Δελτίο εποχής: η μάχη του Συνεργατισμού χάθηκε αλλα τα μάτια ήταν ανοιχτά αυτήν την φορά…

Μια θλιβερή αλλα αποκαλυπτική ψηφοφορία: τα κυβερνητικά ψέματα, τα εκ των φαινομένων κατασκευασμένα bank runs, η διαπλοκή, η Logicom, η κρατική επιχορήγηση της Ελληνικής…

Η πορεία προς την συνεδρία της Βουλής για έγκριση της διάλυσης του Συνεργατισμού είχε όλα τα στοιχεία της διαπλοκής και της αποκάλυψης: τα συνεχώς μεταβαλλόμενα ψέματα γιατί έπρεπε να διαλυθεί ο Συνεργατισμός [ξεκινώντας από τα μη-εξυπηρετούμενα και καταλήγοντας στην τελική εικόνα που έδειχνε ότι το όλο σκηνικό έγινε για να στηριχθεί η Ελληνική], την διαπλοκή [με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Αβέρωφ μέσω Logicom, - που ήταν απλά η κορυφή του παγόβουνου], το ότι χρειάστηκε δημοσίευση στο ίντερνετ για να τεκμηριωθεί και να υποχρεωθεί ο Αβέρωφ να το παραδεχτεί φαινόταν να ειναι ενδεικτικό του ασφυκτικού ελέγχου ο οποίος ασκείται στα συμβατικά ΜΜΕ. 

Η πλειοψηφία της Βουλής ουσιαστικά έγκρινε μια συμφωνία που φαίνεται παράτυπη σε διάφορα σημεία, η οποία πάρθηκε με εμφανή σύγκρουση συμφερόντων του επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος [τουλάχιστον] που φαινόταν να έστησε την διαδικασία συγκρότησης πλειοψηφίας. Και η πλειοψηφία των βουλευτών καμώνονταν ότι δεν ήταν θέμα διαπλοκής και σύγκρουσης συμφερόντων με την οποία καθίστατο η ψηφοφορία τους παράτυπη – εκτός και αν η σύγκρουση συμφερόντων στην Βουλή δεν είναι παρατυπία. Αν οι βουλευτές ανέχονται την διαπλοκή με αυτόν τον τρόπο, με βάση ποια λογική ισονομίας καταδικάζονται πολίτες για παρατυπίες ή γιατί απέχουν μερικοί βουλευτές από ευσυνειδησία;

Και είχαμε και την αποκάλυψη του πραγματικού προσώπου των ρητορικών των τελευταίων χρόνων για μη παρεμβατικό κράτος – οι ίδιοι που φώναζαν για το μη παρεμβατικό κράτος, ουσιαστικά υποχρέωσαν την κοινωνία, να εγγυηθεί μια ιδιωτική τράπεζα, την Ελληνική, η οποία ήδη, σύμφωνα και με την αναφορά στην ανάλυση της Leslie G Manison, [1] εκφράζει τα συμφέροντα του «κυβερνώντος κόμματος». Οι εγγυήσεις και η «προικοδότηση» με 3.35 δις, η οποία δόθηκε, μέσω του Συνεργατισμού, στην Ελληνική ήταν σκανδαλώδης συγκριτικά, στοίχισε στο Δημόσιο, και φάνηκε λες και το όλο θέαμα το οποίο στήθηκε με δικαιολογία τα μη εξυπηρετούμενα του Συνεργατισμού είχε σαν βασικό στόχο την διάσωση της Ελληνικής – φορτώνοντας τα μη εξυπηρετούμενα στο Δημόσιο, και ανοίγοντας την πόρτα για πιο επιθετική πολιτική των τραπεζών στις εκποιήσεις.

