Ανοίγοντας την πόρτα στη βαθιά εικόνα της εξάρτησης της οικονομίας από τα συμφέροντα των «μερικών»: οι «20 πελάτες που χρωστούν 6 δις», ένας αρχιεπίσκοπος που κάνει μπίζνες με τα ιερά, και η δυσφορία που μεγαλώνει, καθώς οι τράπεζες πιέζουν..

Όταν κυκλοφορεί κάποιος σε δημόσιους χώρους, η πιθανότητα να διασταυρωθεί με θέματα που αφορούν την οικονομία είναι πια δεδομένη. Η πρόσφατη τάση ωστόσο φαίνεται να εστιάζει όλο και περισσότερο στους «λίγους», που φαίνεται να είχαν ευνοηθεί. Οι συζητήσεις[1] λ.χ. στο ίντερετ για τις επιχειρήσεις του κ. Σιακόλα είναι απλώς ένα δείγμα – ενώ ο μέχρι πριν λίγο καιρό ο κ. Σιακόλας ήταν υπεράνω, και ο ίδιος κρατούσε συνήθως συναινετικούς τόνους - είχε δηλώσει λ.χ. ότι ήταν απόλυτα λογικό να πληρώνουν περισσότερο φόρο οι πλούσιοι - ξαφνικά η εστίαση πάνω του είναι αισθητή. Είναι μέρος μια ευρύτερης τάσης, που ξεπερνά την κυβερνητική εκστρατεία – που όπως αναμενόταν διέρρευσε κάτι αρνητικό για τους ημικρατικούς για να μετατοπίσει την έμφαση.

Η κριτική, όμως, έχει φτάσει και σε μερίδα των ΜΜΕ. Τον κεντρικό ρόλο την περασμένη Κυριακή είχαν ο Πολίτης και η Καθημερινή: ο μεν πρώτος δημοσίευσε αποσπάσματα της λίστας για τους μεγάλο-οφειλέτες της τράπεζας Κύπρου, ενώ η Καθημερινή είχε μια αποκαλυπτική έρευνα για τις ημέρες και τα έργα του αρχιεπισκόπου, όταν ήταν ηγούμενος της μονής Αγίου Νεοφύτου. Και ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι, φαίνεται να είχε από τότε ιδιαίτερες σχέσεις με τους ντιβέλοπερς, που είναι μια κύρια ομάδα των μεγάλο-οφειλετών. Και το σκηνικό ενισχύθηκε την Τρίτη, όταν ο κ. Χούρικαν, της Τράπεζας Κύπρου, δήλωσε και επίσημα, στην ανακοίνωση ζημιών της τράπεζας, ότι «20 πελάτες οφείλουν 6 δις».

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος: αρχικά, την άνοιξη του 2012, η Λαϊκή Τράπεζα είχε ζητήσει 1.8 δις και μετά στο τέλος Ιουνίου, η Τράπεζα Κύπρου, ζήτησε μισό δις. Ακολούθως, στις συζητήσεις με την τρόικα, το όλο πακέτο για τις τράπεζες ανέβηκε στα 10 δις – και τελικά, τα 7 δις αντλήθηκαν από το κούρεμα στη Λαϊκή και την Τράπεζα Κύπρου. Δηλαδή, το βασικό ποσό που ήθελαν οι 2 τράπεζες, οι οποίες ενοποιήθηκαν, 7 δις, είναι ανάλογο του ποσού που δάνεισαν στους «20 πελάτες», 6 δις. Φυσικά, το να δανείζει μια τράπεζα είναι μέρος της δουλειάς της. Όταν, όμως, μια τράπεζα επεκτείνεται στις φούσκες - όπως του 2006 - και μετά δεν κάνει κινήσεις για να διασφαλίσει ποσά ανακεφαλαιοποίησης, διασποράς κινδύνων, και περιορισμού - οι 2 τράπεζες αντίθετα αναλώθηκαν μετά το 2007 σε εξωτερική επέκταση μετά την κυπριακή φούσκα ακινήτων - τότε, αναπόφευκτα, φτάνει μια οικονομία να εξαρτάται πλήρως από μερικές οικογένειες και άτομα.

