυμίζει τριτοκοσμικη χώρα. Αν το σενάριο της ανατροπής θύμιζε Λιβύη χωρίς Καντάφι, λείπει και κάτι άλλο – η Ουκρανία δεν έχει φυσικό αέριο το αγοράζει -και χρωστά ήδη πολλά- από τη Ρωσία. Ξαφνικά, οι ευρωπαίοι βρέθηκαν με ένα μέρος της γειτονιάς τους να ζει ακροδεξιό πραξικόπημα που θύμιζε την "Πορεία στην Ρώμη" του Μουσολίνι και μια ενδεχομένως χρεοκοπημένη χώρα, την οποία πρέπει να φορτωθούν κάπως. Και μια ενοχλημένη Ρωσία. Οι ΗΠΑ, από την άλλη, μπορεί να νιώθουν ότι κατάφεραν επιτέλους μετά από μια συνεχόμενη σειρά από ήττες να κτυπήσουν το Πούτιν που τους είχε εξευτελίσει αρκετά τον τελευταίο καιρό – από τη Μέση Ανατολή μέχρι τις αποκαλύψεις του Snowden. Και το πιο πιθανό είναι ότι προγραμμάτισαν το όλο σκηνικό να συμπέσει με τους ολυμπιακούς του Σότσι για να μην μπορεί η Ρωσία να αντιδράσει. Όμως, το κόστος θα είναι δύσκολο και για τις ΗΠΑ. Έχουν μπει σε ένα "πολεμο", που είναι αμφίβολο αν θα μπορέσουν να τον συνεχίσουν – και να αντέξουν το κόστος του. Οι ένοπλοι σύμμαχοι με νοσταλγίες των Ναζί,[2] μπορεί να αποδειχθούν το ίδιο δύσκολο σκηνικό για τις ΗΠΑ[3], όπως οι ισλαμιστές «σύμμαχοι» στο μουσουλμανικό κόσμο. Και το κόστος που φόρτωσαν στους ευρωπαίους είναι αμφίβολο αν θα περιοριστεί εκεί. Η σύγκρουση των μεγάλων δυνάμεων πάντως έχει ξεκινήσει – και τον ίδιο δρόμο που πέρασε ο Ναπολέων και ο Χίτλερ, τον παίρνουν τώρα οι δυτικοί με τηλεοπτικά συνεργεία και ντόπιους συνεργάτες. Το θέμα, όμως, είναι να αντέξεις σε τέτοιες περιοχές.

Και για να μην υπάρχουν αμφιβολίες, ιδού η ταύτιση της ουκρανικής ακροδεξιάς με το ναζιστικό παρελθόν - που είναι πολύ πιο άμεση από εκείνη της Χρυσής Αυγής με τον αγκυλωτό σταυρό.



Η νεολαία του ακροδεξιού Κόμματος σε παρέλαση[4]

Και ιδού και τα σύμβολα

Wolfsangel, ένα από τα πιο γνωστά
Ναζιστικά σύμβολα, το οποίο χρησιμοποιούν
Νεοναζιστικές ομάδες





Και το ουκρανικό αντίστοιχο – το σύμβολο του «Κοινωνικού-Εθνικού κόμματος» -το οποίο ονομάστηκε έτσι για προσομοιάζει με το Ναζιστικό κόμμα του Μεσοπόλεμου- και το οποίο μετονομάστηκε το 2004 σε Σβόμποντα. Το κόμμα των ενόπλων στους δρόμους του Κιέβου





Το σκηνικό της δυτικής επέμβασης
Αν κάποιος αναλογιστεί το τι φορτώνεται η Δύση, με την βίαια ανατροπή με τάγματα εφόδου από την ακροδεξιά, σε σύγκριση με το τι θα μπορούσε να κερδίσει, κάνοντας απλά υπομονή μέχρι τις επόμενες εκλογές - είναι εντυπωσιακό. Στην Ουκρανία, θα γίνονταν έτσι και αλλιώς προεδρικές εκλογές σε ένα χρόνο. Αν η Δύση σκόπευε να ξοδέψει και άλλα χρήματα[5], θα μπορούσε ενδεχομένως να κερδίσει τις εκλογές νόμιμα και μετά ο επόμενος πρόεδρος, να υπογράψει ό,ποια συμφωνία ήθελαν. Η επιμονή για ανατροπή της εκλελεγμενης κυβέρνησης θα μπορούσε να πηγάζει από το ότι η Δύση φοβόταν ότι μπορεί να μην κέρδιζε τις εκλογές. Αλλά και πάλι σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, η δυτική παρέμβαση θα μπορούσε να ποντάρει στο ότι ο πληθυσμός θα ήθελε αλλαγή. Το πιο λογικό σενάριο είναι ότι η Δύση τρομοκρατηθηκε από την πιθανότητα η ρωσική βοήθεια -των 15 δις συν ειδική συμφωνία για το φυσικό αέριο χωρίς όρους για μνημόνιο λιτότητας- θα απέτρεπε τη διεύρυνση της οικονομικής κρίσης. Και προφανώς μερικοί θέλουν την χώρα να μετατραπεί σε αιχμάλωτη του ΔΝΤ. Αυτή η αντιπαράθεση – ο τρόπος δηλαδή αντιμετώπισης της κρίσης μέσα σε ένα γεωπολιτικό πλαίσιο επιλογής συμμάχων, ήταν ουσιαστικά το βασικό οικονομικό υπόστρωμα της αρχικής διαμάχης. Οι επιλογές της Δύσης, όμως, θα έχουν και κόστος.




