Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ 1900-1960: πώς ένα Σχολείο όπου τα λαϊκά στρώματα και οι πλουραλιστικές τους παραδόσεις συναντήθηκαν με τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, μετατρέπεται σήμερα σε χώρο επίδειξης των ανασφαλειών/κόμπλεξ κατωτερότητας μερίδας της Αστικής τάξης και του επαρχιώτικου ρατσισμού της

Εnglish translation  at the end

Εισαγωγική αναφορά της Δ.Α.: Η Αγγλική Σχολή ως κομβικό σημείο κατανόησης των επιδράσεων και των διαμαχών γύρω από το ελληνοκυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα – και γιατί μερίδα της ελληνοκυπριακής αστικής τάξης φοβάται ακόμα και την σκιά της και καταφεύγει μόνιμα στο παρελθόν…

Το ακόλουθο κείμενο του κ. Γ. Κουμουλλή προσφέρει μια πολύ σημαντική πλαισίωση για τις διαμάχες γύρω από την Αγγλική Σχολή. Καταγράφει τί ήταν ουσιαστικά η Σχολή μέχρι το 1960 – σαν ένα σχολείο των λαϊκών στρωμάτων αλλά και ένας χώρος, όπου η ιστορική συνύπαρξη των δυο κοινοτήτων συνάντησε τις ιδέες του Διαφωτισμού και της ανοχής της Δύσης που εισήχθηκαν, σε μαζικό επίπεδο, στην Κύπρο την περίοδο μετά το 1878 – και τη διάχυση της μαζικής εκπαίδευσης. Και όπως παρατήρησε και ο P. Loizos στο κείμενο/περίληψη των βασικών διαστάσεων του εκμοντερνισμού στην Κύπρο,[1] η κρίση εξουσίας που εμφανίστηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα και κορυφώθηκε την δεκαετία του 1940, είχε σαν σημαντικό φορέα αμφισβήτησης και την εισαγωγή νέων ιδεών μέσω της εκπαίδευσης. Στην ελληνοκυπριακή κοινότητα αυτές οι ιδέες που απειλούσαν το κατεστημένο οδήγησαν την εκκλησία και τις άρχουσες τάξεις σε μια διαδικασία εκκαθάρισης των σχολείων από κριτικές απόψεις – η διαδικασία ξεκίνησε από το 1930 και κορυφώθηκε το 1948[2]..Από τότε η ελληνοκυπριακή παιδεία παρέμεινε ελεγχόμενη και με βασικά συντηρητική κατεύθυνση – παρά τις προσπάθειες [μετά το 1974 και πρόσφατα] για μεταρρυθμίσεις που άνοιξαν κάπως το στενό της πλαίσιο. Αντίθετα, σε σχολεία όπως η Αγγλική Σχολή έβρισκαν καταφύγιο και δάσκαλοι/καθηγητές που δύσκολα θα γίνονταν ανεχτοί στο υπάρχον κρατικό σύστημα. Ίσως να μην είναι τυχαίο σε αυτό το πλαίσιο, ότι ο ποιητής της αμφισβήτησης της δεκαετίας του 1970,[ο αντίστοιχος του Τεύκρου Ανθία της δεκαετίας του 1920] ο Δώρος Λοιζου, δίδασκε εκεί – στην Αγγλική Σχολή…Η Αγγλική σχολή παρέμεινε και εκείνα τα χρόνια ένα είδος εναλλακτικής μορφής παιδείας. Εξακολουθούσε μέχρι το 1974 να είναι δικοινοτική, και παρά τα δίδακτρα, τα παιδιά από τα λαϊκά στρώματα αντιμετωπίζονταν με διαβαθμισμενα δίδακτρα – κάτι σαν το αμερικανικό  affirmative action.[3]

O Κάνον Νιούαμ κάθεται στο κέντρο και στα αριστερά του ο ποιητής / καθηγητής Δημήτρης Λιπέρτης

Canon Newham siting in the centre. To his left the poet/teacher Demetris Lipertis