«As a result of the acquisition of deposit liabilities of 9.7 billion euro and certain assets (government bonds of 4.1 billion euros, performing loans of 4.6 billion euros, and cash of 1.6 billion euros) from the CCB the size of Hellenic Bank’s balance sheet nearly trebles to over 17 billion euros. This purchase improves the quality of Hellenic Bank’s asset portfolio in the sense that its NPLs are reduced from 53 per cent to approximately 20 per cent of its gross loans…. In addition, the government has agreed to protect the assets of the Hellenic Bank by providing guarantees which could eventually be very costly if exercised. Moreover, the deal between the government and Hellenic Bank is imbalanced and one-sided….»

Το τραπεζιτικό ολιγοπώλιο σαν συνέπεια μιας απόφαση στην οποία η Βουλή δεν σεβάστηκε η ίδια του κανόνες της μη-διαπλοκής

Η διάλυση του Συνεργατισμού θα διερευνηθεί φυσικά και αναμένουμε τα πορίσματα. Αλλα με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, η ανικανότητα της κακής διακυβέρνησης [όπως υπέδειξε και η ΕΕ], και τα στοιχεία διαπλοκής [όπως υπέδειξε ο Γενικός Ελεγκτής] ήρθαν στο τέλος να καταλήξουν σε ένα σενάριο, που ναι μεν διάψευσε για ακόμα μια φορά τα ψέματα [προεκλογικά και μετεκλογικά] της κυβέρνησης – αλλα θέτει και ζήτημα σκοπιμοτήτων. Οι συνέπιες από την διάλυση του Συνεργατισμού είναι η πορεία προς ένα ολιγοπώλιο – και με βάση τα ιδιωτικά συμφέροντα, όπως φαίνεται και από την υπόθεση της Logicom.

Αυτό που αφήνει πίσω της η διάλυση του Συνεργατισμού είναι η διάφανη πια πρακτική της κυβέρνησης να προσπαθεί να συγκαλύψει την ανικανότητα και την διαπλοκή η και τις υπόγειες διαδικασίες υφαρπαγής δημοσίου/κοινού [όπως ήταν η μεταφορά των καταθέσεων του Συνεργατισμού σε ημέτερες, για μερικούς επιχειρήσεις/τράπεζες] πλούτου, με θεάματα εκβιασμών.

Σε αντίθεση με το 2013 η κοινωνία δεν ήταν σε θέση αυτήν την φορά να αντιδράσει καταλυτικά. Σαφώς για πρώτη φορά το κυβερνών κόμμα δέχθηκε έντονη κριτική, αλλα με τον άλφα η βήτα τρόπο ή εκβιασμό η διαδικασία οδηγήθηκε στην κατεύθυνση του ολιγοπωλίου τραπεζιτικών συμφερόντων. Μπορεί να πει κανείς ότι το 2013 η κοινωνία απέτρεψε μεν το πραξικόπημα του καθολικού κουρέματος [όλων των καταθέσεων και αυτών κάτω των 100,000] γιατί τους αφορούσε όλους, αλλα τότε δεν είχε ακόμα καθαρή εικόνα και τα ελεγχόμενα ΜΜΕ, κατάφεραν, μετα τον Μάρτιο της εξέγερσης να αποκαταστήσουν την «τάξη». Τωρα, όμως, το διαιρεμένο κοινό, δεν έδρασε, αλλα η εικόνα ήταν σαφής.

Το γιατί τα κόμματα του Κέντρου στήριξαν με τόση αποφασιστικότητα στο τέλος [και απέναντι στις τροπολογίες] την θέση της κυβέρνησης, είναι ανοικτό ζήτημα – η κριτική τους για πρώτη φορά ήταν έντονη, όντως έκαναν τα ίδια αλλαγές, αλλα ταυτόχρονα φάνηκε να θέλουν να περάσει ως έχει το νομοσχέδιο [μετα τις δικές τους αλλαγές]. Το ζητούμενο είναι το αντίτιμο – το οποίο θα φανεί στην πορεία. Το ΕΛΑΜ, από την άλλη, παρα τις φωνές για εσωτερική κατανάλωση ήταν αναμενόμενο να στηρίξει την κυβέρνηση αφού ουσιαστικά έκλεξε τον Αναστασιάδη μαζί με τον ΔΗΣΥ. 