Στο πολιτικό επίπεδο είναι σαφές ότι μη έχοντας άλλο τρόπο ανατροπής, η Δύση κατέφυγε σε ένα σενάριο που είναι γνωστό από τη δεκαετία του 1950, αλλά απέκτησε νέες μορφές από τη δεκαετία του 1970 και 1990: της κατασκευής θεαμάτων «λαϊκών εκδηλώσεων» ενάντια στους αντίπαλούς τους. Τη δεκαετία του 1950 έτσι ανατράπηκε ο Ιρανός πρωθυπουργός Μοσαντεκ, ο οποίος προωθούσε την εθνικοποίηση του πετρελαίου. Η Δύση κέρδισε ευκαιριακά – για 20 χρόνια – και μετά βρέθηκε μπροστά στη συνολική ήττα το 1979 με την ανατροπή του Σάχη και τη δημιουργία ενός άλλου πόλου στην κεντρική Ασία. Και ο νέος αντίπαλος, οι ισλαμιστές, ήταν οι σύμμαχοι, ο "λαός" που στήριζε η Δύση τη δεκαετία του 1950. Ήταν η πρώτη έκφραση της πραγματικότητας του μπούμερανγκ – των απρόσμενων συνεπειών. Τη δεκαετία του 1970 το ίδιο σενάριο επαναλήφθηκε στη Χιλή με τις κινητοποιήσεις της μεσαίας τάξης, και ακολούθως στην ανατολική Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική -ιδιαίτερα τη Βενεζουέλα- μετά τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το σενάριο έχει βασικά δυο διαστάσεις – τη σκηνοθεσία και την εξελικτική εφαρμογή. Και στο δεύτερο αρχίζουν οι δυσκολίες των απροσμενων συνεπειών:

  1. Κατασκευάζοντας το θέαμα – επιλέγοντας σημείο εστίασης και φορέα/πρωταγωνιστή για το «φιλμ κινητοποιήσεων» που θα σκηνοθετήσουν τα δυτικά ΜΜΕ. Η απόφαση για τέτοιες επιθέσεις είναι συνήθως αποτέλεσμα μιας σύγκλισης δυναμικών – μια κυβέρνηση λ.χ. που δεν είναι συμπαθής στη Δύση, μια συγκυρία -οικονομική ή πολιτική- που μπορεί να εμφανιστεί ότι είναι ένα σημείο, στο οποίο η κυβέρνηση έχει ευρύτερη αντίθεση πέρα από τους συνηθισμένους αντίπαλούς της, και η αναζήτηση ενός «φορέα»/κοινωνικής ομάδας, που θα «πρωταγωνιστεί» στην εκστρατεία δημόσιων σχέσεων που θα αναπτυχθεί εσωτερικά, αλλά και εξωτερικά.. Ο φορέας της αμφισβήτησης ντύνεται τον μανδύα του «αυτονόητου» και του «φυσικού»: «αγανακτισμένου λαού», της «άδολης νεολαίας» κλπ, έτσι ώστε να αντιπαραβάλεται συνεχώς με τη δαιμονοποιημένη εικόνα των «κακών», «βίαιων», κλπ της κυβέρνησης, δηλαδή, που θέλει να ανατρέψει η Δύση. Το ουσιαστικό, επικοινωνιακά, είναι να κατασκευαστεί μια αντιπαράθεση μακριά από το πραγματικό ζητούμενο – αν λ.χ. το θέμα είναι από πως θα αντιμετωπίσει η Ουκρανία την οικονομική κρίση και από πού θα πάρει βοήθεια και με ποιούς όρους, τότε το θέαμα πρέπει να μετατοπιστεί σε θέμα «δημοκρατικών» «αθώων» πολιτών, που μιλούν για μια «Ευρώπη» ιδανική που όλοι ξέρουν, βέβαια, ότι δεν υπάρχει – αλλά και αυτό θα λογοκρίνεται επίσης. Θα κατασκευαστεί ένα παραμύθι σαν χολλυγουντιανή ταινία, η οποία θα αποκλείει τη συζήτηση των δεδομένων της πραγματικότητας. Και η εξωτερική προβολή θα αναπαράγει την εσωτερική εικόνα, αφού θα επιστρέφει στη χώρα θύμα της επικοινωνιακής επέμβασης, σαν είδος «επιβεβαίωσης» ότι έτσι «λέει ο κόσμος».

Η αρχική αυθόρμητη συναυλία στο πάρκο Γκεζί το καλοκαίρι του 2013.