Όμως, οι αλλαγές στην κοινωνία οδήγησαν σε μια ακόμα ειρωνεία της τύχης: η άρχουσα τάξη που επέβαλε στα ελληνοκυπριακά σχολεία την οπισθοδρομική έμφαση [μια έμφαση σαφώς πολύ πιο συντηρητική από τα τουρκοκυπριακά σχολεία – κάτι που φαίνεται και από τις αντίστοιχες συντεχνίες των διδασκόντων] δεν έστελλε τα παιδιά της στο πειθαρχημένα σχολεία – αλλά προτιμούσε το πιο ανοιχτό πνεύμα, των σχολείων που δεν ελέγχονταν από το οπισθοδρομικό υπουργείο παιδείας που προσπαθούσε ακόμα και την δεκαετία του 1960 να δικαιολογήσει γιατί έπρεπε να διδάσκεται η κυπριακή ιστορία και γεωγραφία στα σχολεία.[4] Αλλά τελικά αυτή η μετατόπιση της Αστικής τάξης φαίνεται ότι μετέφερε μαζί της και την βαθιά συντηρητική νοοτροπία της ίδιας της τάξης – έτσι ενώ η κοινωνία άρχισε σιγά σιγά να ανοίγει και πάλι, μετά το τραύμα του 1974,, και όπως φάνηκε το 2003 με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, να επαναφέρει στην επιφάνεια τα υπόγεια ρεύματα της μνήμης της συμβίωσης, μερίδα της αστικής τάξης έφευγε και πάλι προς το παρελθόν - όπως το 1920, όπως το 1948..

Ο ιδρυτής της Αγγλικής Σχολής, Κάνον Νιούαμ
The Founder of English School, Canon Newham 

…η κρίση εξουσίας που εμφανίστηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα και κορυφώθηκε την δεκαετία του 1940, είχε σαν σημαντικό φορέα αμφισβήτησης και την εισαγωγή νέων ιδεών μέσω της εκπαίδευσης. Στην ελληνοκυπριακή κοινότητα αυτές οι ιδέες που απειλούσαν το κατεστημένο οδήγησαν την εκκλησία και τις άρχουσες τάξεις σε μια διαδικασία εκκαθάρισης των σχολείων από κριτικές απόψεις – η διαδικασία ξεκίνησε από το 1930 και κορυφώθηκε το 1948[5]..Από τότε η ελληνοκυπριακή παιδεία παρέμεινε ελεγχόμενη και με βασικά συντηρητική κατεύθυνση – παρά τις προσπάθειες [μετά το 1974 και πρόσφατα] για μεταρρυθμίσεις που άνοιξαν κάπως το στενό της πλαίσιο. Αντίθετα, σε σχολεία όπως η Αγγλική Σχολή έβρισκαν καταφύγιο και δάσκαλοι/καθηγητές που δύσκολα θα γίνονταν ανεχτοί στο υπάρχον κρατικό σύστημα. Ίσως να μην είναι τυχαίο σε αυτό το πλαίσιο, ότι ο ποιητής της αμφισβήτησης της δεκαετίας του 1970,[ο αντίστοιχος του Τεύκρου Ανθία της δεκαετίας του 1920] ο Δώρος Λοιζου, δίδασκε εκεί – στην Αγγλική Σχολή

Και αυτή η αντιφατική στιγμή καταγράφηκε στην Αγγλική Σχολή – έτσι, ενώ η Σχολή έγινε ντε φάκτο, και με βάση την ιστορική παράδοση το πρώτο δικοινοτικό σχολείο μετά το 1974, η αστική τάξη της Λευκωσίας ανακάλυψε και πάλι [όπως και μετά το 1948] τον ρατσισμό. Διότι μια τάξη που δεν έχει δημιουργήσει τίποτα [ούτε ιστορικά ούτε καν οικονομικά – αφού απλά διαχειρίζεται εισαγωγές και μια πολιτεία για την οποία αγωνίστηκαν τα λαϊκά στρώματα, ενώ η ίδια επιχορηγούσε τον έλληνα-ενωτικό εθνικισμό] έβλεπε την Αγγλική Σχολή σαν απλώς ένα χώρο επίδειξης, όπου τα παιδιά της θα έπαιρναν βαθμούς για να πάνε να σπουδάσουν στην Αγγλία – και να δικαιολογήσουν το κόμπλεξ των ελληνοκύπριων αστών που είναι [και νιώθουν] επαρχιώτες μπροστά στη δουλοπρεπή φαντασίωση να γίνουν «σερ».

