Όταν η Τράπεζα Κύπρου έδινε δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις στις «επιχειρησεις ανάπτυξης γης», μάλλον περίμεναν ότι θα μας τα φορτώσουν και αυτά…

 «Δάνεια δισεκατομμυρίων ευρώ χωρίς επαρκή ανάλυση κινδύνων, με επιφανειακή και ελλιπή μελέτη δεδομένων και χωρίς ολοκληρωμένες εξασφαλίσεις, έδωσε η Τράπεζα Κύπρου σε Κύπρο και Ελλάδα την περίοδο της φούσκας των οικονομιών  των δυο χωρών, αλλά και αργότερα όταν εισήλθαν για καλά στην δίνη της κρίσης. Σήμερα πολλά από τα δάνεια αυτά επιβαρύνονται με επισφαλειες, αρκετά θεωρούνται δύσκολα εισπράξιμα και άλλα έχουν ήδη τοποθετηθεί «σε οριστική καθυστέρηση» [….] Ο δανεισμός των 36 επιχειρήσεων από 309 εκατομμύρια το 2006 έφθασε το 1.8 δις το 2011. Ενώ η χρηματοδότηση και η αποπληρωμή ήταν προβληματική η διοίκηση της Τράπεζας Κύπρου δεν διενεργούσε προβλέψεις  ή ήταν ελάχιστες.

http://www.philenews.com/el-gr/top-stories/885/154536/asydoti-daneiodotisi-stis-epicheiriseis

 (Θ. Θειοπούλου, Φιλελεύθερος, 20/7/2013)

Τα δάνεια της Τράπεζας Κύπρου ως βάρος για την οικονομία: ανάμεσα στα συμφέροντα των developers και τα funds

Η είδηση και το θέμα της βδομάδας περιστράφηκε γύρω από την πληροφορία ότι υπήρχε σχέδιο, το οποίο συζητήθηκε και με την τρόικα για  διαχωρισμό της Τράπεζας Κύπρου σε δυο τράπεζες – μια τράπεζα ακινήτων και μια εμπορική. Η συζήτηση για το θέμα συνοδεύτηκε από μια αποκάλυψη και μια έμμεσα συγκαλυμμένη ταξική συζήτηση. Η αποκάλυψη με πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της εφημερίδας Φιλελεύθερος για τα επισφαλή δάνεια των μεγάλων ιδιοκτητών γης για ανάπτυξη [developers]. Η ταξική αντίδραση της συγκεκριμένης ομάδας ήταν άμεση: Αμέσως, αντέδρασε ο αρχιεπίσκοπος, ο πιο μεγάλος μέτοχος της προηγούμενης μορφής της Τράπεζας Κύπρου και ακολούθησε ο ΔΗΣΥ – τα υπόλοιπα κόμματα εξέφρασαν ενδοιασμούς, που είχαν να κάνουν με το πώς θα επηρέαζε τους μικροϊδιοκτήτες και το πώς θα εσυζητείτο το θέμα. Η κυβέρνηση φάνηκε διχασμένη – ενώ ο ΔΗΣΥ στηρίζει τους μεγαλοϊδιοκτήτες, η κυβέρνηση ήταν πιο επιφυλακτική σύμφωνα με το πρωτοσέλιδο του Πολίτη στις 23/7, όπου αναγνώριζε ότι οι «ντεβέλοπερς» μπλόκαραν προσωρινά το σχέδιο, αλλά, σύμφωνα με την εφημερίδα, ο κ. Αναστασιάδης απλώς στήριξε την αναβολή απόφασης μέχρι να εγκριθεί συμβούλιο από τους νέους μετόχους. Διότι από την άλλη, υπάρχουν σαφώς και συμφέροντα, που θεωρούν σωστή την απόφαση ή όπως το κωδικοποίησε η Καθημερινή «Επενδυτικό φλερτ για την Τράπεζα Κύπρου». Κάποιοι, προφανώς, θέλουν να πάρουν την θέση των τοπικών developers.