Και κάτω η αντιγραφή/αναπαραγωγή της αυθεντικής στιγμής σαν θέαμα από την εκστρατεία δημόσιων σχέσεων της φιλοδυτικής αντιπολίτευσης στο Κίεβο – ο κενός χώρος με την αστυνομία μπροστά είναι εκφραστικός της κατασκευής του θεάματος. Οι βία των ακροδεξιων έχει εξαφανιστεί, όπως και οι όποιοι διαδηλωτές και φαίνεται, εντελώς παράλογα, η αστυνομία να κρατά ασπίδες απέναντι σε ένα..πιάνο..Είναι και αυτό μια μορφή σκηνοθεσίας.



 2. Η στρατηγική της σταδιακής όξυνσης της κρίσης και της βίας και οι απρόσμενες συνέπειες. Όταν το γλυκανάλατο θέαμα δεν αποδίδει λόγω επαναλήψεων, η εξελικτική όξυνση αποκτά δυναμική και τότε η Δύση κάνει συμμαχίες που δεν ξέρει πώς να τα χειριστεί την επόμενη. Ο φορέας της κινητοποίησης πρέπει να λειτουργεί με βάσει τους κανόνες του διεθνούς θεάματος – αν λ.χ. εμφανιστεί αυθόρμητα ένα πιάνο στην πλατειά Γκεζί και η σχετική εικόνα κάνει το γύρο του κόσμου σαν έκφραση αντίστασης στον αυταρχισμό, η ίδια εικόνα θα αναπαραχθεί σαν κιτς από δυτικούς  image makers στην Ουκρανία ως «σύμβολο αντίστασης» από τους ακροδεξιούς – παραβλέποντας εντελώς ότι είναι όχι απλώς αντιγραφή, αλλά μεταφορά συμβολών από την αριστερά στην άκρα δεξιά. Ο στόχος, όπως φάνηκε καθαρά στη Μέση Ανατολή το 2011, είναι η παρεμβολή της δυτικής πολιτικής βιομηχανίας θεαμάτων σε κινητοποιήσεις ή υπάρχοντα προβλήματα για να εστιαστεί την προσοχή σε σημεία, τα οποία είναι βολικά για τη Δύση και να μετατοπιστεί από τα προβλήματα της. Έτσι λ.χ. μετά το σοκ της ανατροπής Μουμπάρακ στην Αίγυπτο και την αμφισβήτηση της μοναρχίας στο Μπαχρέιν, όπου έχει τη βάση του ο αμερικανικός στόλος, τα δυτικα ΜΜΕ εστίασαν αμέσως στη Λιβύη και μετέτρεψαν  μια ισλαμική κινητοποίηση σε «λαϊκή εξέγερση». Και όταν οι οπαδοί του Καντάφι κινητοποιήθηκαν και αμφισβήτησαν έμπρακτα το μύθο ότι η δυτική τηλεοπτική εικόνα έδειχνε το «λαό», οι δυτικοί εκμαίευσαν απόφαση στον ΟΗΕ και βομβάρδιζαν τους αντίπαλούς τους για 6 μήνες. Σε αυτό το πλαίσιο, το θέαμα είναι εξελικτικό. Επειδή ακριβώς οι μορφές αντίστασης έχουν πια τρόπους αντιμετώπισης του αρχικού θεάματος -με αντί-κινητοποιήσεις και με το γεγονός ότι υπάρχουν πια μη δυτικά, ή και εναλλακτικά, ΜΜΕ- η εκστρατεία φαίνεται να οδηγείται σε αυξανόμενο βαθμό βίαιας όξυνσης με στόχο πάντα να αποδίδεται η βία στους αντίπαλους της Δύσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Δύση καταφεύγει και σε ακραίες λύσεις συμμαχιών με χώρους που δεν ελέγχει, όπως η ακροδεξιά και οι ισλαμιστές. Αυτό έκανε στο Αφγανιστάν τη δεκαετία του 1980 και 1990 και πρόσφατα στη Λιβύη και τη Συρία. Και αυτό το πρότυπο μετέφερε και στην Ουκρανία με την υιοθέτηση της ακροδεξιάς.


Τα γεγονότα του περασμένου σαββατοκύριακου ήταν αποκαλυπτικά της όλης προσπάθειας που έστησαν τα δυτικά ΜΜΕ και οι μυστικές υπηρεσίες. Όταν την Παρασκευή ο Γιαννούκοβιτς συμφώνησε σε πρόωρες εκλογές και απελευθερωση της Τιμοσενκο, ήταν μια μεγάλη υποχώρηση – η οποία ήταν αποτέλεσμα και των διαβουλεύσεων με ρώσους και ευρωπαίους αξιωματούχους. Όταν, όμως, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης πήγαν στην πλατειά των ενόπλων να τους ανακοινώσουν τον συμβιβασμό εκείνοι δεν δέχτηκαν – και όπως έκαναν και το Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, όταν έγιναν και άλλες υποχωρήσεις για να εκτονωθεί η ένταση, αύξησαν την πίεση – και την βία. Το Δεκεμβριο λ.χ. όταν άρχισαν να αραιώνουν οι διαδηλώσεις, με την κάλυψη των ΜΜΕ άρχισε να αυξάνει η βία των διαδηλωτών και να κατηγορείται η αστυνομία γιατί αντιδρούσε. Τον Ιανουάριο, όταν η κυβέρνηση πρότεινε την κυβέρνηση εθνικής ενότητας, οι διαδηλωτές με πρωτοστάτες, πια, την ακροδεξιά άρχισαν να καταλαμβάνουν κτίρια και τα δυτικά ΜΜΕ τους προστάτευαν από οποιαδήποτε κίνηση εναντίον τους. Και τελικά, το Φεβρουάριο έκαναν και την τελική κίνηση – επιτέθηκαν σε αστυνομικούς σταθμούς, πήραν όπλα, ενώ και πάλι βέβαια τα δυτικά ΜΜΕ κοίταζαν μόνο προς την αστυνομία. Η πρωτοφανής εικόνα ενόπλων που απειλούσαν στους δρόμους δεν κωδικοποιήθηκε καθόλου δυτικά των συνόρων. Είναι μια εικόνα που αναπόφευκτα θα επαναληφθεί, αφού έχει νομιμοποιηθεί.