Το ταξικό στοιχείο είναι αμείλικτο: σε μια χώρα με εθνικό εισόδημα 17-18 δις μερικές οικογένειες και επιχειρήσεις έχουν δάνεια - από τις καταθέσεις των υπολοίπων - που αντιστοιχούν σχεδόν στο ένα τρίτο - ή έστω το ένα τέταρτο, αν αφαιρέσουμε μερικές επιχειρήσεις - του εθνικού εισοδήματος. Και όταν αυτό κυκλοφορεί δημόσια, σε μια εποχή που οι τράπεζες πιέζουν πια τους μικρό-οφειλέτες, των οποίων κινδυνεύει το σπίτι, η δυσφορία είναι αναπόφευκτη.

Η Τεκμηρίωση της τελευταίας παραπλάνησης της κοινωνίας από την Τράπεζα Κύπρου τον Ιούνιο του 2012: η απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς

Σε αυτό το κλίμα, η απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς να τιμωρήσει παλιά στελέχη της Τράπεζας Κύπρου, ανάμεσα τους και ο άλλος μεγάλο-οφειλέτης ο κ. Αριστοδήμου, εκφράζει και το κλίμα όσον αφορά στη διερεύνηση του τί έγινε και έφτασε η οικονομία σε αυτήν την εξάρτηση. Διότι η καταδίκη αφορούσε την υπόθεση-κλειδί για την κάθοδο της τρόικα: δηλαδή το πώς η Τράπεζα Κύπρου οδήγησε την Κύπρο στο Μηχανισμό Στήριξης, όταν ήρθε την τελευταία στιγμή, πριν την λήξη της ημερομηνίας για την ανακεφαλαιοποίηση, τον Ιούνιο για να ζητήσει στήριξη από το κράτος:

Το ταξικό στοιχείο είναι αμείλικτο: σε μια χώρα με εθνικό εισόδημα 17-18 δις μερικές οικογένειες και επιχειρήσεις έχουν δάνεια 6 δις - από τις καταθέσεις των υπολοίπων - που αντιστοιχούν στο ένα τρίτο, ή έστω στο ένα τέταρτο… του εθνικού εισοδήματος. Και όταν αυτό κυκλοφορεί δημόσια σε μια εποχή, που οι τράπεζες πιέζουν πια τους μικρό-οφειλέτες, των οποίων κινδυνεύει το σπίτι, η δυσφορία είναι αναπόφευκτη.

«Όπως ανακοίνωσε χθες σε συνεδρία της επιτροπής αρι. 11 Νοεμβρίου επέβαλε διοικητικό πρόστιμο 70,000 ευρω στην τράπεζα Κύπρου διότι στις 15 Ιουνίου του 2012 παραβίασε το άρθρο 11(1) (α) του Ν.116(Ι) 2005, αφού κατά τη συγκεκριμένη ημερομηνία δεν δημοσιοποίησε την εμπιστευτική πληροφορία ότι, οι κεφαλαιακές ανάγκες για κάλυψη των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΑΤ) αυξήθηκαν από 200 εκατ. ευρώ περίπου σε 400 εκατ. περίπου με το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης λόγω ενδεχόμενων επιπρόσθετων προβλέψεων. Στον καθορισμό του ύψους του διοικητικού προστίμου, η επιτροπή έλαβε μεταξύ άλλων.. την ανάγκη για ανακοίνωση κάθε εμπιστευτικής πληροφορίας που αφορά τον έκδοτη, η έγκαιρη πληροφόρηση είναι συντελεστής θεμελιώδους σημασίας για την προστασία του επενδυτή και ότι το επενδυτικό κοινό, όχι μόνο δεν είχε τύχει της κατάλληλης πληροφόρησης αναφορικά με τις πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες της εταιρείας αλλά γνώριζε μόνο για τα 200 εκτ.» Φιλελεύθερος, 28/11/2013, σελ. 9.