Οι develors μπορεί να φορούν τώρα το μανδύα της υπεράσπισης των κοινών θνητών, ή ίσως και της τοπικής αγοράς, αλλά είναι η δική τους φούσκα που απειλεί να παρασύρει και τους υπόλοιπους - έχοντας συσσωρεύσει γη και ακίνητα, τα οποία τώρα δεν μπορούν να πληρώσουν, δημιουργούν ουσιαστικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια τους μια τεράστια τρυπά επισφαλειων στην τράπεζα. Για αυτό άλλωστε και το μεταβατικό συμβούλιο εστίασε ουσιαστικά σε αυτά τα είδη υποθηκών. Η προσπάθεια να ταυτιστεί η τράπεζα ακινήτων με την εκποίηση περιουσιών είναι εν μέρει παραπλανητική – η εκποίηση θα γίνει, αν δεν απαλλαγεί κάπως η τράπεζα από τον όγκο των επισφαλειων των developers που, αφού πρωτοστάτησαν στην φούσκα των ακινήτων πριν το 2008, ζητούν τώρα να τους ενισχύσει το κράτος – και θέλουν βασικά να φορτώσουν το πρόβλημά τους στους υπόλοιπους. Το ότι η κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην επιρροή αυτής της ομάδας - που συμπεριλαμβάνει και τον υπουργό εσωτερικών, αλλά και άλλους της ηγετικής ομάδας του ΔΗΣΥ - φαίνεται και από το πρόσφατο παραπάνω των κτηματομεσιτών – ουσιαστικά, η κυβέρνηση πριμοδοτεί την αγορά μόνο από developers όσον αφορά στους ξένους:

«Η αγορά ακινήτων έχει επηρεαστεί σοβαρά από τον πρόσφατο κανονισμό του υπουργείου εσωτερικών σύμφωνα με τον οποίο είναι υποχρεωμένοι οι αγοραστές από τρίτες χώρες να αποκτούν ακίνητο που πωλείται για πρώτη φορά κι αυτό όχι από ιδιώτες, αλλά από επιχειρηματίες ανάπτυξης γης» Σ. Κουρουκλίδης, αντιπρόεδρος Παγκύπριου Συνδέσμου Κτηματομεσιτών [Καθημερινή, σελ. 12, Οικονομική Κ.]

Η αποκάλυψη: Το πρόβλημα των δανείων σε επιχειρηματίες ακινήτων και ανάπτυξης γης ως η συνέχεια της φούσκας των ακινήτων – που ακολούθησε το χρηματιστήριο

Το ότι τα μπόνους των τραπεζιτών συνέχισαν χωρίς μείωση, ακόμα και όταν η κυπριακή οικονομία βρέθηκε υπό πίεση ήταν κάτι που ομολογήθηκε πριν δύο βδομάδες στις καταθέσεις αξιωματούχων της τράπεζας. Το ότι, όμως, η Τράπεζα Κύπρου συνέχιζε μια πολιτική επέκτασης και δανείων στη «βιομηχανία ανάπτυξης γης» σε μια περίοδο, που το κλίμα στην Ευρώπη ήταν ήδη δύσκολο και αναμενόταν να αρχίσουν απαιτήσεις για απόδειξη της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών, είναι κάτι που μέχρι τώρα συγκαλύφθηκε έντεχνα σε σχέση με την Τράπεζα Κύπρου. Εν μέρει, διότι τα σκάνδαλα στη Λαϊκή ήταν κραυγαλέα, εν μέρει και διότι η εκεί παρουσία του Βγενόπουλου έδινε ένα εύκολο στόχο. Από την άλλη, οι μεγαλομέτοχοι της Τράπεζας Κύπρου είχαν μεγάλα συμφέροντα και έτσι εμπόδιζαν, είτε τη δημοσιοποίηση, είτε τη διερεύνηση των σκανδάλων στο εσωτερικό της τράπεζας. Το ότι λ.χ. γίνονται τόσες καταθέσεις αξιωματούχων της τράπεζας και δεν τίθενται απλές ερωτήσεις, όπως πόσα δάνεια δίνονταν σε μέλη του ΔΣ είναι εκφραστικό. Όπως και το ότι δεν γίνεται καμιά συζήτηση ή ερώτηση γιατί απορρίφθηκε η πρόταση του Ριμπολόβλεφ τον Σεπτέμβριο του 2011 για επένδυση 800 εκατομμυρίων στην τράπεζα.