Έτσι, το πρωί του Σαββάτου οι ακροδεξιοί έκαναν πια επίθεση στο προεδρικό γραφείο. Και την ίδια στιγμή σαν από μαγική σύμπτωση, 41 βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος άλλαξαν παράταξη – και όπως παρατήρησε και ένας αναλυτής, ίσως να μην ήταν τυχαίο ότι ένας από τους ολιγαρχίες που στήριζαν τον Γιαννούκοβιτς, είχε εκβιαστεί προηγουμένως ότι θα εφαρμόζονταν κυρώσεις εναντίον του.

Η Ουκρανία είναι πια δυο χώρες και η Ρωσία ετοιμάζει τα χαρτιά της, εξετάζει τις επιλογές εναλλακτικών συμμαχιών και αντεπίθεσης: Μετά το Σότσι, η Ρωσία μιλά σαν η θεαματική δύναμη της Ευρωασίας, αλλά και ως αποφασιστικός στρατιωτικός και οικονομικός παίκτης της περιοχής
Η επόμενη μέρα, βρήκε την ανατολική και νότια Ουκρανία οργισμένη. Το πανηγύρι τις ακροδεξιάς στο Κίεβο συνεχιζόταν, αλλά οι ευρωπαίοι άρχισαν να πιέζουν να συμπεριληφθούν και παράγοντες που υποστήριζαν τον Γιαννούκοβιτς, αλλά και κατ’ επέκταση τη ρωσική μερίδα της κοινωνίας στην νέα κυβέρνηση. Ο Πούτιν είχε μιλήσει με τη Μέρκελ και έτσι και αλλιώς τα οικονομικά μαθηματικά είναι σαφή – η Ουκρανία οφείλει στη Ρωσία και η Ρωσία έχει την δυνατότητα να μετατρέψει, με την σειρά της, τη δυτική επέκταση σε πολεμική περιπέτεια, σε οικονομική γάγκραινα -αφού η Ουκρανία θα πρέπει να πληρώνει την Ρωσία με τα δυτικά δάνεια για τα χρέη και το φυσικό αέριο- ή σε κοινωνική έκρηξη - όταν συνειδητοποιήσουν οι Ουκρανοί τί τους περιμένει από το ΔΝΤ.

Ο φόβος για ρωσική στρατιωτική επέμβαση – άμεσα τουλάχιστον – δεν ήταν ρεαλιστικός. Οι ρώσοι είχαν μια τεράστια δικιά τους επένδυση θεαματικής εικόνας στο Σότσι με τους χειμερινούς ολυμπιακούς, και δεν θα άφηναν εκείνο το σχέδιο για μια απότομη αλλαγή στην Ουκρανία. Ο Πούτιν ήταν αποφασισμένος να ολοκληρώσει την εικόνα του Σότσι σαν την εικόνα της νότιας Ρωσίας του Καυκάσου – και την προβαλλόμενη εικόνα της στον Ευρω-ασιατικό χώρο που αυξανόμενα θα γίνει κεντρικός στο παγκόσμιο σύστημα. Μερικοί δυτικοί ενδεχομένως και να έλπιζαν να επέμβει άμεσα στρατιωτικά – όπως στη Γεωργία το 2008. Άλλωστε και εκεί είχαν κατασκευάσει μια εκστρατεία πρόκλησης κατά την διάρκεια των ολυμπιακών στο Πεκίνο, ποντάροντας, είτε ότι οι Ρώσοι δεν θα αντιδρούσαν, είτε ότι αν αντιδρουσαν, θα τα έβρισκαν μπαστούνια όπως κάποτε στην Τσετσενία. Αλλά, τελικά, οι Ρώσοι αντέδρασαν αποφασιστικά και συνέτριψαν στον στρατό που εκπαίδευσε το Ισραήλ σαν τοπικός εργολάβος των αμερικανών. Η σημερινή πρόκληση ήταν μια νέα εκδοχή εκείνου του σεναρίου – αντί όμως για στρατιωτική επιχείρηση, είχαν κατασκευάσει την εικόνα των διαδηλωτών και έτσι η Ρωσία θα φαινόταν σαν η «κακιά αρκούδα» και το Σότσι, η νέα Ρωσία, θα έχανε την αιχμή του μηνύματος.