Και αυτή η παραπλανητική πληροφόρηση αφορούσε και στο ευρύτερο κοινό, το οποίο ήταν πια δέσμιο της τράπεζας – αφού η αποτυχία στην επαρκή ανακεφαλαιοποίηση οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στο Μηχανισμό Στήριξης. Ήταν λες και οι ιθύνοντες της τράπεζας συνειδητά οδήγησαν την πολιτική ηγεσία σε μια ντε φάκτο προσφυγή στο μνημόνιο, αφού η καθυστερημένη διαρροή οδήγησε στην υποτίμηση από τους Fitch και την ντε φάκτο προσφυγή για να μπορεί να πάρει ρευστότητα η χώρα από την ΕΚΤ. Και στο χρόνο που απέμενε, δεν μπορούσε να γίνει οτιδήποτε άλλο. Αυτή η περισσότερο πολιτική διάσταση, όχι μόνο δεν συζητήθηκε ακόμα, αλλά μέχρι και η τεκμηριωμένη παραβίαση της πληροφόρησης του κοινού, λογοκρίθηκε για αρκετό διάστημα μετά, από ότι διέρρευσε, από παρεμβολές της νομικής υπηρεσίας της τράπεζας.

Ανακωχή με το Χούρικαν και εστίαση του Πολίτη της Κυριακής στα δάνεια των μεγάλο-οφειλετών

Ο Πολίτης της Κυριακής έκανε μια ενδιαφέρουσα κίνηση – από την μια πρόβαλε το πώς μια μερίδα του κεφαλαίου είχε ευνοϊκή μεταχείριση από την Τράπεζα Κύπρου, και όχι μόνο ευθύνεται για τη διόγκωση της φούσκας - αρχικά των ακίνητων και μετά των εσωτερικών δανείων των μεγάλο-οφειλετών - αλλά και απειλεί σήμερα ολόκληρη την οικονομία – αφού τα χρέη τους είναι το ένα τρίτο του εθνικού εισοδήματος και αν επιχειρηθεί και πάλι συγκάλυψη, μπορεί να βρεθεί η κοινωνία και πάλι να πληρώνει. Αυτή η κίνηση έγινε και με ένα έντονο πρωτοσέλιδο, αλλά και με ένα ενδιαφέρον κείμενο του κ. Διονυσίου, όπου έθετε το πρόβλημα στο ιστορικό φόντο από τη φούσκα των ακινήτων στην κρίση του 2012 με την υπερέκταση των τραπεζών στο εξωτερικό και την ελλιπή κεφαλαιοποίηση. Αυτά τα στοιχεία είχαν εν μέρει συζητηθεί και το καλοκαίρι αποσπασματικά – και είχαμε δημοσιεύσει και ανάλογα στοιχεία τον περασμένο μήνα σε σχέση με τις επιθέσεις ενάντια στον κ. Δημητριάδη. Ο κ. Διονυσίου προχωρεί από την ιστορική καταγραφή της διαπλοκής, στην παρατήρηση ότι σήμερα μερικές από τις υστερίες των προηγούμενων μηνών - λ.χ. εναντίον του διοικητή - είχαν ακριβώς στόχο τη συγκάλυψη των υποχρεώσεων των μεγάλο-οφειλετών. Όπως άλλωστε έγινε με το ναυάγιο της ιδέας για διαχωρισμό της τράπεζας σε κτηματική και εμπορική. Και έτσι, τα δάνεια των μεγάλο-οφειλετών έμειναν μαζί με αυτά του μικρομεσαίου κοινού.