Το Σάββατο 20/7, ο Φιλελεύθερος μετά από καιρό είχε ένα όντως αποκαλυπτικό άρθρο της κ. Θ. Θειοπούλου - από τις λίγες δημοσιογράφους που κατέγραψε τουλάχιστον την κατάσταση των τραπεζών όταν άλλοι σιωπούσαν - για τα δάνεια της τράπεζας Κύπρου. Το πρωτοσέλιδο κείμενο αναφέρεται σε 36 εταιρείες, που πήραν δάνεια και παρά το ότι από το 2006 μέχρι το 2011, η οικονομία πέρασε - όπως σωστά αναφέρεται - από τη φούσκα - των ακινήτων - στην επίδραση της εισαγόμενης παγκόσμιας κρίσης, τα δάνεια αυξάνονταν, αναδιαρθρώνονταν και συνέχιζαν χωρίς - όπως αναφέρει ο εσωτερικός ελεγκτής της τράπεζας - να υπάρχουν ικανοποιητικές εξασφαλίσεις. Το δημοσίευμα, βέβαια, μπορεί να διέρρευσε ακριβώς μέσα στα πλαίσια των συζητήσεων για τα προβλήματα των μη-εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά πρόσφερε ένα ιστορικό πλαίσιο για να κατανοηθεί το πρόβλημα της Τράπεζας Κύπρου εξελικτικά. Συχνά λ.χ. η αύξηση του ποσού των δανείων από το 2006, ήταν πολλαπλάσια του ποσού του 2006 – δείχνοντας ουσιαστικά πως χρησιμοποιούσε η τράπεζα τη ρευστότητα, που είχε και την οποία είχε αποκτήσει και με πιέσεις το 2009: ενώ αρνείτο να παραχώσει χαμηλότοκα δάνεια σε μεσαίες επιχειρήσεις, προχωρούσε σε μαζικά δάνεια σε μεγαλοεπιχειρηματίες – και σε Κύπρο και σε Ελλάδα. Η αύξηση των δανείων από το 2006 μέχρι το 2011 ήταν εντυπωσιακή, όπως φαίνεται και από τον πίνακα πιο κάτω όπου κωδικοποιήθηκαν τα στοιχεία που ανέφερε το κείμενο του Φιλελεύθερου: στις πρώτες τέσσερις περιπτώσεις η αύξηση είναι γύρω στις 6-8 φορές το ποσό του 2006 – ενώ στις περιπτώσεις 5, 6 και 7 η αύξηση φαίνεται να αγγίζει ή να ξεπερνά το 20πλασιο ποσό. Ακολουθούν πιο ήπιες συγκριτικά περιπτώσεις είτε διατήρησης του ίδιου ποσού, είτε διπλασιασμού ή τριπλασιασμού, αλλά σε χαμηλά επίπεδα.

Στην τρίτη στήλη φαίνονται οι ανησυχίες του ελεγκτή της τράπεζας για τις εξασφαλίσεις – και τον κίνδυνο να μην έχει η τράπεζα τρόπο ανάκτησης των κεφαλαίων της. Αυτή η αλόγιστη επέκταση ήταν, ουσιαστικά, το υπόστρωμα της κατάρρευσης της τράπεζας – διότι τα ομόλογα ήταν το πιο εξόφθαλμο πρόβλημα. Πίσω από αυτό υπήρχε η φούσκα των ακινήτων, που στήθηκε πριν το 2008 και την οποία συντηρούσαν οι developers και οι ξενοδόχοι.

Τα ποσά που αναφέρονται είναι αξιοσημείωτα γιατί δείχνουν και την πρακτική της τράπεζας να συνεχίζει να δίνει δάνεια με την ελπίδα της τελικής πληρωμής ή κάποιου διακανονισμού. Οπότε, οι ό,ποιες συγκρίσεις αναγκαστικά θα πρέπει να γίνουν και σε αυτό το πλαίσιο.  Είναι ενδιαφέρον, επίσης, ότι αναφέρεται και μια περίπτωση «σχέσης» επιχειρηματία με μέλος του ΔΣ, ενώ όπως αποκαλυφθηκε τελικα ότι η περιπτωση 3, Aristo developers, αφορα την εταιρεια στην οποια εμπλεκεται και ο πρωην Προεδρος της Τραπεζας. Στην ερευνητικη της Τεταρτης 23/7 δοθηκαν τελικα σχετικα στοιχεια. Εν μέρει τα στοιχεία δείχνουν και κακή εκτίμηση της οικονομικής κατάστασης - και αποκαλυπτικό για τους τραπεζίτες, που κατά τα άλλα ήθελαν μέτρα λιτότητας από την υπόλοιπη κοινωνία - αλλά και μια σαφή τάση κερδοσκοπίας, που μάλλον, δείχνει και την τοπική εκδοχή της νοοτροπίας των Ιρλανδών τραπεζιτών, ότι θα τους ξελάσπωνε το Δημόσιο.