Η ρωσική ηγεσία, φάνηκε να περιμένει να ολοκληρωθεί η εικονα των ολυμπιακών και να αναδειχθεί η Ρωσία σαν ήρεμη δύναμη. Ταυτόχρονα, άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι δεν αναγνωρίζει το πραξικοπηματικό καθεστώς[6] με την ανάκληση του πρέσβη, ενώ οι ρώσοι ακροδεξιοί άνοιξαν το παράθυρο της διπλής υπηκοότητας ρώσων στην Ουκρανία και επισκέφθηκαν στην Κριμαία. Η κυβέρνηση κράτησε χαμηλούς τόνους σε αυτό το θέμα, αλλά έκανε και μια επίδειξη δύναμης με ασκήσεις στα δυτικά της σύνορα, ενώ το θέμα της Κριμαίας άρχισε να πλανιέται έντονα με τη λαϊκή πίεση για δημιουργία θύλακα ρωσοφωνων. Ήδη ο δήμαρχος της Σεβαστούπολης ανακοίνωσε τη δημιουργία πολιτοφυλακής αυτοάμυνας και τις επόμενες μέρες ήταν σαφές ότι δημιουργειτο μια αντίστοιχη, αλλα αντίθετη πολιτικά, κίνηση, με αυτήν που έγινε στην δυτική Ουκρανία – αλλα εδώ με στόχο την αυτονομία της περιοχής και άξονα την αντίσταση των ρωσοφωνων και όχι μόνο σε αυτό που βιώθηκε σαν πραξικόπημα στο Κίεβο. Έγινε κατάληψη του κοινοβουλίου και φάνηκε να συγκροτούνται ομάδες «αυτοάμυνας». Αλλά, ήδη, ευρύτερα στην ανατολική Ουκρανία εμφανίζονται πια ρωσικές σημαίες και ακούγονται εκκλήσεις προς τη Μόσχα εναντίον «της απειλής των φασιστικών συμμοριών στο Κίεβο».   Δεν θα είναι άλλωστε η μόνη περίπτωση. Οι φιλοδυτικοί στο Κίεβο άρχισαν να ανησυχούν για «αποσχιστικές τάσεις» και να αναζητούν συμμάχους – όπως έγινε με την προσπάθεια κινητοποίησης της μειοψηφίας των Τατάρων στην Συμφερούπολη. Αυτό, όμως, είναι απλώς η αναγνώριση της πραγματικότητας των δυο κόσμων που έχουν δημιουργηθεί, πια, από το πραξικόπημα. Την Παρασκευή επανεμφανίστηκε ο Γιαννουκοβιτς και αμφισβήτησε και έμπρακτα την «νέα εξουσία» στο Κίεβο.

Η Ουκρανία είναι πια δυο χώρες έστω και αν δεν υπάρχει μια σκληρή στρατιωτική γραμμή – στην μια οι φιλορωσοι, οι αριστεροί και οι αντιφασίστες είναι υπό διωγμό. Στην υπόλοιπη οι ακροδεξιά δεν τολμά να βγει στον δρόμο. Και σαφώς, η Ρωσία θα επεκτείνει υπόγεια αυτήν τη διπλή εικόνα. Όταν ενοποιήθηκε η ανατολική και η δυτική Ουκρανία ο στόχος ήταν να δεθούν μαζί δυο κομμάτια, που θα έκαναν την Ουκρανία να είναι ιστορικά δεμένη με τη Ρωσία. Για τους δυτικούς ακροδεξιούς η ανατολική και νότια Ουκρανία είναι το ορθολογικό αδιέξοδο – θέλουν το έδαφος, αλλά ξέρουν ότι οι κάτοικοι ποτέ δεν θα τους υποστηρίξουν. Αν αποχωρούσαν θα άφηναν την ακροδεξιά να ηγεμονεύει στη δυτική Ουκρανία – σε μια αγροτική συντηρητική περιοχή. Όσο, όμως, μένουν οι ρωσόφωνοι, τότε θα αναγκάζονται οι δυτικοί να συμβιβαζονται.

Η Ρωσία έχει, ήδη, δύο όπλα, τα οποία χρησιμοποίησε και θα ξαναχρησιμοποιήσει, περιμένοντας τη στιγμή που θα αλλάξουν και πάλι οι ισορροπίες στο Κίεβο.

Έτσι και αλλιώς, το αρχικό ρωσικό σχέδιο ήταν να ασκήσει πίεση στο Κίεβο μέσα από τις οικονομικές του υποχρεώσεις και ιδιαίτερα μέσα από το προνομιακό καθεστώς του εμπορίου. Μια Ουκρανία υποταγμένη στο ΔΝΤ σαφώς δεν μπορεί να περιμένει προνομιακή μεταχείριση από την Ρωσία – εκτός βέβαια και αν το ρωσικό κράτος κάνει ειδικές συμφωνίες με συγκεκριμένες περιοχές. Αυτό, ουσιαστικά, θα δέσει με την ρωσική οικονομία την ανατολική περιοχή ακόμα περισσότερο. Αν δεν γίνει η συνολική οικονομία της Ουκρανίας θα καταρρεύσει. Οι μισές της εξαγωγές απλώς δεν θα έχουν παραλήπτη. Αλλά, φυσικά, τα οικονομικά χαρτιά της Μόσχας δεν εξαντλούνται στα χρέη και στον εμπόριο – το φυσικό αέριο και η τιμή του θα ξαναγινούν ο εφιάλτης της Ουκρανίας. Και φυσικά, η έκπτωση που εξασφάλισε ο Γιαννούκοβιτς θα χαθεί.