…έτσι ενώ η κοινωνία άρχισε σιγά σιγά να ανοίγει και πάλι, μετά το τραύμα του 1974,, και όπως φάνηκε το 2003 με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, να επαναφέρει στην επιφάνεια τα υπόγεια ρεύματα της μνήμης της συμβίωσης, μερίδα της αστικής τάξης έφευγε και πάλι προς το παρελθόν - όπως το 1920, όπως το 1948.. Και αυτή η αντιφατική στιγμή καταγράφηκε στην Αγγλική Σχολή – έτσι, ενώ η Σχολή έγινε ντε φάκτο, και με βάση την ιστορική παράδοση το πρώτο δικοινοτικό σχολείο μετά το 1974, η αστική τάξη της Λευκωσίας ανακάλυψε και πάλι [όπως και μετά το 1948] τον ρατσισμό.

Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο το σύντομο κείμενο αναφορά του κ. Κουμουλλή, έχει πολλαπλές χρήσεις – τοποθετεί σε ιστορικό πλαίσιο μια διαμάχη με ευρύτερες προεκτάσεις, αλλά καταγράφει έμμεσα και την αδυναμία μερίδας της τοπικής αστικής τάξης, να κατανοήσει τον κόσμο στον οποίο ζει.. Και αν δει κανείς την ανάλυση του P. Loizos για τις εξελίξεις την δεκαετία του 1940, δεν θα είναι η πρώτη φορά που τοπικές μορφές εξουσίας κατέφυγαν στο χθες...

«Οι ιδέες εισέρχονταν στην κοινωνία μέσω αυτής της οδού [σπουδές στο εξωτερικό], καθώς και μέσω της αριστεράς. Το γεγονός ότι η εκκλησία αισθανόταν συνεχώς να πιέζεται και από τις δυο αυτές κατευθύνσεις, από τον μοντερνισμό των απόφοιτων των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και από την υλισμό της αριστεράς, ίσως εξηγεί εν μέρει το σθένος και τον χρόνο που διάλεξε η εκκλησία να δεσμευτεί με την ΕΟΚΑ..»

Και η ταύτιση δεν έγινε μόνο από την ΕΟΚΑ… Η αστική τάξη, οι γονείς των παιδιών που σπούδαζαν τότε στο εξωτερικό ταυτίστηκε με την ακροδεξιά υστερία ενάντια στις «νέες ιδέες» από το 1948[6]..Όπως έκαναν και μερικοί γονείς μετά το 2000 στην Αγγλική Σχολή που φώναζαν γιατί τα παιδιά τους, ανέπτυσσαν διαφορετικές ιδέες..

Γκραβούρα του παλαιότερου συγκροτήματος κτηρίων της Αγγλικής Σχολής, κοντά στην πύλη Πάφου όπου σήμερα στεγάζονται τα Δικαστήρια Λευκωσίας. Στις  εγκαταστάσεις του, κοντά στο Προεδρικό, μεταφέρθηκε μετά το 1936.

Engraving of the older building complex of the English School, near the Paphos Gate where the Nicosia Courts are housed today. It was transferred to its current location near the Presidential Palace on 1936.

Το κείμενο του κ.Κουμουλλη – ένα ιστορικό ταξικό και πολιτισμικό πλαίσιο για την Αγγλική Σχολή

Μέχρι το 1960, η ΑΣ ήταν το σχολείο των φτωχών, το σχολείο της εργατικής τάξης, το σχολείο της αγροτικής τάξης, το σχολείο των μη προνομιούχων. Ο πρωταρχικός στόχος των μαθητών ήταν να εξασφαλίσουν μια καλή δουλειά στο δημόσιο κι όχι- όπως συμβαίνει μετά την ανεξαρτησία- να εισαχθούν σε Αγγλικό πανεπιστήμιο.