Στο σύνολο [ή την πλειοψηφία] της, ωστόσο, η Βουλή συμπεριφέρθηκε με ένα είδος παρεϊστικης νοοτροπίας  – το ότι αφέθηκε ο Αβέρωφ να ψηφίσει ήταν εκφραστικό. Δεν βρέθηκε ένας να του υποδείξει να σεβαστεί έστω τυπικά τους θεσμούς αφού είχε εξασφαλιστεί πλειοψηφία για τα συμφέροντα του.

 Και δεν το υποδείχθηκε καν επίσης ότι οι θεατρινισμοί που θύμιζαν επαρχιακό θίασο περασμένων δεκαετιών, ήταν κωμικοί αλλα και χωρίς νόημα – το να ισχυρίζεται ο Αβέρωφ ότι η πεθερά του ήταν προνοητική δήθεν, ήταν προσβολή στην κοινή λογική: η Logicom δεν επιλέχθηκε στα πλαίσια της διάλυσης του Συνεργατισμού για να γίνει ρυθμιστικός παράγοντας συμφερόντων, και δεν δανειοδοτήθηκε ευνοιοκρατικά, γιατί είχε ή έχει σχέση με τα τραπεζιτικά αλλα από ότι φαίνεται γιατί εκεί έχουν συμφέροντα μερικές οικογένειες και κουμπάροι.

Το να συγκαλύπτει κανείς την διαπλοκή του με κωμικά [από άποψη λογικής] επιχειρήματα και να αφήνεται χωρίς υπόδειξη του ορίου, ήταν κατανοητό σαν σε παρειτσα – αλλα όχι σε Βουλή που ψήφιζε για κάτι κοινωνικά σημαντικό…

Οι ευρύτερες προεκτάσεις: μια κοινωνία αιχμάλωτη των διεθνών κεφαλαίων που χρησιμοποιούν τις κυπριακές τράπεζες σαν μηχανισμούς φοροδιαφυγής/ξεπλύματος κοκ..

Η υπόθεση του Συνεργατισμού φυσικά δεν πρόκειται να κλείσει. Αναμένεται το πόρισμα, αναμένονται επίσης και δικαστικές διαμάχες – αλλα και οι συνέπειες του ολιγοπωλίου και η σε χρόνο αντίδραση του κοινού – αν, όντως, εξαπολυθεί επίθεση στην πρώτη κατοικία και την μικροιδιοκτησια. Το τραπεζιτικό πρόβλημα της Κύπρου, ωστόσο, δεν θα λυθεί εύκολα γιατί το κομβικό σημείο έχει να κανει με την αιχμαλωσία της τοπικής κοινωνίας από τις διεθνείς ροές κεφαλαίων. 6 χρόνια μετα την κρίση του 74 η κυπριακή κοινωνία στεκόταν στα πόδια της – το 2018, 6 -8 χρόνια μετα την εισαγωγή της διεθνούς οικονομικής κρίσης από τις τράπεζες, η κρίση απλά μετατοπίζεται. Τωρα αυτό που κρύφτηκε κάτω από το χαλί προεκλογικά έσκασε στα μούτρα του Χ. Γεωργιάδη. Το πρόβλημα, όπως ορθά το έθεσε ο Π. Δημητριάδης, έχει να κανει με το χρήμα που «ξεπλένεται» [σαν φοροδιαφυγή η αλλωσπως] με τον άλφα η βήτα τρόπο στην Κύπρο μέσω τραπεζών – αυτά τα δισεκατομμύρια [πολλαπλάσια του κυπριακού ΑΕΠ]  έχουν φτιάξει πρόσβαση σε δικηγορικά γραφεία πολιτικών, σε κυκλώματα τραπεζιτών,