Από εκεί και πέρα η Ρωσία θα περιμένει την εσωτερική αντιπαράθεση στο φιλοδυτικό μπλοκ[7], αλλά και τις αναπόφευκτες αντιδράσεις στα μέτρα του ΔΝΤ. Και η ακροδεξιά, βέβαια, που έμαθε να είναι το προνομιακό θέαμα των δυτικών ΜΜΕ, δεν θα αφήσει εύκολα τη φαντασίωση της εξουσίας.

Όταν ξεφουσκώσει το θέαμα, θα φανεί ότι η γεωπολιτική….
Όσο για την Ευρώπη ο Ι. Βάλλερσταϊν έκανε μια σαφή γεωπολιτική ανάλυση. Αφού προσδιόρισε, επίσης, τη δυτική παρέμβαση ως βασικά αμερικανική =όπως φάνηκε και από το «γέμισε την Ε.Ε.» της Νούλαντ- η οποία είχε και ως στόχο να βραχυκυκλώσει το βασικό άξονα που θα χρειαστεί ο ευρωπαϊκός πυρήνας απέναντι στον υπό παρακμή ηγεμόνα – τις ΗΠΑ.
«Στο βίντεο της συζήτησης με τον Αμερικανό πρέσβη στο Κίεβο, η κ. Νούλαντ εμφανίζει το θέμα ως γεωπολιτική διένεξη μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης….Αυτό που ανησυχεί τους τελευταίους νεοσυντηριτικούς -όπως η Νούλαντ-..δεν είναι το ενδεχόμενο ενσωμάτωσης της Ουκρανίας στην Ρωσία, αλλά το φάσμα της γεωπολιτικής συμμαχίας μεταξύ Γερμανίας, Γαλλίας και Ρωσίας.. η προοπτική ενός τέτοιου άξονα αποτελεί τη μόνη συμφέρουσα εξέλιξη για τη Ρωσία, τη Γαλλία και την Γερμανία. Γιατί αυτό; Οι λόγοι είναι πολλοί. Ένας από αυτούς αφορά την στροφή του αμερικανικού γεωπολιτικού ενδιαφέροντος προς τον Ειρηνικό, που αντικαθιστά μια μακρά ιστορία εστίασης στις διατλαντικες σχέσεις. Την ίδια στιγμή εφιάλτη αποτελεί για τη Ρωσία – και την Γερμανία – το ενδεχόμενο σύναψης αρραγούς σινοαμερικανικής συμμαχίας -που θα μπορούσε να περιλαμβάνει και την Ιαπωνία και την Κορέα. Ο μόνος τρόπος που διαθέτει η Γερμανία για να απομακρύνει την προοπτική αυτή, που απειλεί την ευημερία και την ισχύ της, θα ήταν να συμμαχήσει με την Ρωσία. Η πολιτική του Βερολίνου απέναντι στην ουκρανική κρίση δείχνει, στο μεταξύ, ότι άμεση προτεραιότητα της Γερμανίας είναι η επίλυση των ευρωπαϊκών κρίσεων με εμπλοκή – και όχι τον αποκλεισμό – της Ρωσίας από την διαδικασία αυτή.»

Με βάση αυτήν την ερμηνεία, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες φόρτωσαν την Ε.Ε. μια πολλαπλή κρίση – και σε βάθος χρόνου και με οικονομικές, πολιτικές και άλλες προεκτάσεις.




Μορφές δυτικής «βοήθειας»

Το πώς θα εξελιχθεί η εσωτερική κατάσταση στην Ουκρανία είναι βέβαια μια άλλη παράμετρος. Η πολιτισμική πόλωση φιλοδυτικών-φιλόρωσων -που είναι σχεδόν ισομερης όπως παραδέχθηκε τελικά και το euronews- είναι μια διάσταση. Η ταξική οικονομική διάσταση θα εμφανιστεί επίσης δραματικά, αφού αυτοί που στήριξαν από το εξωτερικό -αλλά και όσοι ντόπιοι ολιγάρχες- το ακροδεξιό πραξικόπημα είχαν ως οικονομικό στόχο την παράδοση της χώρας στο ΔΝΤ. Αυτή, όμως, η συγκάλυψη δεν θα μπορέσει να συνεχίσει, όταν το ΔΝΤ θα απαιτεί περικοπές, λιτότητα και τα άλλα γνωστά. Όπως παρατηρήθηκε, ακριβώς λόγω του πολυσύνδετου μωσαϊκού της χώρας οι νεοφιλελεύθερες επιθέσεις είχαν περιορισμούς μέχρι τώρα. Μάλιστα σε ένα από τα σημειώματα των wikileaks, οι αμερικανοί κατηγορούσαν την Τιμοσένκο και...για λαϊκισμό. Προφανώς, η ανάγκη εσωτερικών ισορροπιών θα είναι επίσης εκεί και πάλι. Και όταν οι αντίπαλοι των φιλοδυτικών θα οικοδομούν την κριτική τους στην αποκάλυψη των ψεμάτων. Και πολιτικά, η ακροδεξιά θα έχει πια δικό της ρόλο και σε αυτό το πλαίσιο. Αλλά και οι αντίπαλοι της θα έχουν το ανάλογο μίσος μπροστά στα θεαματικά πογκρόμ που είδαν. Και οι μορφές αντίστασης δεν είναι μόνο εκείνες στην ανατολική ή την νότια Ουκρανία που ζητούν τη συγκρότηση πολιτοφυλάκων ή και απόσχιση. Η αντίσταση, έστω και συμβολική, στην καταστροφή των αγαλμάτων, δείχνει και την άλλη Ουκρανία που θα αναδυθεί αναπόφευκτα. Το βίντεο στο ακόλουθο λίνκ είναι ίσως το πιο γνωστό αυτών των αυθόρμητων μορφών αντίστασης στο Κίεβο και τη δυτική Ουκρανία που πήραν την μορφή υπεράσπισης των αγάλακτων. Όπως οι ατελείωτες ουρές στο μαυσωλείο του Λένιν, όταν ανατρεπόταν η Σοβιετική Ένωση – ως ένα είδος σιωπηλής διαμαρτυρίας-αντίστασης.