'Oταν εκτίζετο η Αγγλική Σχολή στον λόφο γύρω στο 1938
Τhe English school, being built at its current location around 1938

Από την περίοδο 1900 μέχρι το 1960, που ανακηρύχθηκε η Κύπρος ανεξάρτητο κράτος, η Αγγλική Σχολή ήταν το μοναδικό δικοινοτικό σχολείο στη Κύπρο που έδινε την ευκαιρία στους φτωχούς μαθητές να εξασφαλίσουν μια καριέρα στο δημόσιο. Τα δίδακτρα ήτανε συγκριτικά πάρα πολύ χαμηλά επειδή χρηματοδείτο από την αποικιακή κυβέρνηση, π.χ., τη δεκαετία του 1950 ήταν 3 λίρες το τρίμηνο που ήταν περίπου το 20% του μέσου όρου των διδάκτρων των γυμνασίων. Δεχότανε μαθητές για να συμπληρωθούν 3 τμήματα των 30 - δύο για Ελληνοκύπριους και ένα για Τουρκοκύπριους. Μετά από ένα χρόνο (στη δεύτερη τάξη) η διαίρεση Ε/κ και Τ/κ μαθητών τερματιζότανε και τα τρία τμήματα συμπεριλάμβαναν μαθητές όλων των εθνοτήτων και θρησκειών μια και στη δευτέρα τάξη εισάγονταν αλλοδαποί μαθητές, κυρίως από το Junior School (μετά το 1944). Στη τετάρτη τάξη οι μεν Ε/κ έκαναν εντατικά μαθήματα για την εκμάθηση των τουρκικών, οι δε Τ/κ για την εκμάθηση των ελληνικών. Πρέπει, όμως, να τονισθεί ότι η επικοινωνία μεταξύ Ε/κ και Τ/κ μαθητών δεν κωλυόταν πριν την τετάρτη τάξη διότι κυριολεκτικά όλοι οι Τ/κ μαθητές μιλούσαν ελληνικά, πολλοί, δε, με άπταιστη κυπριακή προφορά.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι ο Νιούαμ πέτυχε κάτι μοναδικό στην ιστορία της Κύπρου, διότι η ΑΣ εξελίχθηκε σ’ ένα σχολείο πολύ-πολιτισμικό, στο οποίο υπήρχε αλληλοσεβασμός και αδελφοσύνη μεταξύ των Ε/κ και Τ/κ. Υπ΄ αυτή την έννοια, την περίοδο 1900-1960 η Αγγλική Σχολή ήταν μια όαση στο μέσο μιας απέραντης εθνικιστικής ερήμου. Ο Νιούαμ ήταν εμπνευσμένος από τα κηρύγματα των Διαφωτιστών με το σύνθημα το τρίπτυχο Liberté, égalité, fraternité (Ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη).

O Νιούαμ έτρεφε την αυταπάτη ότι σύντομα η Κύπρος θα είχε ενιαία Παιδεία, δηλαδή, δημόσια σχολεία στα οποία θα φοιτούσαν μαθητές όλων των εθνικοτήτων και θρησκειών. Ενόσω, όμως, η Παιδεία της Κυπριακής Δημοκρατίας παραμένει «ελληνοκεντρική» το όραμα του Νιούαμ θα είναι απραγματοποίητο. Παρ΄ όλα αυτά η παιδεία μπορεί, τουλάχιστο, να συμβάλει ούτως ώστε οι αντιδραστικές, ρατσιστικές, σοβινιστικές και διχαστικές ενέργειες των μαθητών να εξαλειφθούν. Αποτελεί ακτίνα ελπίδας η πρόσφατη ομιλία του υπουργού Παιδείας για συνεργασία των ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών εκπαιδευτικών οργανώσεων, ακόμα και για κοινές συνάξεις Ε/και Τ/κ μαθητών στις οποίες θα διδάσκονται οι μαθητές την κοινή πολιτιστική παράδοση, τα Κυπριακά έθιμα και άλλα κοινά. Με άλλα λόγια ο υπουργός Παιδείας μπήκε στο πνεύμα Νιούαμ, των ελεύθερων στοχαστών.