«Το έγγραφο αυτό της Τράπεζας Κύπρου στην πραγματικότητα αποτελεί κόλαφο κατά των προηγούμενων συμβουλίων της τράπεζας τα οποία, όπως εμφαίνεται, συμπεριφέρονταν εντελώς επιπόλαια με τα χρήματα των καταθετών, προσφέροντας προβληματικά δάνεια τα οποία με βάση το ιστορικό των επιχειρήσεων έπρεπε να είχαν διακοπεί τουλάχιστον από το 2009…

Με λίγα λόγια, η πίεση η οποία αρχικά ασκήθηκε επί της Κεντρικής Τράπεζας που λειτουργούσε ως αρχή εξυγίανσης της Τράπεζας Κύπρου, τώρα μεταφέρεται εντός της τράπεζας, με την πλειονότητα της πολιτικής ηγεσίας της χώρας να βρίσκεται σε ολόπλευρη σύγκρουση με την Κεντρική Τράπεζα και τα νέα συμβούλια των τραπεζών τα οποία προσπαθούν να εξορθολογισουν την λειτουργία των συγκροτημάτων τους…»

Ουσιαστικά, ο κ. Διονυσίου εισηγείται ότι υπάρχει σχέδιο επίθεσης των «επιχειρηματιών ανάπτυξης γης, οι οποίοι δεν διαθέτουν ρευστότητα και ως εκ τούτου κινδυνεύουν. Η μερίδα αυτή επιχειρεί να αντιδράσει πολιτικά χρησιμοποιώντας είτε το προεδρικό, είτε τα κόμματα..». Σε αυτήν την ερμηνεία εντάσσονται και οι επιθέσεις εναντίον του κ. Χούρικαν. Βέβαια, η δημόσια απαίτηση για επεξήγηση της θέσης του κ.Χούρικαν ήρθε - όσον αφορά στον τύπο - από τη Καθημερινή, η οποία δύσκολα μπορεί να πει κάποιος ότι εκφράζει τους ντιβέλοπερς. Και διότι υπάρχει ζήτημα. Αλλά και η Καθημερινή στα σχόλια της φάνηκε να κηρύσσει ανακωχή με τον κ. Χασάπη, και με τον κ. Χούρικαν, μετά τη διαρροή και το σχόλιο του sms από το Φιλελεύθερο. Η γενικότερη εικόνα δείχνει ότι είναι ενδεχόμενο στελέχη του νέου συμβουλίου να απευθύνθηκαν στις φιλελεύθερες εφημερίδες και τις διαβεβαίωσαν ότι το νέο Δ.Σ. θα προωθήσει την εξυγίανση - εξορθολογισμό. Και για την ώρα, αυτήν την εικόνα προώθησε και ο κ. Χουριγκαν, όταν ανακοινώθηκαν οι ζημιές της Τράπεζας Κύπρου – αναφέρθηκε στις 20 επιχειρήσεις που χρωστούν 6 δις και ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι όντως οι μεγάλο-οφειλέτες. Τώρα, αν η υπόσχεση ότι θα ασκήσει πίεση, ήταν ελιγμός ή πραγματική πρόθεση θα φανεί.

Πάντως, σύμφωνα με τον Πολίτη, η πίεση που ασκεί η τράπεζα σε μεγάλο-οφειλέτες «ανάγκασε μεγάλη μερίδα επιχειρηματιών να αρχίσουν να μεταφέρουν από το εξωτερικό καταθέσεις για να σώσουν τις επιχειρήσεις τους.»

Είναι μια ενδιαφέρουσα στατιστική πληροφορία, αλλά με σαφείς προεκτάσεις – μια μερίδα των μεγαλοεπιχειρηματιών με χρέη στις τράπεζες, έβγαλε και τα κεφάλαια της εκτός Κύπρου για να μην φορολογείται, και μας άφησαν τα χρέη.