Γενικότερα, όμως, η οργή που προκαλεί το ΔΝΤ τείνει να υποχρεώνει και σε μια ταξική συνειδητοποίηση. Οπότε οι εσωτερικές, ταξικές, μεταλλαγές του μέλλοντος στην σκιά των συνοριακών πιέσεων, θα είναι ένας επίσης σοβαρός παίκτης. Η σκιά του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου και των διαμαχών της περίοδο μετά τη ρωσική επανάσταση, θα είναι στα υπόγεια ρεύματα που θα πλανιούνται. Και το ευμετάβλητο των δεδομένων πρέπει να θεωρείται αυτονόητο. Η Μέση Ανατολή, με σημείο αναφοράς την Αίγυπτο, είναι εκφραστική άλλωστε – η πλήρης ανατροπή και η εμφάνιση νέων δεδομένων πήρε μόλις δυο χρόνια. Ή και τα αποτέλεσμα των εκλογών, μετά το πρώτο σοκ των ιδιωτικοποιήσεων στη Ρωσία – το Κ.Κ. κέρδισε τις εκλογές του 1994 και θα κέρδιζε τις προεδρικές του 1996, χωρίς την καλπονοθεία. Και μετά, ήρθε ο Πούτιν και ο Γιέλτσιν, θριαμβευτής μολις λίγα χρόνια πριν, υποχρεώθηκε σε εξευτελιστική δημόσια παραίτηση.


Το πώς θα εξελιχθεί η εσωτερική κατάσταση στην Ουκρανία είναι μια άλλη παράμετρος. Η πολιτισμική πόλωση φιλοδυτικών-φιλόρωσων -που είναι σχεδόν ισομερης.. είναι μια διάσταση. Η ταξική οικονομική διάσταση θα εμφανιστεί επίσης δραματικά, αφού αυτοί που στήριξαν από το εξωτερικό -αλλά και όσοι ντόπιοι ολιγάρχες- το ακροδεξιό πραξικόπημα είχαν ως οικονομικό στόχο την παράδοση της χώρας στο ΔΝΤ. Αυτή, όμως, η συγκάλυψη δεν θα μπορέσει να συνεχίσει, όταν το ΔΝΤ θα απαιτεί περικοπές, λιτότητα και τα άλλα γνωστά. 