Ο Νιούαμ ποτέ δεν οραματίσθηκε ένα Ελληνικό Λύκειο με αγγλική χροιά, όπου ο ρατσισμός επίσημα προωθείται στο ζενίθ του, ενώ ο σεβασμός προς την διαφορετικότητα βουλιάζει στο ναδίρ του. Δυστυχώς, ο αντιρατσιστικός σπόρος που έσπειρε ο Νιοάμ πήγε χαμένος, όπως μας υπενθυμίζει το Λύκειο Στροβόλου που εν έτει 2016 απαγόρευσε σε Δικοινοτική Χορωδία να παρουσιαστεί σε εκδήλωση του σχολείου, καθώς δεν ήθελαν να πουν τραγούδι στα τουρκικά. Αυτή η απαγόρευση είχε και την τραγελαφική της νότα, διότι υποτίθεται ήταν εκδήλωση ενάντια στο ρατσισμό!

Ούτε οραματίσθηκε ποτέ ο Νιούαμ να εκκολάπτονται στην Αγγλική Σχολή μαθητές με άκρατο σοβινισμό και να γράφουν, πιθανότατα με την προτροπή των γονιών τους, σιβυλλικά σλόγκαν στους τοίχους όπως «The English School is Greek».

Ούτε ποτέ ο Νιούαμ διανοήθηκε να εισβάλλουν εξωσχολικοί σοβινιστές-τραμπούκοι και να επιτίθενται σε μαθητές του σχολείου επειδή δεν τους αρέσει η καταγωγή τους.
Με λίγα λόγια, η σημερινή Αγγλική Σχολή ουδεμία απολύτως σχέση έχει με εκείνη του 1960 και πριν.

O κ Αιμίλιος Σολωμού, o οποίος διετέλεσε καθηγητής της Αγγλικής Σχολής, ομιλητής στην εκδήλωση  «Αγγλική Σχολή Λευκωσίας 70 χρόνια από το θάνατο του ιδρυτή του Κάνον Φρανκ Νιούαμ», η οποία διοργανώθηκε από το ESOBGA στις 6 Μαρτίου 2016. H προσωπική του μαρτυρία: “Όταν ήταν μικρός έβλεπε, είπε, με δέος από μακριά το Σχολείο. Σε κάποια φάση πήγε και ρώτησε για το πώς μπορούσε να σπουδάσει εκεί. Οι γονείς του ήταν φτωχοί και δεν μπορούσαν να τον στηρίξουν οικονομικά. Όμως, όχι μόνο πήρε υποτροφία, αλλά η Σχολή επιχορήγησε, με υποτροφία, και τις σπουδές του στη συνέχεια στη Βρετανία.”

Ex English School teacher Mr. Emilios Solomou, addressing the commemoration, 'The English School, Nicosia 70 years from the death of its founder Canon Frank Newham', οrganized by ESOBGA on the 6th March 2016. His personal testimony: When he was small he would look at the school from afar with awe. At some point he went and asked how could he studied there. His parents were poor and could not support him financially. But not only did they give him a scholarship, but the School sponsored his studies in the UK”

THE ENGLISH SCHOOL 1900-1960:
how a school, where the working classes and their pluralistic traditions met with the European Enlightenment, is being transformed into a showroom of the insecurities / inferiority complex of a section of the “dominant elit”

and its provincial racism

Introductory comment by Defteri Anagnosi.: The English School as a focal point of understanding the impacts and conflicts around the Greek Cypriot education system - and why a section of the Greek Cypriot dominant elite is afraid of its own shadow and constantly resorts to the past ...

The following article by former English School Economics teacher, Mr. G. Koumoullis provides a very important framework for the conflicts surrounding it. He records what was essentially the School up until 1960 - as a school for the popular classes but also a place where the historical coexistence of the two communities met the ideas of the Enlightenment and the tolerance of the West, which were introduced at a mass level, in Cyprus for the period after 1878 - and the spreading of public education.