Είναι σε αυτό το πλαίσιο, που η εστίαση στη βδομάδα που πέρασε επικεντρώθηκε σε τρεις εταιρείες με τις μεγαλύτερες όφειλες – Αρίστο, Λεπτός, Σιακόλας. Οι δυο πρώτοι είχαν και σχέσεις με Δ.Σ., που σε μια χώρα με παραδόσεις ενάντια στη σύγκρουση συμφερόντων θα θεωρούνταν αυτονόητα ως διαπλοκή. Ο δε κ. Σιακόλας φαίνεται να κατηγορείται για δίκτυο και πρακτικές που του εξασφαλίζουν χαλαρώσεις στις επενδύσεις του.

«Και κάθε τί το ιερό εξαϋλώνεται»: πώς ο αρχιεπίσκοπος πούλησε και τον ιερό χώρο του Άγιου Νεόφυτου και το νερό από όπου έβγαινε το αγίασμα. Ή πώς η σχέση του νυν αρχιεπίσκοπου με μερικούς ντιβέλοπερ πάει πίσω στο χρόνο

Η Καθημερινή είχε αναφορά σε ένα σκάνδαλο, που αφορουσε τα πρώτα βήματα του νυν αρχιεπίσκοπου σαν ηγούμενου της Μονης του άγιου Νεόφυτου. Φαίνεται ότι από τότε εξέφρασε την εμπορική πτέρυγα της εκκλησίας. Και από τότε, φαίνεται να έφτιαξε τις σχέσεις του με ντιβέλοπερς. Από τότε, συνεργάστηκε λ.χ. με τους Λεπτό, Ράφτη, Κωνσταντίνου και άλλους. Οι πωλήσεις γης της Μονής με τη μορφή οικοπέδων, φαίνεται να γινόταν με ευνοϊκούς όρους για τους ντιβέλοπερς με παραχώρηση επιπρόσθετης γης για δρόμους, πλατείες αλλά και δωρεάν παροχή νερού – και σύμφωνα με την εφημερίδα τα λογιστικα αρχεία για αρκετές από εκείνες τις πράξεις δεν υπάρχουν - υπάρχουν φήμες ότι ιδιωτικά ο αρχιεπίσκοπος καυχιόταν ότι τα έκαψε - ενώ σε άλλα έγγραφα υπάρχουν ελλιπή στοιχεία.

Ουσιαστικά, ο αρχιεπίσκοπος ξεκίνησε από τότε ως μέλλον ντιβέλοπερ.

Το πιο ενδιαφέρον και ίσως γραφικό είναι το τί απέγιναν ακόμα και τα ιστορικά σύμβολα της Μονής – Η Εγκλείστρα του Α. Νεοφύτου και το νερό από όπου αναδύεται το αγίασμα – το κατ εξοχην συμβολο της λαϊκής-θρησκευτικής παράδοσης.

«Στο πωλητήριο έγγραφο με ημερομηνία 8/1/1978 που ο κ. Χρυσόστομος συνήψε με την "Αρμονία" του κ. Μ. Λεπτού περιλαμβανόταν και τμήμα της εγκλείστρας του αγίου Νεοφύτου!»

Η πώληση έγινε αντιληπτή από τον επόμενο ηγούμενο, ο οποίος κατάφερε μετά από έντονα διαβήματα και παρέμβαση του Τμήματος Αρχαιοτήτων να επιστρέφει ο χώρος της Εγκλείστρας και γύρω από αυτήν, με ανταλλαγή άλλου τεμαχίου γης. Επιπλέον, όμως, ο χουβαρντάς νυν αρχιεπίσκοπος παραχώρησε και νερό.

«Σε περίπτωση που οι διατρήσεις δεν ήταν επιτυχείς, η Μόνη είχε την υποχρέωση να παραχωρεί 20 τόνους νερό ημερησίως στην εταιρεία. Μια διάτρηση έγινε σε σημείο πάνω από το αγίασμα του Άγιου Νεόφυτου. Ως αποτέλεσμα της άντλησης μεγάλων ποσοστών νερού, η πηγή του αγιάσματος στέρεψε.»