και η μόνη, ουσιαστική, άμυνα της κοινωνίας είναι ότι πέτυχε με την άρνηση να δεχτεί το καθολικό κούρεμα του 2013. Αν πετύχαινε αυτό θα ήμασταν σήμερα μια κανονική αποικία των ροών ξεπλύματος – κάθε φορά που θα είχαν απώλειες τα ξένα κεφάλαια θα μας φορολογούσαν μέσω καταθέσεων. Σήμερα το δίκτυο της νέο-αποικιακής διαπλοκής έχει απλωθεί και σε άλλους τομείς – όπως η πώληση διαβατήρια σε εκατομμυριούχους, και τα συνδεόμενα πολυώροφα τα οποία και παλιν φαίνονται να διασταυρώνονται μέσω δικηγορικών γραφείων κοκ.

Και σύντομα θα γίνει ζήτημα ελέγχου της ίδιας της γης και του χώρου όπως φαίνεται με τις παρεμβάσεις στις παραλίες και άλλους προστατευόμενους χώρους. Θα επεκταθεί δηλαδή, αναπόφευκτα, σε απόπειρα υφαρπαγής των κοινών – πέρα από την πώληση της γης της υποθηκευμένης μικροιδιοκτησιας μέσω υποθηκών σε διεθνή ταμεία. Και η Κύπρος είναι ένας περιορισμένος φυσικός χώρος.

Ο κόσμος αλλάζει και δεν ασχολείται με την παρελθοντολογική εσωστρέφεια μιας πολιτικής που απλά ενδιαφέρεται να τα ..οικονομήσει για το άμεσο μέλλον..

Θα φανεί πως θα ξεκαθαρίσει το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό τους επομένους μήνες. Ήδη έρχονται δυο ειδών εξελίξεις – στο κυπριακό και στις γεωτρήσεις για το φυσικό αέριο. Μπορεί και να μείνουν παγωμένα [όπως τα προηγούμενα χρόνια], μπορεί και να υπάρξουν θεάματα μετατοπίσεων υπό πίεση. Αλλα η γεωπολιτική περιοχή αλλάζει και η ίδια νοοτροπία που ενθάρρυνε την νέο-αποικιοκρατία μέσω τραπεζών, δεν φαίνεται να κατανοεί το τι γίνεται [λ.χ. την αυτονομοποιηση της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής μεσόγειοί από την Δύση] και επιμένει σε σενάρια που απλά εγκλωβίζουν τους ιθαγενείς σε εξαρτήσεις και διευκολύνουν, σαν συνέπειες, τις ξένες επεμβάσεις και συμφέροντα. Όπως ακριβώς τον Ιούλιο του 1974 με την σχέση 15^η και 20^ης Ιουλίου ως αιτίας και συνέπειας/αποτελέσματος. Το ότι δεν φαίνεται να κατανοούν μερικοί ούτε καν το ρήγμα και στο εσωτερικό της Δύσης ειναι αξιοσημείωτο σαν ένδειξη αδυναμίας κατανόησης συνεπειών και δυναμικών.

Αυτό που ξεκαθαρίζει καθώς οι μύθοι, οι μετατοπίσεις και τα φτηνά θεάματα συγκάλυψης, φθίνουν, ειναι ότι η κοινωνία είναι ήδη εν μέρει, και θα βρεθεί αναπόφευκτα σε ευρύτερο βαθμό στο μέλλον, μπροστά σε δεδομένα απέναντι στα οποία θα πρέπει να διεκδικήσει την γη, τον χώρο [τον ενιαίο γεωγραφικό χώρο], και τα δικαιώματα της απέναντι σε εσωτερικούς και εξωτερικούς παίκτες/διεκδικητές υφαρπαγής – σε ένα σκηνικό όπου βασικοί θεσμοί φαίνονται σε κρίση είτε λόγω διαπλοκής [που ειναι πια στο στάδιο του ξεδιάντροπου], είτε λόγω υπονόμευσης. Ο Συνεργατισμός ήταν ένας τέτοιος θεσμός – ρύθμισης της αγοράς και τοπικής άμυνας – ο οποίος χάθηκε λόγω των πιο πάνω.