And as observed by P. Loizos in his script / summary of the key elements of modernization in Cyprus [1], the power crisis that emerged in the first decades of the 20th century and peaked in the 1940s, beared  the introduction of new ideas through education, as an important challenge vector. In the Greek Cypriot community, these ideas which threatened the status quo, led the church and the ruling classes into a process of cleansing off critical views from schools - the process began in 1930 and peaked in 1948 [2] …

Since then the Greek Cypriot education remained under control and with an essentially conservative direction - despite the efforts [after 1974 and more recently] for reforms which slightly opened its narrow scope. Contrary wise, schools like the English School offered shelter to teachers who were not easily tolerated by the set state system. Perhaps it is not a coincidence in this context, that the poet of defiance, of the 1970s, Doros Loizou, [the equivalent of Tefkros Anthias of the 1920s], taught there – at the English School ... 

But changes in society have led to yet another irony: the dominant group, which imposed a regressive focus onto the Greek Cypriot schools [an emphasis distinctly much more conservative than in the Turkish Cypriot schools - something that is evident by the respective teacher unions] ceased to send their children to the disciplined schools - but preferred the openness of the schools that were not controlled by the backward ministry of education, which was still trying, even in the 1960s to justify why Cypriot history and geography should not be taught at schools. [4]

Ultimately this shift of the social elit, seems to have relayed with it, the deeply conservative mentality of their class - thus while society slowly began to open up again, after the trauma of 1974 and, as demonstrated in 2003 with the opening of the checkpoints , to bring back to the surface the undercurrents of the memory of co-existence, a section of the ruling class recurred to the past –as in 1920, as the 1948..

And this controversial moment was recorded at the English School - so whereas the School,  based on its historical tradition, became de facto the first bicommunal school after 1974, the social elit of Nicosia discovered yet again [like after 1948] racism. Because a class that has not created [neither historical nor even financially – since it simply manages imports and a state, for which the working classes fought, while they were subsidizing the Greek-“Union with Greece” nationalism], saw the English School as simply a show off place where its children would get the marks needed for going to study in England – in order also to justify the inferiority complex of the Greek Cypriot social elite, who are [and feel] “provincials” in front of the subservient fantasy of becoming "Sir" οr “Lady”.

In this historical context the brief report of Mr. Koumoullis has multiple functions - places into historical context a conflict with wider implications, but also indirectly records the inability of a section of the local social elite, to comprehend the world it lives in.. And if one  looks into the analysis of P. Loizos of the developments during the 1940s, she will discover that this is not the first time that local forms of power resorted to the past ...

"The ideas entered society through this pathway [studying abroad], and via the left. The fact that the church constantly felt that it was pressed from both of these directions, from the modernism of the European universities graduates and from the material realism of the left, perhaps partly explains the vigor and the timing of its pledge with EOKA. . "

And the identification was not only with EOKA ... The bourgeoisie, the parents of the children who were studying abroad at the time, identified with the extreme right-wing hysteria against the "new ideas" from 1948 [5] .. As did some parents after 2000 at the English School, who  were yelling  because their children were developing different ideas ..

THE ENGLISH SCHOOL 1900-1960 Mr. George Koumoullis

Up until 1960, the English School was the school of the poor, the school of working class, the school of the rural class, the school of the disadvantaged. The primary goal of the students was to secure a good job in the public sector and not - as is the case after independence – to get access in English universities.

From 1900, up until 1960 when Cyprus was declared an independent republic, the English School was the only bi-communal school in Cyprus, which gave poor students the opportunity to secure a career in the public sector. Tuition fees were comparatively extremely low, as the school was funded by the colonial government. For example, in the 1950s they were set at 3 pounds per term, a sum equivalent to 20% of the average gymnasium fees. It accepted students to fill in three classes of 30 – two classes for Greek Cypriots and one for Turkish Cypriots. The segregation of G / C and T / C students was ended in the second year, where all three classes included students of all nationalities and religions, including foreign (English speaking) students entering the school , mainly from the Junior School (from 1944). In fourth grade, the G / C did intensive courses in Turkish language, and the T /C in the Greek language. However, it should be noted that communication between G / C and T / C students was not hindered by language prior the 4th grade, as literally all T / C students spoke Greek, many, with a fluent Cypriot accent.