Ο πιο κατω πινακας δημιουρηγθηκε με βαση τις αναφορες του δημοσιευματος το Σαββατο και συμπληρωθηκε με βαση τα τεκμηρια που αναφερθηκαν στην επιτροπη την Τεταρτη 23/7  από τον κ. Η. Ηρακλεους υπευθυνο «υπηρεσιας πιστωτικου κινδυνου στην τραπεζα. http://www.philenews.com/el-gr/top-stories/885/155147/sto-mikroskopio-ta-daneia-kai-oi-diagrafes-tous-apo-tin-tr-kyprou

Εταιρεία:	Υπόλοιπο 2006	υπόλοιπο 2011	Προβλέψεις ή σχόλια εσωτερικού ελέγχου για αποπληρωμή ή λόγους επέκτασης
1. Κατασκευαστική εταιρεία: Δ. Μιχαηλ	1.47 εκατ	10.50 εκατ.	Προβλέψεις: 1.56
2.  Κατασκευαστική εταιρεία   Aristo developers	24.54 εκατ.	198. 58 έκατ	Δεν λήφθηκαν πρόβλεψες
3. Group εταιρειών Ακίνητα, ξενοδοχεία «Ανδρεα Δρακου»	16.96 εκατ.	114 εκατ.	Χορηγήσεις προβληματικές για 10 χρόνια. Τα δάνεια με αναχρηματοδοτήσεις και παρατάσεις
4. Επιχείρηση - συγκρότημα	9.8 εκατ.	63.54 εκατ.	Το συγκρότημα δεν έχει ικανότητα αποπληρωμής. Η τράπεζα όμως συνέχισε την χρηματοδότηση για κάλυψη ρευστοτικων αναγκών.
5. Κατασκευαστική εταιρεία: Χασαπης developers	5.6 εκατ.	130.7 εκατομ.	Προβλέψεις: 44.58 εκατ. Ικανότητα αποπληρωμής «βασίστηκε σε ατεκμηρίωτες και αισιόδοξες προβλέψεις». Υπάρχει δάνειο και για χρηματοδότηση Golf χωρίς να έχει εμπειρία η εταιρεία Πρόσθετα 27 εκατ. για αγορά γης.
6. «Εταιρεία» SZ Eliades	1.8 εκατομ.	38.93 εκατομ.	Παραχώρηση δανείων χωρίς διασφάλιση ικανότητας αποπληρωμής
7. «Εταιρεία» Quality Group	2.83 εκατ.	73.59 εκατ.	Πρόβλεψη: 27.85 εκατ. αποπληρωμή αμφίβολη. Έχουν γίνει «ομαλοποιήσεις λογαριασμών»
8. Γνωστος ομιλος τουριστικου κλαδου. Louis	31 εκατ.	114.41	Ατεκμηριωτες και πολύ αισιοδοξες προβλεψεις
9. Κατασκευαστική εταιρεία: Μ. Νεοφυτου	5 εκατ.	14.85 εκατομ.	«η τράπεζα παρασύρθηκε από κλίμα οικονομικής ευφορίας»
10. Μεγάλος όμιλος Συγκροτημα SFS που ασχολειται με χρηματιστηριακα	48.87 εκατομ.	80.68 εκατομ.	«Δανειοδότηση αδικαιολόγητη.. δεν προσκομίστηκαν ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις»
11. Εταιρεία γνωστό όνομα στην αγορά» Prime Tel	33.5 εκατομ.	35.74 εκατ.	Απουσία «εμπράγματων εξασφαλίσεων»
12. Συγκροτημα Σταμπουλη, Πρωταρας		7.03 εκατ.	4.49 εκατ. δοθηκε δανειο για εξοφληση αλλης τραπεζας. Δημιουργουνται «εκκρεμοτητες» παρα τις ομαλοποιησεις.
13 Δάνειο σε επιχειρηματία με «σχέση» με πρώην αξιωματούχο της τράπεζας		13.09 εκατ.	Ικανότητα αποπληρωμής  μη επαρκής και κίνδυνος πτώσης αξίας υποθηκευμένων ακινήτων
14. Εταιρεια Χατζηγιαννης στον Πρωταρα		31 εκατ.	Δεν υπαρχουν προβλεψεις. Η τραπεζα προσπαθησε να αποσπασει την επιχειρηση από ανταγωνιστες χωρις να τεκμηριωνεται η ικανοτητα αποπληρωμης εστω και των τοκων
15. «Γνωστή» Εταιρεία Δεν δοθηκαν στοιχεια στην ερευνητικη		51.02 εκατόν	Δεν έγιναν προβλέψεις. Έγιναν αναδιαρθρώσεις.
16. Εταιρεία… Και για αυτην δεν δοθηκαν στοιχεια		15.1 εκατομ.	Το δάνειο δόθηκε παρά τα σημάδια της κρίσης και τώρα ο δανεισμός αναδιαρθρώθηκε με καταβολή μόνο των τόκων
15. Εταιρεία..		17.64 εκατομ.	Το δάνειο δόθηκε για να αποσπάσει η τράπεζα «μερίδιο αγοράς χορηγήσεων» από ανταγωνισμό. Ικανότητα αποπληρωμής δεν είναι επαρκής.