Μερικές φορές δεν έχει σημασία τι νομίζουν μερικοί - αλλα τι θα πρέπει να κάνουν με βάση τα δεδομένα τα οποία εμφανίζονται μπροστά τους.

 Και οι δυναμικές της εποχής δείχνουν να οδηγούμαστε σε μια ευρύτερη πραγματοποίηση της κοινωνιολογικής πρόβλεψης για τις συνέπειες της νεωτερικοτητας και της προέκτασης της στην μετα-νεωτερικότητα: «..κάθε τι το ιερό βεβηλώνεται, κάθε τι το στερρό εξαϋλώνεται, και οι άνθρωποι οδηγούνται στην ανάγκη να δουν με νηφάλιο μάτι τις σχέσεις τους με τον εαυτό τους και τους συνάνθρωπους τους”. Και στην περίπτωση των κυπρίων ιθαγενών, βορείως και νοτίως, οι οποίοι είναι οι πρώτες γενιές κατοίκων αυτού του νησιού μετα την αρχαιότητα, οι οποίοι αυτοκυβερνονται, μετα το 1960, η πράξη και η «μοίρα» τους μπορεί να μην έχει και τόση σημασία για το παγκόσμιο η και για τον περίγυρο τους – αλλα για τους ίδιους ίσως να είναι το μόνο «παιχνίδι» στο οποίο αξίζει να εμπλακούν, ή στο οποίο θέλοντας και η θα αναγκαστούν να εμπλακούν.  Και αν θέλουν να γράψουν Ιστορία [και να έχουν κατά συνέπεια κάτι να πουν στο παγκόσμιο τραπέζι των πολιτισμών και της πολιτικής σαν μορφής αξιοπρέπειας] αλλα και για να επιβιώσουν σαν ανεξάρτητοι πολίτες και όχι σαν μειονότητα ή εξαρτώμενοι αποικιοκρατουμενοι.. Είναι πολύτιμος χώρος το νησί – και μπορεί εύκολα να το χάσουν.

Για την ώρα χάθηκε η μάχη του Συνεργατισμού – όχι το συνολικό παιχνίδι. Το γεγονός ότι δεν πέρασε το θέαμα των εκβιασμών, και αναδύθηκε μια οργή μέσα από τον ελεύθερη Δημόσια Σφαίρα του ίντερνετ [της τεχνολογίας της πληροφορησης-επικοινωνιας του μέλλοντος], ήταν ένα ακόμα βήμα απελευθέρωσης του νου από τις κατευθυνόμενες αναπαραστάσεις….Η πράξη αναμένεται.

Σε αυτήν την περίπτωση ίσως να λειτούργησε και το κόλπο του διχασμού που παίζει σαν χαλασμένο κασετόφωνο ο Αβέρωφ…Και είναι σαφές πια ότι η εισαγόμενη ρητορική φούσκα της «ελεύθερης αγοράς» είναι η παλιά εσωτερική  φούσκα της διαπλοκής και των πελατειακών σχέσεων που παράγει ολιγοπώλια. Η πραγματική αγορά πρέπει να υπερασπιστεί με ρυθμιστικούς θεσμούς που εμποδίζουν τα ολιγοπώλια της διαπλοκής. Και ο Συνεργατισμός ήταν ένας τέτοιος ρυθμιστικός θεσμός. Τωρα, μέχρι να βρεθεί αντικατάσταση, πρέπει να γίνει διασπορά καταθέσεων, και οργάνωση μικρομετόχων ενάντια στα δίκτυα διαπλοκής.

Μετά το «άνοιγμα των ματιών», το επόμενο βήμα ειναι «Εν αρχή ην η Πράξη» ….

---

[1] https://cyprus-mail.com/2018/07/04/implications-of-the-shambolic-co-op-deal/
Η συγγραφέας ανήκει σαφώς στους mainstream οικονομολόγους και διετέλεσε και σύμβουλος του ΔΝΤ.