More importantly, however, is the fact that Newham achieved something unique in the history of Cyprus because the English School evolved into a multicultural school, where there was mutual respect and brotherhood among G / C and T / C. In this sense, during 1900-1960period, the English School was an oasis in the middle of a vast nationalist desert. Newham was inspired by the preaching of the Enlightenment with the triptych motto Liberté, égalité, fraternité (Freedom, equality, fraternity).

Newham had the illusion that soon Cyprus would have a single united Education, ie public schools attended by students of all nationalities and religions. So long, as the Education of the Republic of Cyprus remains "Hellenocentric” Newham’s vision will remain unrealized. Nevertheless education can, at least, contribute so that the reactionary, racist, chauvinistic and divisive actions of students will be eliminated. A ray of hope is constituted from the recent speech of the Minister of Education for cooperation between Greek Cypriot and Turkish Cypriot teachers' organizations, even for common gatherings G / T and T / C students, in which students learn the common cultural tradition, Cypriot customs and other common things. In other words, the Education Minister entered the spirit Newham, that of the free thinkers.

Newham never envisioned a Greek Lyceum with an English hue, where racism is officially promoted to its zenith, while respect for diversity sinks to nadir. Unfortunately, the anti-racist seed that Newham sowed did not germinate, as we were recently reminded by Strovolos high school , which in the year 2016 banned a bicommunal choir from appearing at the school, as teachers did not want any singing in Turkish. This ban had a grotesque twist, as the event was supposedly to be against racism!

Nor did Newham envisage that the English School would hatch students with unbridled chauvinism, who would write, probably at the instigation of their parents, sibyl slogans on the walls like «The English School is Greek».

Nor did Newham ever conceive that out of school-chauvinists thugs would invade the school and attack students because they do not like their origin. In other words, today's English School has no relation whatsoever with that of 1960 and before.

---

[1] «Αλλαγές στην Δομή της Κοινωνίας, 1878-1955», στο «Κυπριακά, 1878 – 1955», διαλέξεις Λαϊκού Πανεπιστημίου, εκδ. Δήμου Λευκωσίας.
“Changes in the structure of society, 1878-1955", in "Cyprus, 1878 - 1955", lectures of the Open University, ed. Nicosia Municipality.

[2] Εκείνη την περίοδο, η Εκκλησία που ανέλαβε την ηγεσία του εθνικού μετώπου της Δεξιάς, εξαπέλυσε επίθεση ακόμα και ενάντια στην εισήγηση να γράφονται βιβλία από κύπριους για τα σχολεία. Σύμφωνα με την εθνική αυτή άποψη οποιαδήποτε βιβλία γράφονταν στην Ελλάδα ήταν καλύτερα από ότιδηποτε γραφόταν από κύπριους. Ήταν και αυτός ένας τρόπος εκκαθάρισης των σχολείων από κριτικές τοπικές απόψεις. Για την αναφορά β.  Panayiotis Persianis. 1978. Church and State in Cyprus Education. Nicosia. [p. 1781].

During this period, the Church, which took over the leadership of the National Front of the Right, launched an attack even against the proposal for school books to be written by Cypriots. According to this nationalistic view, any books written in Greece were better than anything written by Cypriots. It was an additional way of cleansing the schools from critical local views. For reference see Panayiotis Persianis 1978 “Church and State in Cyprus Education” Nicosia [P. 1781].