[1] Στις εκλογές του 2012, η κυβέρνηση εξασφάλισε πλειοψηφία με τους ανεξάρτητους και στην κριτική στήριξη των κομμουνιστών – το σύνολο αυτών των ψήφων ήταν σχεδόν 50%. Το κυβερνών κόμμα των Περιφερειών ήρθε πρώτο κόμμα και είχε και το πλεονέκτημα της εκλογής βουλευτών που ήρθαν πρώτοι σε ψήφους. Η αντιπολίτευση πήρε, επίσης, σχεδόν 50% σαν σύνολο, αλλά υπήρχαν έντονες διαφωνίες στους κόλπους της λόγω της προηγούμενης περιόδου, αλλά και της εμφάνισης ενός ακροδεξιού κόμματος που πήρε σχεδόν 10%. Το κόμμα της Τιμοσενκο αντίθετα έχασε 5%. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κομμουνιστές, οι οποίοι διεκδικούσαν να είναι και η τρίτη θέση στο πολιτικό σύστημα, είχαν μια αισθητή άνοδο υπεδιπλασιάζωντας τα ποσοστά τους – πήραν 13.18% από 5.39%.
Όταν ξέσπασε η συντονισμένη προσπάθεια για ανατροπή της κυβέρνησης από τον Νοέμβριο, η πλειοψηφία της Βουλής στήριζε σταθερά την κυβερνητική στάση. Και ξαφνικά …άλλαξε πλειοψηφία στις 22 Φεβρουαρίου 2014.
 [2] Η εικόνα υπήρχε στο site wikipeida μέχρι τις 26/2. Στις 27 αφαιρέθηκε. Όταν υπήρχε η Φώτο η παραπομπή ήταν σε παραλληρισμους με τις ναζιστικές παρελάσεις. Όμως, προφανώς, οι δυτικοί image makers άρχισαν το damage control τώρα.
[3] Το κόμμα Σβόμποντα, που εκπροσωπεί διάφορες τάσεις της ακροδεξιάς, θεωρεί σαφώς τους συνεργάτες των Ναζί στο δεύτερο παγκόσμιο ως ιστορικούς του προγόνους. Ο ηγέτης του κόμματος, Oleh Tyahnybok,  -που μπορεί να μην είναι και ο πιο ακραίος όπως φάνηκε με την εμφάνιση της βιαίας «Δεξιάς πτέρυγας» είχε δηλώσει από το 2004 και τα επανέλαβε και το 2012- ότι ο εχθρός ήταν [στο Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο] και είναι σήμερα, για τον ίδιο, η «μοσχοβίτικη –εβραϊκή μαφία» και οι αναφορές τους τόσο στους Ρώσους [Moskali] όσο και στους εβραίους [kikes] θεωρούνται ρατσιστικές προσφωνήσεις.
[4] O Μιχαλολιάκος στην Ελλάδα δεν έχει δηλώσει και πολύ χειρότερα, έτσι και αλλιώς και είναι φυλακή – κατόπιν ευρωπαϊκών πιέσεων λέχθηκε. Προφανώς, στην Ουκρανία θα ήταν χρήσιμος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο Arseny Yatsenuk, από το κόμμα της Τιμοσένκο, τον οποίο στηρίζουν οι αμερικανοί, "βρέθηκε" με το χέρι σε ναζιστικό χαιρετισμό σε φωτογραφία, στην τρελή χαρά του ακροδεξιού πραξικοπήματος.
[5] Για αυτό άλλωστε και η αμερικανίδα υφυπουργός, η κ. Νούλαντ, στο αποκαλυπτικό της τηλεφώνημα, όπου καθορίζει με τον αμερικανό πρέσβη τη μελλοντική κυβέρνηση της Ουκρανίας, προσπάθησε να κρατήσει αποστάσεις από το κόμμα Σβόμποντα και τον ηγέτη του – αλλά τελικά αυτοί ήταν οι ένοπλοι που έκαναν παιχνίδι για την αμερικανική πολιτική το Σάββατο 23/2.
[6] Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες ο Πούτιν δεν πολυσυμπαθούσε τον Γιαννούκοβιτς, αν και ήταν ο ντε φάκτο σύμμαχος του λόγω του ότι εξέφρασε το φιλορωσικο πληθυσμό της ανατολής. Η Τιμοσένκο από την άλλη, η οποία είναι ένα είδος Τσοχατζόπουλου στην Ουκρανία -με την διαφθορά που χαρακτηρίζει όλους του ολιγαρχίες- μπορεί να αναδύθηκε το 2004 πουλώντας αντί-ρωσικές κορώνες, αλλά τελικά τα βρήκε με τον Πούτιν λίγα χρόνια μετά και η καταδίκη της είχε ουσιαστικά να κάνει με τις μίζες που εξασφάλισε στη συμφωνία για το φυσικό αέριο με τη Ρωσία.
Η Νούλαντ φέρεται να δήλωσε ότι ήδη οι ΗΠΑ ξόδεψαν 5 δις από το 1991 για να φτιάξουν θεσμούς και υποδομές που θα ευκολύνουν τις παρεμβάσεις τους – η Νούλαντ, βέβαια, τους ονόμασε «δημοκρατικούς» θεσμούς και παρεμβάσεις.
[7] Η Ρωσία ήταν ενοχλημένη και με την αναποφασιστικότητα της ουκρανικής ηγεσίας και του γεγονότος ότι όντως προσπαθούσε να διαπραγματευτεί και με τους μεν και με τους δε. Ή οργισμένη αντίδραση του Μεντβίετεφ στο τέλος ήταν εκφραστική και για τους φιλοδυτικούς αλλα ίσως και ευρύτερα: «Θα διαπραγματευτούμε όταν θα υπάρχει μια αποφασιστική ηγεσία στο Κίεβο, και όχι ένα σφουγγαρόπανο όπως τώρα όπου ξεπλένει τα πόδια του όποιος περάσει».

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

· Βοηθώντας τον Αριστο Μιχαηλίδη να μάθει νάκκον την ιστορία του Γρίβα με τεκμήρια του ίδιου..

Ποιούς παρακολουθούσε η ΚΥΠ; Οι δημοσιογράφοι μάλλον είναι αρκετά πειθήνιοι ή φοβισμένοι ακόμα να ζητήσουν τη δημοσιοποίηση της λίστας αυτών που παρακολουθούσε η ΚΥΠ, αλλά ο χώρος των ακτιβιστών/τριων, που σίγουρα ήταν στόχος και με βάση την ειδικότητα της εταιρείας, είναι πολίτες που μπορούν να το απαιτούν

· Μια ακόμα χαριτωμένη «σύμπτωση» - απαλλαγή για τις μίζες του ΣΑΠΑ από συναγερμικο δίκτυο;