[3]  Αξίζει να αναφερθεί σε αυτό το πλαίσιο, σαν ένδειξη, η μαρτυρία του Αιμίλιου Σολωμού η οποία έγινε κατά την διάρκεια της εκδήλωσης μνήμης για τα 70 χρόνια από το θάνατο του Νιούαμ.  Όταν ήταν μικρός έβλεπε, είπε, με δέος από μακριά το Σχολείο. Σε κάποια φάση πήγε και ρώτησε για το πώς μπορούσε να σπουδάσει εκεί. Οι γονείς του ήταν φτωχοί και δεν μπορούσαν να τον στηρίξουν οικονομικά. Όμως, όχι μόνο πήρε υποτροφία, αλλά η Σχολή επιχορήγησε, με υποτροφία, και τις σπουδές του στη συνέχεια στη Βρετανία.

It is worth mentioning as evidence in this context, the testimony of Emilios Solomou which was made during the commemoration for the 70 years from the Newham’s death. When he was small he would look at the school from afar with awe. At some point he went and asked how could he studied there. His parents were poor and could not support him financially. But not only did they give him a scholarship, but the School sponsored his studies in the UK

[4] Απέναντι στις ελληνικές [κρατικές] η και τοπικές εθνικιστικές παρεμβάσεις. Παναγιώτη Περσιάνη. 2004. Η Νομιμοποίηση του Κυπριακού Κράτους. Λευκωσία: Κυπροέπεια.
Panagiotis Persianis. 2004. “The Legalization of the Cypriot State” Nicosia: Kyproepeia.

[5] Εκείνη την περίοδο, η Εκκλησία που ανέλαβε την ηγεσία του εθνικού μετώπου της Δεξιάς, εξαπέλυσε επίθεση ακόμα και ενάντια στην εισήγηση να γράφονται βιβλία από κύπριους για τα σχολεία. Σύμφωνα με την εθνική αυτή άποψη οποιαδήποτε βιβλία γράφονταν στην Ελλάδα ήταν καλύτερα από ότιδηποτε γραφόταν από κύπριους. Ήταν και αυτός ένας τρόπος εκκαθάρισης των σχολείων από κριτικές τοπικές απόψεις. Για την αναφορά β.  Panayiotis Persianis. 1978. Church and State in Cyprus Education. Nicosia. [p. 1781].

During this period, the Church, which took over the leadership of the National Front of the Right, launched an attack even against the proposal for school books to be written by Cypriots. According to this nationalistic view, any books written in Greece were better than anything written by Cypriots. It was an additional way of cleansing the schools from critical local views. For reference see Panayiotis Persianis 1978 “Church and State in Cyprus Education” Nicosia [P. 1781].

[6] Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, το οποίο αναφέρει ο Κ. Κύρρης στην μελέτη του «Πνευματικές αναζητήσεις της εποχής της Αγγλοκρατίας»  ήταν το κείμενο του Α.Χ. Γαβριηλίδη «Πλανεμένα παιδιά της Ελλάδας, ελάτε», το οποίο συζητήθηκε ευρέως αν κρίνεις από τις αναφορές του Κύρρη, ο οποίος το περιγράφει ως εξής: «στόχος του ήταν να επανεφέρει με την πειθώ στην εθνική γραμμή τους αριστερούς νέους της Αμμοχώστου, τους νεωτερίζοντες ιδεολόγους, αρκετούς τέκνα της αστικής τάξης και άλλων ευπόρων τάξεων της πόλεως, οι οποίοι ειχαν συσπειρωθεί γύρω από τις οργανώσεις και τις εφημερίδες της αριστεράς.» [σελ. 232, στο «Κυπριακά, 1978-1955»,  διαλέξεις Λαϊκού Πανεπιστημίου, εκδ. Δήμου Λευκωσίας]

A typical example, referred to by K. Kirris in his study "Intellectual quests during the era of British rule" was the text of A.Ch. Gavrielides “Deluded children of Greece.., come', which was discussed widely, judging by Kirris’ references, who describes it as follows: "His goal was to bring back, by persuasion, to the Ethnic route, the leftwing youth of Famagusta, the modernist ideologists, many of them offsprings of the bourgeoisie and other wealthy classes of the city, who had rallied around the organizations and newspapers of the left. [p. 232, the "Cyprus, 1978-1955", lectures at the Open University, ed. Nicosia Municipality]